Мігель Сервет: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др Bot: Migrating 41 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q185914 (translate me) |
|||
Радок 66: | Радок 66: | ||
|WP= |
|WP= |
||
}} |
}} |
||
[[an:Miguel Serveto y Conesa]] |
|||
[[ar:ميغيل سيرفيت]] |
|||
[[ast:Miguel Servet]] |
|||
[[az:Migel Servet]] |
|||
[[ca:Miquel Servet]] |
|||
[[cs:Michael Servetus]] |
|||
[[da:Miguel Serveto]] |
|||
[[de:Michael Servetus]] |
|||
[[el:Μιχαήλ Σερβέτος]] |
|||
[[en:Michael Servetus]] |
|||
[[eo:Miguel Servet]] |
|||
[[es:Miguel Servet]] |
|||
[[eu:Miguel Servet]] |
|||
[[fa:میکاییل سروتوس]] |
|||
[[fi:Miguel Serveto]] |
|||
[[fr:Michel Servet]] |
|||
[[gl:Miguel Servet]] |
|||
[[he:מיכאל סרווטוס]] |
|||
[[hr:Miguel Serveto]] |
|||
[[hu:Szervét Mihály]] |
|||
[[ia:Miguel Servet]] |
|||
[[id:Michael Servetus]] |
|||
[[it:Michele Serveto]] |
|||
[[ja:ミシェル・セルヴェ]] |
|||
[[ka:მიგელ სერვეტი]] |
|||
[[ko:미카엘 세르베투스]] |
|||
[[kw:Myhal Servetus]] |
|||
[[la:Michael Servetus]] |
|||
[[nl:Michael Servet]] |
|||
[[nn:Miguel Serveto]] |
|||
[[no:Miguel Serveto]] |
|||
[[pl:Miguel Servet]] |
|||
[[pt:Miguel Servet]] |
|||
[[ro:Miguel Servet]] |
|||
[[ru:Сервет, Мигель]] |
|||
[[scn:Micheli Servetu]] |
|||
[[sk:Miguel Serveto]] |
|||
[[sv:Miguel Serveto]] |
|||
[[tr:Miguel Servet]] |
|||
[[uk:Мігель Сервет]] |
|||
[[zh:米格爾·塞爾韋特]] |
Версія ад 03:24, 10 сакавіка 2013
Мігель Сервет | |
---|---|
ісп.: Miguel Serveto y Conesa | |
Дата нараджэння | 29 верасня 1511 |
Месца нараджэння | Вільянуэва-дэ-Сіхена, каралеўства Арагон[1][2] |
Дата смерці | 27 кастрычніка 1553 (42 гады) |
Месца смерці | Жэнева |
Грамадзянства | Іспанія |
Род дзейнасці | урач, багаслоў, перакладчык, картограф, астраном, пісьменнік |
Навуковая сфера | тэалогія, медыцына |
Альма-матар | Тулузскі ўніверсітэт, Сарбона |
Вядомы як | Шаблон:Багаслоў/кат, медык |
Подпіс | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Мігель Сервет (лац.: Michael Servetus, ісп.: Miguel Serveto y Conesa, 29 верасня 1511, Вільянуэва-дэ-Сіхена — 27 кастрычніка 1553, Жэнева) — іспанскі мысляр, тэолаг-антытрынітарый, прыродазнавец і ўрач.
Біяграфія
Вучыўся ў Сарагосе, Тулузе, Парыжы, дзе вывучаў матэматыку, геаграфію, астраномію, права, медыцыну. Мігель Сервет ўпершыню ў Еўропе апісаў малы круг кровазвароту.
У 1531 выходзіць у свет яго трактат «Аб памылках траічнасці», а праз год — другі трактат «Дзве кнігі дыялогаў пра Тройцу», які стаў адказам на палеміку ў сувязі з яго першай працай. Антытрынітарныя погляды Сервета выклікалі пратэст як у каталіцкім, так і ў пратэстанцкім свеце, і ён быў вымушаны хавацца, прыняўшы імя Міхаіла Віланавануса.
Пасля 1532 Сервет пасяляецца ў Ліёне. У гэты перыяд ён піша каментарыі да новага выдання «Геаграфіі» Пталемея, у якім, у прыватнасці, аднаўляе забыты прыярытэт Калумба у адкрыцці Новага святла. У 1535-38 вывучае медыцыну ў Парыжскім універсітэце. Яго астралагічныя заняткі выклікалі незадаволенасць прафесараў універсітэта, справа разглядалася Парыжскім парламентам, пасля чаго Сервет быў вымушаны бегчы з горада. Ён жыве ў розных гарадах Францыі, займаючыся пад чужым імем медычнай практыкай.
Пасля 1540 становіцца асабістым урачом арцыбіскупа П'ера Пальм'е ў В'ене. Перапіска з Кальвінам, якую Сервет вядзе на працягу некалькіх гадоў, выяўляе поўную нязгоду ў поглядах, і Кальвін прылічае Сервет да ліку лютых ворагаў хрысціянскай рэлігіі. У 1553 годзе ў В'ене ананімна выходзіць галоўная праца Сервета «Аднаўленне хрысціянства». Лічачы бяздумным хрышчэнне немаўлят, Сервет мяркуе, што хрышчэнне павінна адбывацца ўжо ў сталым, свядомым узросце. Разглядаючы паняцце душы, Сервет паспрабаваў даць уяўленне аб крыві як месцазнаходжанне душы, упершыню ў Еўропе апісаў малы круг кровазвароту. Прыярытэт яго ў вывучэнні кровазвароту лічыўся бясспрэчным да таго часу, пакуль у 1929 у Дамаску не быў знойдзена рукапіс арабскага лекара Ібн-ан-Нафісы з апісаннем лёгачнага кровазвароту. Прамыя тэкставыя супадзенні ў апісаннях Сервета і Ібн-ан-Нафісы дазваляюць меркаваць знаёмства Сервета з тэкстам яго арабскага папярэдніка.
Кніга Сервета была прызнана ерэтычнай, а ўвесь наклад яе знішчаны. Кніга выйшла з ініцыяламі M. S. V., што дазволіла інквізіцыі ўсталяваць аўтарства Сервета. Ён быў арыштаваны, але падчас судовага працэсу ўцёк з турмы і быў завочна прысуджаны да смерці. Пакінуўшы Францыю, Сервет, відаць, спрабаваў знайсці прытулак у Неапалі. Яго шлях ішоў праз Жэневу, дзе ён быў пазнаны Жанам Кальвіна і па прысудзе жэнеўскай кансысторыі спалены на вогнішчы. Ён увайшоў у гісторыю перш за ўсё як першая ахвяра пратэстанцкага фанатызму, і яго смерць паклала пачатак шматвяковай дыскусіі аб свабодзе сумлення. Першым працай на гэтую тэму быў трактат вядомага італьянскага гуманіста Себасцьяна Кастэла «Аб ерэтыках» (1554). Вальтэр пісаў у «Вопыце аб норавах», што пакаранне Сервета зрабіла на яго большае ўражанне, чым усе вогнішчы інквізіцыі.
Зноскі
- ↑ Цяпер — у правінцыі Уэска, аўтаномная супольнасць Арагон, Іспанія.
- ↑ У Біяграпедыі ўказана месца нараджэння — Тудэла, Каралеўства Навара [Дзама В., Якушко И.. Сервет (Servet), Мигель . Биограпедия — Народная Энциклопедия Биографий (24 чэрвеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2012. Праверана 13 жніўня 2012.]
Літаратура
- Bainton R. H. Hunted Heretic. A life and death of Michael Servetus. Boston, 1953.
- Baron Fernandez J. Miguel Servet. Su vida y su obra. Madrid, 1970.
- Savonarole. Michel Servet. Les grandes proces d'histoire. Paris, 1979.
- Gordon Kinder A. Michael Servetus. 1989.
- Асобы
- Нарадзіліся ў Арагоне
- Нарадзіліся 29 верасня
- Нарадзіліся ў 1511 годзе
- Памерлі 27 кастрычніка
- Памерлі ў 1553 годзе
- Памерлі ў Жэневе
- Вучоныя паводле алфавіта
- Антытрынітарыі
- Багасловы XVI стагоддзя
- Багасловы Іспаніі
- Пакараныя смерцю вучоныя
- Постаці медыцыны XVI стагоддзя
- Постаці іспанскай медыцыны
- Рэфармацыя
- Спаленыя на кастры