Малако: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др робат дадаў: ps:شيدې |
др Bot: Migrating 148 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8495 (translate me) |
||
Радок 64: | Радок 64: | ||
{{Link FA|es}} |
{{Link FA|es}} |
||
{{Link FA|ca}} |
{{Link FA|ca}} |
||
[[af:Melk]] |
|||
[[als:Milch]] |
|||
[[am:ወተት]] |
|||
[[an:Leit]] |
|||
[[ar:حليب]] |
|||
[[arc:ܚܠܒܐ (ܕܝܘܒܐ)]] |
|||
[[arz:لبن]] |
|||
[[as:গাখীৰ]] |
|||
[[ast:Lleche]] |
|||
[[ay:Millk'i]] |
|||
[[az:Süd]] |
|||
[[ba:Һөт]] |
|||
[[bar:Muich]] |
|||
[[bat-smg:Pėins]] |
|||
[[be-x-old:Малако]] |
|||
[[bg:Мляко]] |
|||
[[bjn:Banyu susu]] |
|||
[[bm:Nɔnɔ]] |
|||
[[bn:দুধ]] |
|||
[[br:Laezh]] |
|||
[[bs:Mlijeko]] |
|||
[[ca:Llet]] |
|||
[[chy:Matana]] |
|||
[[ckb:شیر]] |
|||
[[cr:ᒎᒎᔑᓈᐴ]] |
|||
[[cs:Mléko]] |
|||
[[csb:Mlékò]] |
|||
[[cv:Сĕт]] |
|||
[[cy:Llaeth]] |
|||
[[da:Mælk]] |
|||
[[de:Milch]] |
|||
[[el:Γάλα]] |
|||
[[en:Milk]] |
|||
[[eo:Lakto]] |
|||
[[es:Leche]] |
|||
[[et:Piim]] |
|||
[[eu:Esne]] |
|||
[[ext:Lechi]] |
|||
[[fa:شیر (خوراکی)]] |
|||
[[fi:Maito]] |
|||
[[fiu-vro:Piim]] |
|||
[[fr:Lait]] |
|||
[[fur:Lat]] |
|||
[[fy:Molke]] |
|||
[[ga:Bainne]] |
|||
[[gan:奶]] |
|||
[[gd:Bainne]] |
|||
[[gl:Leite]] |
|||
[[gn:Kamby]] |
|||
[[gu:દૂધ]] |
|||
[[he:חלב]] |
|||
[[hi:दूध]] |
|||
[[hif:Duudh]] |
|||
[[hr:Mlijeko]] |
|||
[[ht:Lèt (likid)]] |
|||
[[hu:Tej]] |
|||
[[hy:Կաթ]] |
|||
[[ia:Lacte]] |
|||
[[id:Susu]] |
|||
[[ik:Immuk]] |
|||
[[io:Lakto]] |
|||
[[is:Mjólk]] |
|||
[[it:Latte]] |
|||
[[iu:ᐃᒻᒧᒃ]] |
|||
[[ja:乳]] |
|||
[[jbo:ladru]] |
|||
[[jv:Susu]] |
|||
[[ka:რძე]] |
|||
[[kk:Сүт]] |
|||
[[kn:ಹಾಲು]] |
|||
[[ko:젖]] |
|||
[[krc:Сют]] |
|||
[[ksh:Milesch]] |
|||
[[ku:Şîr]] |
|||
[[la:Lac]] |
|||
[[lad:Leche]] |
|||
[[lb:Mëllech]] |
|||
[[li:Mèlk]] |
|||
[[lmo:Lat]] |
|||
[[ln:Míliki]] |
|||
[[lt:Pienas]] |
|||
[[lv:Piens]] |
|||
[[map-bms:Susu]] |
|||
[[mdf:Лофца]] |
|||
[[mg:Ronono]] |
|||
[[mk:Млеко]] |
|||
[[ml:പാൽ]] |
|||
[[mn:Сүү]] |
|||
[[mr:दूध]] |
|||
[[ms:Susu]] |
|||
[[mwl:Lheite]] |
|||
[[nah:Chīchīhualātl]] |
|||
[[nds:Melk]] |
|||
[[nds-nl:Melk]] |
|||
[[ne:दूध]] |
|||
[[new:दुरु]] |
|||
[[nl:Melk (drank)]] |
|||
[[nn:Mjølk]] |
|||
[[no:Melk]] |
|||
[[nrm:Lait]] |
|||
[[nv:Abeʼ]] |
|||
[[oc:Lach]] |
|||
[[pdc:Millich]] |
|||
[[pfl:Milich]] |
|||
[[pl:Mleko]] |
|||
[[pnb:دد]] |
|||
[[ps:شيدې]] |
|||
[[pt:Leite]] |
|||
[[qu:Lichi]] |
|||
[[ro:Lapte]] |
|||
[[ru:Молоко]] |
|||
[[rue:Молоко]] |
|||
[[sa:क्षीरम्]] |
|||
[[sah:Үүт]] |
|||
[[scn:Latti]] |
|||
[[sh:Mlijeko]] |
|||
[[simple:Milk]] |
|||
[[sk:Mlieko (cicavce)]] |
|||
[[sl:Mleko]] |
|||
[[sn:Mukaka]] |
|||
[[so:Caano]] |
|||
[[sq:Qumështi]] |
|||
[[sr:Млеко]] |
|||
[[su:Susu]] |
|||
[[sv:Mjölk]] |
|||
[[sw:Maziwa]] |
|||
[[ta:பால் (பானம்)]] |
|||
[[te:పాలు]] |
|||
[[tg:Шир]] |
|||
[[th:นม]] |
|||
[[tl:Gatas]] |
|||
[[tr:Süt]] |
|||
[[tt:Söt]] |
|||
[[ug:سۈت]] |
|||
[[uk:Молоко]] |
|||
[[ur:دودھ]] |
|||
[[uz:Sut]] |
|||
[[vec:Lat]] |
|||
[[vep:Maid]] |
|||
[[vi:Sữa]] |
|||
[[wa:Laecea]] |
|||
[[war:Gatas]] |
|||
[[yi:מילך]] |
|||
[[zh:乳]] |
|||
[[zh-classical:乳]] |
|||
[[zh-min-nan:Leng]] |
|||
[[zh-yue:奶]] |
|||
[[zu:Ubisi]] |
Версія ад 03:06, 9 сакавіка 2013
Малако́ — выдзяленне малочных залозаў, якое вырабляецца падчас лактацыі са́міц сасуноў і служыць кормам для нованароджаных малых.
Хімічны склад
Складнікі | Чалавек | Карова | Авечка | Каза | Кабыла | Паўночны алень |
---|---|---|---|---|---|---|
Вада | 87,2 % | 87,5 % | 82,7 % | 86,6 % | 90,1 % | 66,9 % |
Вугляводы | 7,0 % | 4,8 % | 6,3 % | 3,9 % | 5,9 % | 2,8 % |
Тлушчы | 4,0 % | 3,5–4,2 % | 5,3 % | 3,7 % | 1,5 % | 16,9 % |
Бялкі | 1,5 % | 3,5 % | 4,6 % | 4,2 % | 2,1 % | 16,9 % |
Мікраэлементы | 0,3 % | 0,7 % | 0,9 % | 0,8 % | 0,4 % | 1,2 % |
У страваванні
Малако — самая распаўсюджаная ежа сярод усходнiх славян, сыравiна для прыгатавання смятаны, сыру, тварагу i г.д.
Народныя павер'і
Ад колькасцi малака залежаў дабрабыт сям'i. У той жа час малако вельмi часта выкарыстоўвалi ў магiчных дзеяннях, зарыентаваных на захаванне здароўя i дабрабыту.
- Лiчылася, калi ўвесну, са з'яўленнем першай ластаўкi, памыцца малаком, твар будзе белым, чыстым i прыгожым.
- Каб дзiця не сурочылi, пры яго першым рытуальным купаннi ў ваду дадавалi невялiкую колькасць малака.
- Паўсюль на Беларусi малако выкарыстоўвалi як магiчны сродак для спынення пажару, асаблiва калi ён пачынаўся ад удару маланкi.
- У той жа час у паўсядзённым жыццi гаспадыня павiнна была строга сачыць за тым, каб малако не «збягала» на адкрытае полымя — iнакш у каровы яно знiкне ўвогуле.
- Пралiваць малако на зямлю катэгарычна забаранялася. І калi крыху малака ўсё ж пралiвалася, каб пазбегнуць «малочных сурокаў», яго трэба было хутка затаптаць у зямлю.
- Калi малаком частавалi нейкую пабочную асобу, у кружку абавязкова клалi некалькi драбiнак солi. Гэта рабiлася для таго, каб «чужыя вочы» не сурочылi карову i ў яе не знiкла малако.
- У народнай медыцыне малаком адпойвалi тых, хто быў атручаны, кiслае малако выкарыстоўвалi для лячэння тых, каго ўкусiла змяя[1].
Гл. таксама
Малако на Вікісховішчы |