Крэмній: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 21:18, 8 сакавіка 2013

Крэмній (лац.: Silicium) Si — хімічны элемент IV групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 14. Адносіцца да неметалаў. Атамная маса 28,0855.

Уяўляе сабой цёмна-шэрае крышталічнае рэчыва з металічным бляскам. Крышталічная рашотка падобная да алмазу. Вядомы таксама аморфны крэмній, маючы карычневы колер. Шчыльнасць 2328 кг/м³, тэмпература плаўлення 1415 °C, тэмпература кіпення 3250 °C, цеплаёмістасць 20,1 Дж/моль•К^[1]. Празрысты для выпраменьвання з даўжынёй хвалі 1—9 мкм. Цвёрдасць па шкале Моаса крышталічнага крэмнію складае 7 адзінак.

Крэмній з'яўляецца тыповым паўправадніком. Пры хатняй тэмпературы хімічна мала актыўны.

Прыродныя крыніцы

Аксід крэмнію SiO₂ (пясок, крэмень) — самае распаўсюджанае хімічнае злучэнне на Зямлі. Па распаўсюджанасці ў зямной кары — другі пасля кіслароду элемент. Прыродны крэмній складаецца з трох стабільных ізатопаў ²⁸Si (92,23 %), ²⁹Si (4,67 %), ³⁰Si (3,1 %)^[1].

Выкарыстанне

Крэмній з'яўляецца адным з галоўных рэчываў мікраэлектронікі (крэмніевыя фотаэлементы, падложкі, паўправаднікі і інш.). Адмыслова чысты крэмній, легіраваны спецыяльнымі дабаўкамі, выкарыстоўваецца для вырабу транзістараў, дыёдаў, тырыстараў, паўправадніковых лазераў, інтэгральных мікрасхем і іншых паўправадніковых прылад і прыбораў.
Монакрышталі SiO₂ выкарыстоўваюцца ў радыётэхніцы і аптычным прыборабудаванні, інфрачырвонай оптыцы.

Дабаўкі ў сталь і чыгун для паляпшэння механічных уласцівасцей, павышэння ўстойлівасці да дзеяння кіслот. Крэмній выкарыстоўваецца пры вырабе гарачаўстойлівых дэталей ракетнай тэхнікі, лабараторнага посуду.

Крэмнійарганічныя злучэнні ўваходзяць у склад змазачных матэрыялаў, спецыяльных відаў гумы і інш.

Зноскі

↑ ^а ^б Физическая энциклопедия. Т. 2. Добротность — Магнитооптика / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 489—490. — 702 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-061-4. (руск.)

Літаратура

Физическая энциклопедия. Т. 2. Добротность — Магнитооптика / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 489—490. — 702 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-061-4. (руск.)
Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 174—175. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)

У Сеціве

Кремний // Вялікая савецкая энцыклапедыя (руск.)
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Крэмній

Шаблон:Chem-stub

Шаблон:Link FA

[fe-1] а ^б Физическая энциклопедия. Т. 2. Добротность — Магнитооптика / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 489—490. — 702 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-061-4. (руск.)

[1]

@@ Радок 44: / Радок 44: @@
 |WP=
 }}
-[[af:Silikon]]
-[[am:ሲልከን]]
-[[an:Silicio]]
-[[ar:سليكون]]
-[[ast:Siliciu]]
-[[az:Silisium]]
-[[be-x-old:Крэмн]]
-[[bg:Силиций]]
-[[bn:সিলিকন]]
-[[br:Silisiom]]
-[[bs:Silicij]]
-[[ca:Silici]]
-[[ceb:Siliko]]
-[[ckb:سیلیکۆن]]
-[[co:Siliciu]]
-[[cs:Křemík]]
-[[cv:Кремни]]
-[[cy:Silicon]]
-[[da:Silicium]]
-[[de:Silicium]]
-[[dv:ސިލިކަން]]
-[[el:Πυρίτιο]]
-[[en:Silicon]]
-[[eo:Silicio]]
-[[es:Silicio]]
-[[et:Räni]]
-[[eu:Silizio]]
-[[fa:سیلیسیم]]
-[[fi:Pii (alkuaine)]]
-[[fr:Silicium]]
-[[frr:Silitsium]]
-[[fur:Silici]]
-[[ga:Sileacan]]
-[[gl:Silicio]]
-[[gn:Kuarepotiatã]]
-[[gu:સિલિકોન]]
-[[gv:Shillagon]]
-[[hak:Si̍t]]
-[[haw:Silikone]]
-[[he:צורן]]
-[[hi:सिलिकॉन]]
-[[hif:Silicon]]
-[[hr:Silicij]]
-[[ht:Silisyòm]]
-[[hu:Szilícium]]
-[[hy:Սիլիցիում]]
-[[ia:Silicium]]
-[[id:Silikon]]
-[[io:Siliko]]
-[[is:Kísill]]
-[[it:Silicio]]
-[[ja:ケイ素]]
-[[jbo:cancmu]]
-[[jv:Silikon]]
-[[ka:სილიციუმი]]
-[[kk:Кремний]]
-[[kn:ಸಿಲಿಕಾನ್]]
-[[ko:규소]]
-[[ku:Sîlîsyûm]]
-[[kv:Кремний]]
-[[la:Silicium]]
-[[lb:Silizium]]
-[[lij:Siliçio]]
-[[lt:Silicis]]
-[[lv:Silīcijs]]
-[[mg:Silisiôma]]
-[[mi:Takawai]]
-[[mk:Силициум]]
-[[ml:സിലിക്കൺ]]
-[[mn:Цахиур]]
-[[mr:सिलिकॉन]]
-[[mrj:Кремний]]
-[[ms:Silikon]]
-[[my:ဆီလီကွန်]]
-[[nah:Tecpatepozteuh]]
-[[nds:Silizium]]
-[[ne:सिलिकॉन]]
-[[nl:Silicium]]
-[[nn:Silisium]]
-[[no:Silisium]]
-[[oc:Silici]]
-[[pa:ਸਿਲੀਕਾਨ]]
-[[pl:Krzem]]
-[[pnb:سلیکان]]
-[[pt:Silício]]
-[[qu:Ullayayaq]]
-[[ro:Siliciu]]
-[[ru:Кремний]]
-[[scn:Siliciu]]
-[[sh:Silicij]]
-[[si:සිලිකන්]]
-[[simple:Silicon]]
-[[sk:Kremík]]
-[[sl:Silicij]]
-[[sq:Silici]]
-[[sr:Силицијум]]
-[[stq:Silicium]]
-[[sv:Kisel]]
-[[sw:Silikoni]]
-[[ta:சிலிக்கான்]]
-[[te:సిలికాన్]]
-[[tg:Силитсий]]
-[[th:ซิลิคอน]]
-[[tl:Silikon]]
-[[tr:Silisyum]]
-[[ug:سىلىتسىي]]
-[[uk:Кремній]]
-[[uz:Kremniy]]
-[[vep:Ola]]
-[[vi:Silic]]
-[[war:Silicon]]
-[[xal:Цәкүр]]
-[[yi:סיליציום]]
-[[yo:Sílíkọ́nù]]
-[[zh:硅]]
-[[zh-classical:硅]]
-[[zh-min-nan:Si-lí-khóng]]
-[[zh-yue:矽]]