Нейрон: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 14:28, 9 сакавіка 2013

Пірамідны нейрон кары галаўнога мозга мышы, экспрэсіўны зялёны флуарэсцэнтны бялок (GFP)

Нейрон (ад стар.-грэч.: νεῦρον — валакно, нерв) — структурна-функцыянальная адзінка нервовай сістэмы. Гэтая клетка мае складаную будову, высока спецыялізаваная і па структуры змяшчае ядро, цела клеткі і атожылкі. У арганізме чалавека налічваецца больш за сто мільярдаў нейронаў.

Функцыі нейронаў

Нейрон лёгка ўзбуджаецца і праз нервовыя імпульсы праводзіць і перадае ўзбуджэнне іншым нервовым клеткам або рабочым органам (мышцам, залозам і да т. п.). Нервовы імпульс — гэта электрычны сігнал, здольны перамяшчацца па адростках нервовай клеткі.

Адросткі двух нейронаў не датыкаюцца адзін да аднаго, як праваднікі ў электрычным ланцугу, а толькі збліжаюцца. Месца функцыянальнага кантакту нейронаў (аксона адной клеткі з дэндрытамі або целам другой) называецца сінапсам, а прамежак паміж імі — сінаптычнай шчылінай. Перадача ўзбуджэння ад адной нервовай клеткі да другой ажыццяўляецца з дапамогай хімічных пасрэднікаў — медыятараў.

У выніку праходжання нервовага імпульсу па аксоне з яго канца выдзяляецца медыятар, які выкідваецца ў сінаптычную шчыліну. Тут медыятар уступае ва ўзаемадзеянне з чуллівымі да яго бялкамі-рэцэптарамі мембраны суседняй клеткі, у выніку чаго яна альбо ўзбуджаецца, альбо зніжае сваю актыўнасць — тармозіцца.

Віды нейронаў

Нейроны падзяляюцца на адчувальныя (праводзяць нервовы імпульс у ЦНС), уставачныя (злучаюць некалькі нервовых клетак, іх целы і адросткі не выходзяць за межы ЦНС) і рухальныя (праводзяць сігналы ад ЦНС да рабочага органа).

Характэрнай рысай адчувальных нейронаў з'яўляецца наяўнасць доўгіх, у параўнанні з аксонам, дэндрытаў, якія пачынаюцца рэцэптарамі. Рухальныя нейроны адрозніваюцца доўгімі аксонамі, якія заканчваюцца ў рабочых органах.

Адростак нейрона, які пакрыты абалонкамі і праводзіць нервовы імпульс, называецца нервовым валакном. Пучкі нервовых валокнаў, забяспечаныя крывяноснымі сасудамі і пакрытыя агульнай злучальнатканкавай абалонкай, утвараюць нерв. Большасць нерваў змешаныя: у іх састаў уваходзяць і адчувальныя, і рухальныя нейроны.

Літаратура

Машчанка М. Біялогія: вучэб. дапам. для 9-га кл. устаноў агульн. сярэдн. адукацыі з бел. мовай навучання / М.В.Машчанка, А.Л.Барысаў; пер. з рус. мовы В.У.Клімко. — 3-е выд. — Мн.: Нар. асвета, 2011. ISBN 978-985-03-1531-1.

Гл.таксама

Люстраныя нейроны

Шаблон:Neuroscience-stub

Шаблон:Нервовая тканка

Шаблон:Link GA

@@ Радок 43: / Радок 43: @@
 |WP=
 }}
-[[af:Neuron]]
-[[an:Neurona]]
-[[ar:عصبون]]
-[[be-x-old:Нэўрон]]
-[[bg:Неврон]]
-[[bn:স্নায়ুকোষ]]
-[[bs:Neuron]]
-[[ca:Neurona]]
-[[ckb:دەمارەخانە]]
-[[cs:Neuron]]
-[[cy:Niwron]]
-[[da:Neuron]]
-[[de:Nervenzelle]]
-[[el:Νευρώνας]]
-[[en:Neuron]]
-[[eo:Neŭrono]]
-[[es:Neurona]]
-[[et:Neuron]]
-[[eu:Neurona]]
-[[fa:یاخته‌های عصبی]]
-[[fi:Neuroni]]
-[[fr:Neurone]]
-[[ga:Cillín néarach]]
-[[gl:Neurona]]
-[[he:תא עצב]]
-[[hi:न्यूरॉन]]
-[[hr:Neuron]]
-[[ht:Newòn]]
-[[hu:Idegsejt]]
-[[hy:Նեյրոն]]
-[[id:Sel saraf]]
-[[io:Neurono]]
-[[is:Taugafruma]]
-[[it:Neurone]]
-[[ja:神経細胞]]
-[[jv:Sèl Saraf]]
-[[ka:ნეირონი]]
-[[kk:Жүйке жасушалары]]
-[[ko:신경 세포]]
-[[ky:Нейрон]]
-[[la:Neuronum]]
-[[lt:Neuronas]]
-[[lv:Neirons]]
-[[mk:Неврон]]
-[[ml:നാഡീകോശം]]
-[[mn:Нейрон]]
-[[mr:चेतापेशी]]
-[[mrj:Вимгӹ]]
-[[ms:Neuron]]
-[[nl:Zenuwcel]]
-[[no:Nevron]]
-[[oc:Neuròna]]
-[[pl:Neuron]]
-[[pms:Nevron]]
-[[pt:Neurónio]]
-[[ro:Neuron]]
-[[ru:Нейрон]]
-[[sh:Neuron]]
-[[simple:Neuron]]
-[[sk:Neurón]]
-[[sl:Nevron]]
-[[sr:Неурон]]
-[[stq:Näärwensälle]]
-[[sv:Nervcell]]
-[[ta:நரம்பணு]]
-[[th:เซลล์ประสาท]]
-[[tr:Sinir hücresi]]
-[[uk:Нейрон]]
-[[ur:عصبون]]
-[[vi:Nơron]]
-[[yi:ניוראן]]
-[[zh:神經元]]