Вялікі пост: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.3) (робат зьмяніў fa:لنت (مسیحیت) на fa:ماه صیام کاتولیک |
др Bot: Migrating 63 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q82866 (translate me) |
||
Радок 48: | Радок 48: | ||
[[Катэгорыя:Праваслаўныя пасты]] |
[[Катэгорыя:Праваслаўныя пасты]] |
||
[[Катэгорыя:Каталіцкія пасты]] |
[[Катэгорыя:Каталіцкія пасты]] |
||
[[als:Fastenzeit]] |
|||
[[ar:الصوم الكبير]] |
|||
[[arc:ܨܘܡܐ ܕܐܪܒܥܝܢ]] |
|||
[[arz:الصوم الكبير]] |
|||
[[be-x-old:Вялікі пост]] |
|||
[[bg:Велик пост]] |
|||
[[bs:Korizma]] |
|||
[[ca:Quaresma]] |
|||
[[cs:Postní doba]] |
|||
[[csb:Wiôldżi Pòst]] |
|||
[[de:Fastenzeit]] |
|||
[[en:Lent]] |
|||
[[eo:Karesmo]] |
|||
[[es:Cuaresma]] |
|||
[[eu:Garizuma]] |
|||
[[fa:ماه صیام کاتولیک]] |
|||
[[fi:Suuri paasto]] |
|||
[[fr:Carême]] |
|||
[[ga:Carghas]] |
|||
[[gd:An Carghas]] |
|||
[[gl:Coresma]] |
|||
[[he:התענית]] |
|||
[[hr:Korizma]] |
|||
[[hu:Nagyböjt]] |
|||
[[ia:Quaresima]] |
|||
[[id:Pra-Paskah]] |
|||
[[io:Karesmo]] |
|||
[[is:Langafasta]] |
|||
[[it:Quaresima]] |
|||
[[ja:四旬節]] |
|||
[[jv:Pra-Paskah]] |
|||
[[ko:사순절]] |
|||
[[la:Quadragesima]] |
|||
[[lb:Faaschtenzäit]] |
|||
[[lmo:Quarésma]] |
|||
[[lt:Gavėnia]] |
|||
[[lv:Lielais gavēnis]] |
|||
[[ml:തപസ്സ് കാലം]] |
|||
[[nl:Vastentijd]] |
|||
[[no:Fastetiden]] |
|||
[[nrm:Qùéraême]] |
|||
[[pdc:Faschtzeit]] |
|||
[[pl:Wielki post]] |
|||
[[pt:Quaresma]] |
|||
[[ro:Postul Mare]] |
|||
[[ru:Великий пост]] |
|||
[[sc:Caresima]] |
|||
[[sh:Korizma]] |
|||
[[simple:Lent]] |
|||
[[sk:Pôstne obdobie]] |
|||
[[sl:Postni čas]] |
|||
[[sv:Påskfastan]] |
|||
[[sw:Kwaresima]] |
|||
[[ta:தவக் காலம்]] |
|||
[[th:เทศกาลมหาพรต]] |
|||
[[ti:ዓቢይ ጾም]] |
|||
[[tl:Panahon ng Kuwaresma]] |
|||
[[tr:Büyük Perhiz]] |
|||
[[uk:Великий піст]] |
|||
[[vi:Mùa Chay (Kitô giáo)]] |
|||
[[wa:Cwareme (crustin)]] |
|||
[[war:Kuwarismá]] |
|||
[[zh:四旬期]] |
Версія ад 10:19, 10 сакавіка 2013
Вя́лікі пост — самы галоўны і строгі пост у Каталіцкім касцёле і ў Праваслаўнай царкве. Папярэднічае Вялікадню.
Праваслаўная традыцыя
Вялікі пост доўжыцца сем тыдняў перад Пасхай (Вялікаднем) і складаецца з саракадзённага посту (Чатырыдзясятніцы) і посту Страсной сядміцы ў памяць выратавальных страсцей Хрыстовых.
Патрабаванні да поснай ежы
У Вялікі пост царкоўны статут дазваляе ўжываць алей толькі па суботах, нядзелях і ў дні памяці асабліва шаноўных святых, а рыбу — толькі ў святы Благавешчання і Уваходу Гасподняга ў Іерусалім (Вербная нядзеля). Прычым тлушч і мяса выключаюць з ежы ўжо ў апошні прадпосны тыдзень — Масленіцу, ва ўсе дні якой дазваляецца ўжываць малочную ежу.
Падрыхтоўчыя тыдні
Да Вялікага посту хрысціяне рыхтуюцца тры тыдні, дзеля чаго ўсталяваныя:
- нядзеля аб мытары і фарысеі;
- Нядзеля аб блудным сыне;
- Нядзеля мясапусная, аб Страшным судзе.
Загавіны адбываюцца ў сырапусную нядзелю, у якую ўспамінаецца Адамава выгнанне з раю. Гэтая нядзеля таксама называецца «Даравальная».
Першая сядміца
Першая сядміца Вялікага посту адрозніваецца асаблівай строгасцю. У першыя чатыры дні на вячэрнім богаслужэнні чытаецца Вялікі пакаянны канон святога Андрэя Крыцкага з прыпевамі: «Памілуй мяне, Божа, памілуй мяне». У пятніцу Першай сядміцы па заканчэнні ранішняга набажэнства адбываецца асвячэнне куцці ў памяць аб вялікамучаніку Фёдары Ціроне.
1-я нядзеля, Пераможнасці Праваслаўя
У першую нядзелю Вялікага посту адбываецца святкаванне «Пераможнасці Праваслаўя», усталяванае пры візантыйскай царыцы Феадоры ў 842 годзе ў памяць канчатковай перамогі Праваслаўнай Царквы над усімі ерэтычнымі вучэннямі, у асаблівасці над апошнім з іх — іканаборскім.
2-я нядзеля, Грыгорыя Паламы
Другая сядміца і нядзеля Вялікага посту называецца сядміцай і Нядзеляй святлатворных пастоў: царква моліць Госпада аб жыватворным азарэнні ўсіх, хто посціцца і каецца. У набажэнстве гэтай сядміцы і Нядзелі разам са скрухаю аб грахоўным стане чалавека ўхваляецца пост, як шлях да такога нутранога жыватворнага азарэння. Свяціцель і цудатворца Грыгорый Палама, архіепіскуп Салунскі (XIV ст.), памяць якога святкуецца ў другую нядзелю, з асаблівай сілаю раскрыў праваслаўнае вучэнне аб жыватворным святле і магчымасці азарэння ім чалавека праз малітву, пост і іншыя духоўныя подзвігі самаахвярнасці.
3-я, Крыжапаклонная нядзеля
Трэцяя нядзеля Вялікага посту і наступная за ёю сядміца называецца Крыжапаклоннай, бо Царква ўслаўляе Святы Крыж і духоўныя плады смерці на Крыжы Збавіцеля. На гэтым тыдні да пятніцы Святы Крыж выносіцца на сярэдзіну храма і знаходзіцца там для пакланення вернікаў. Пры пакланенні Крыжу ў царкве гучыць спеў: «Крыжу Твайму пакланяемся, Уладар, і Святое Уваскрасенне Тваё славім». Гэта дабравешчанне аб Крыжы і пакланенне яму ўсцешна напамінаюць нам аб набліжэнні светлага свята Уваскрасення Хрыстовага.
4-я нядзеля, Іаана Лесвічніка
Набажэнствы чацвёртай нядзелі ўслаўляюць падзвіжніка VII стагоддзя прападобнага Іаана Лесвічніка, аўтара кнігі «Лесвіца раю». У сваім творы Св. Іаан намаляваў шлях паступовага ўзыходжання чалавека па лесвіцы духоўнай дасканаласці. «Лесвіца» ўказвае 30 ступеняў дасканаласці, па колькасці гадоў зямнога жыцця Збавіцеля, Яго грамадскага служэння чалавечаму роду.
5-я нядзеля, Марыі Егіпецкай
У пятую нядзелю Вялікага Посту Царква ўслаўляе святую Марыю Егіпецкую. Жыццё блудніцы, якая раскаялася, вучыць нас, што ніякія грахі і беззаконнасць не могуць быць непераадольнай перашкодай на шляху чалавека да Бога, калі толькі гэты прыход дапаўняецца постам, малітваю і шчырым пакаяннем.
Страсная сядміца
Чатырыдзясятніцу і Страсную сядміцу падзяляе Вербная нядзеля. Перадвялікодная сядміца прысвячаецца ўспаміну апошніх дзён зямнога жыцця Хрыста, Ягоным пакутам на Крыжы, смерці і пахаванню. Па велічы і важнасці гэтых падзеяў кожны дзень сядміцы называецца святым і вялікім. Вернікі праводзяць іх у строгім устрыманні, шчырай малітве, у подзвігах дабрадзейнасці і міласэрднасці - каб належным чынам сустрэць радаснае свята Вялікадня.
Каталіцкая традыцыя
Вялікі пост — саракадзённы літургічны перыяд падрыхтоўкі да Велікодных святаў, які пачынаецца ў Папяльцовую сераду. На ўзор саракагадовага вандравання, якое, распачаўшыся ў свята Пасхі, прывяло выбраны народ з егіпецкай няволі ў зямлю абяцаную, а таксама па прыкладу самога Хрыста, які сорак дзён прабываў у пустыні, Касцёл рыхтуецца да Пасхальнага Трыдуума. Гэты перыяд звязаны з пакаяннем і аскезай, а таксама асаблівым чынам прысвечаны разважанню над Мукай Пана (пасійныя набажэнствы). У хрысціянскай традыцыі Вялікі пост заўсёды быў звязаны з устрыманнем ад удзелу ў забавах, ад мясных страваў і ад алкаголю. Знешнімі праявамі Вялікага посту з'яўляюцца: фіялетавы колер літургічнага адзення, адсутнасць у Святой Імшы спеву «Алілуя» і гімна «Хвала на вышынях Богу…», больш сціплае аздабленне касцёлаў, а з пятай нядзелі Вялікага посту — захінутыя фіялетавай тканінай крыжы.
Вялікі тыдзень — апошні тыдзень перад Вялікаднем, асаблівым чынам прысвечаны разважанню над збавеннай Мукай Пана. Ён пачынаецца ў Пальмовую нядзелю, а завяршаецца ў Нядзелю Змёртвыхпаўстання Пана. Асноўныя літургічныя цэлебрацыі Вялікага тыдня наступныя: у Вялікі чацвер — Імша Вячэры Пана; у Вялікую пятніцу — літургія на ўшанаванне Мукі Пана, падчас якой адбываецца адарацыя святога Крыжа; і, нарэшце, Пасхальная вігілія ў Святую ноч (святы пасхальны Трыдуум).
Вялікі пост на Вікісховішчы |
У артыкуле не пастаўлены тэматычныя катэгорыі. |