Данія-Нарвегія: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.1) (робат дадаў: fa:دانمارک-نروژ |
др Bot: Migrating 41 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q62651 (translate me) |
||
Радок 98: | Радок 98: | ||
[[Катэгорыя:Гісторыя Даніі]] |
[[Катэгорыя:Гісторыя Даніі]] |
||
[[Катэгорыя:Гісторыя Нарвегіі]] |
[[Катэгорыя:Гісторыя Нарвегіі]] |
||
[[az:Danimarka-Norveç]] |
|||
[[bg:Дания-Норвегия]] |
|||
[[br:Rouantelezh Danmark ha Norvegia]] |
|||
[[ca:Regne de Dinamarca i Noruega]] |
|||
[[cs:Dánsko-Norsko]] |
|||
[[da:Danmark-Norge]] |
|||
[[de:Dänemark-Norwegen]] |
|||
[[en:Denmark–Norway]] |
|||
[[eo:Danio-Norvegio]] |
|||
[[es:Reino de Dinamarca y Noruega]] |
|||
[[et:Taani-Norra]] |
|||
[[eu:Danimarka eta Norvegiako Erresuma]] |
|||
[[fa:دانمارک-نروژ]] |
|||
[[fi:Tanska-Norja]] |
|||
[[fr:Royaume du Danemark et de Norvège]] |
|||
[[gl:Reino de Dinamarca e Noruega]] |
|||
[[he:דנמרק-נורבגיה]] |
|||
[[hr:Danska-Norveška]] |
|||
[[hu:Dánia–Norvégia]] |
|||
[[id:Denmark-Norwegia]] |
|||
[[is:Dansk-norska ríkið]] |
|||
[[it:Danimarca-Norvegia]] |
|||
[[ja:デンマーク=ノルウェー]] |
|||
[[ko:덴마크-노르웨이]] |
|||
[[lt:Danija-Norvegija]] |
|||
[[mr:डेन्मार्क-नॉर्वे]] |
|||
[[nl:Koninkrijk Denemarken en Noorwegen]] |
|||
[[nn:Danmark-Noreg]] |
|||
[[no:Danmark-Norge]] |
|||
[[pl:Królestwo Danii i Norwegii]] |
|||
[[pt:Reino da Dinamarca e Noruega]] |
|||
[[ru:Датско-норвежская уния]] |
|||
[[simple:Denmark-Norway]] |
|||
[[sr:Данска-Норвешка]] |
|||
[[sv:Danmark-Norge]] |
|||
[[th:ราชอาณาจักรเดนมาร์ก-นอร์เวย์]] |
|||
[[tl:Dinamarka-Noruwega]] |
|||
[[tr:Danimarka-Norveç]] |
|||
[[uk:Данія-Норвегія]] |
|||
[[ur:ڈنمارک-ناروے]] |
|||
[[zh:丹麥-挪威]] |
Версія ад 05:29, 9 сакавіка 2013
Асабістая унія | |||||
Данія-Нарвегія | |||||
---|---|---|---|---|---|
Danmark-Norge Dänemark-Norwegen | |||||
|
|||||
|
|||||
1536 — 1814
|
|||||
Сталіца | Капенгаген | ||||
Мова(ы) | дацкая, нямецкая (афіцыйна) | ||||
Афіцыйная мова | дацкая мова і нямецкая | ||||
Рэлігія | Лютэранства | ||||
Грашовая адзінка |
Данія: дацкі рыгсдалер Нарвегія: нарвежскі рыгсдалер |
||||
Плошча | 487.476 км² (1780) | ||||
Насельніцтва |
1.315.000 (1645) 1.859.000 (1801) |
||||
Форма кіравання | манархія | ||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Данія-Нарвегія, таксама Дацка-нарвежская дзяржава, Дацка-нарвежскае каралеўства, Дацка-нарвежская унія (дацк.: Danmark-Norge, ням.: Dänemark-Norwegen) — асабістая унія Даніі і Нарвегіі, якая існавала з 1536 па 1814; дзяржава ўключала таксама Фарэрскія астравы, Ісландыю, Грэнландыю і шэраг каланіяльных уладанняў у Індыі (Транкенбар), Карыбскім моры (Віргінскія астравы), Афрыцы (Залаты бераг). Дацка-нарвежская унія прыйшла на змену Кальмарскай уніі, якая аб’ядноўвала ўсе тры скандынаўскія каралеўствы, пасля таго, як каралём Швецыі стаў Густаў I Ваза.
Дамінавала ў саюзе Данія, каралі якой з дынастыі Ольдэнбургаў кіравалі каралеўствам, афіцыйнымі мовамі былі дацкая і нямецкая. Тытулам караля было «Кароль Даніі і Нарвегіі, вендаў і готаў» (тытулы караля готаў і вендаў, у адваротным парадку, насілі таксама шведскія каралі).
Унія аказала вялікі ўплыў на развіццё нарвежскай культуры; літаратурнай мовай Нарвегіі была дацкая, затым, у 19 стагоддзі, пасля распаду уніі, пачаў развівацца, а ў 20 стагоддзі была кадыфікаваная асноўная сучасная літаратурная мова Нарвегіі букмал — у аснове дацкая з шэрагам прыўнясенняў у яе нарвежскіх рысаў.
Падчас Напалеонаўскіх войн пасля бамбардзіроўкі Капенгагена англічанамі дацка-нарвежскае каралеўства апынулася ўцягнутым у спусташальную англа-дацкую вайну 1807—1814. Па выніках яе Данія абвясціла сябе банкрутам (1813) і саступіла кантынентальную Нарвегію па Кільскім дагаворы (1814) каралю Швецыі; пры гэтым замежныя ўладанні Нарвегіі — Фарэры, Грэнландыя і Ісландыя — засталіся ў Даніі. Нарвежцы паўсталі супраць гэтага рашэння, прынялі канстытуцыю і абралі сваім каралём дацкага кронпрынца Крысціяна Фрэдэрыка (будучага караля Даніі Крысціяна VIII), але пасля ўварвання шведскіх войск Крысціян быў скінуў, а каралём Нарвегіі фармальна стаў састарэлы шведскі кароль Карл XIII, якога праз чатыры гады змяніў заснавальнік дома Бернадотаў Карл XIV Юхан. Так дацка-нарвежскую унію змяніла шведска-нарвежская (з захаваннем асобнай нарвежскай канстытуцыі), якая праіснавала да 1905.