Палітычны рэжым

Палітычны рэжым — сукупнасць прыёмаў і метадаў, з дапамогай якіх ажыццяўляецца дзяржаўная ўлада.

Многія аўтары (А. Б. Венгераў, В. В. Лазараў, С. В. Ліпень, Г. В. Назаранка і інш.) атаясамляюць паняцці «палітычны рэжым» і «дзяржаўны рэжым». У працах А. Ф. Вішнеўскага і інш. «палітычны рэжым» лічыцца паняццем больш шырокім за «дзяржаўны рэжым», і ўключае ў сябе як метады дзяржаўнага ўладарання (дзяржаўны рэжым), так і характэрныя спосабы дзейнасці недзяржаўных палітычных арганізацый (партый, рухаў, саюзаў, клубаў і інш.).

Палітычны рэжым увасабляе самыя асноўныя характарыстыкі дзяржаўнага ўладарання. Палітычны рэжым гэта заўсёды палітыка-прававы рэжым, і вызначаецца згодна са з'яўленымі ім прававымі ці антыправавымі формамі. Важным крытэрыем вызначэння віду палітычнага рэжыму з'яўляецца прававая форма прымянння тых ці іншых спосабаў ажыццяўлення дзяржаўнай улады. Менавіта канкрэтная прававая сістэма ў сваім увасабленні дазваляе дастаткова дакладна вызначаць від палітычнага рэжыму і прагназаваць яго дынаміку.

Палітычны рэжым як уласцівасць формы дзяржавы мае высокую ступень самастойнасці; праз яго кіруючыя колы маюць магчымасць прыстасоўваць форму дзяржавы да змяненняў палітычнага становішча ў краіне, без змяненняў у фармальных асновах праўлення і тэрытарыяльнага ўладкавання. У сваю чаргу палітычны рэжым уплывае і на формы праўлення, і на формы дзяржаўнага ўладкавання, адбіваецца на структуры дзяржаўнага апарату.

Мяркуецца, што існуе спецыфічная заканамернасць, якая характарызуе палітычны рэжым: усялякае змяненне П.р. пры вядомых суадносінах агульных ці прыватных інтарэсаў спрычыняе змяненне формы дзяржавы, і наадварот, перабудова формы дзяржавы цягне за сабой змяненне палітычнага рэжыму. Такую магчымасць нярэдка паспяхова выкарыстоўваюць сілы, якія стаяць пры ўладзе.