Ціск: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
др арфаграфія
Радок 1: Радок 1:
Ціск – [[фізічная велічыня]], якая характарызуе інтэнсіўнасць перпендыкулярных да паверхні [[сіла]]ў, з якімі адно цела ўздзейнічае на іншае. Калі [[сіла]] размеркаваная па паверхні раўнамерна, Ц. р ў кожнай кропцы паверхні роўны р = f/s, дзе S — плошча, F — сума прыкладзеных перпендыкулярна да яе [[сіла]]ў. Для аднароднага асяроддзя ўводзіцца панятак Ц. у кожным пункце, які адыгрывае важкую ролю ў [[Механіка|механіцы]] [[Вадкасць|вадкасцяў]] і [[газ]]аў.
Ціск – [[фізічная велічыня]], якая характарызуе інтэнсіўнасць перпендыкулярных да паверхні [[сіла]]ў, з якімі адно цела ўздзейнічае на іншае. Калі [[сіла]] размеркаваная па паверхні раўнамерна, Ц. р ў кожным пункце паверхні роўны р = F/S, дзе S — плошча, F — сума прыкладзеных перпендыкулярна да яе [[сіла]]ў. Для аднароднага асяроддзя ўводзіцца панятак Ц. у кожным пункце, які адыгрывае важкую ролю ў [[Механіка|механіцы]] [[Вадкасць|вадкасцяў]] і [[газ]]аў.


Ц. у [[газ]]ах спалучаны з перадачай [[імпульс]]у ў сутыкненнях [[Малекула|малекул]] [[газ]]у паміж сабою і з паверхнямі целаў, якія яго абмяжоўваюць. Ц. у [[газ]]ах прапарцыянальны [[Тэмпература|тэмпературы]]. У [[Вадкасць|вадкасцях]] і цвёрдых целах Ц. выклікаюць міжатамныя і міжмалекулярныя сілы прыцягнення і адштурхоўвання і цеплавыя ваганні [[атам]]аў.
Ц. у [[газ]]ах спалучаны з перадачай [[імпульс]]у ў сутыкненнях [[Малекула|малекул]] [[газ]]у паміж сабою і з паверхнямі целаў, якія яго абмяжоўваюць. Ц. у [[газ]]ах прапарцыянальны [[Тэмпература|тэмпературы]]. У [[Вадкасць|вадкасцях]] і цвёрдых целах Ц. выклікаюць міжатамныя і міжмалекулярныя сілы прыцягнення і адштурхоўвання і цеплавыя ваганні [[атам]]аў.

Версія ад 23:45, 2 чэрвеня 2008

Ціск – фізічная велічыня, якая характарызуе інтэнсіўнасць перпендыкулярных да паверхні сілаў, з якімі адно цела ўздзейнічае на іншае. Калі сіла размеркаваная па паверхні раўнамерна, Ц. р ў кожным пункце паверхні роўны р = F/S, дзе S — плошча, F — сума прыкладзеных перпендыкулярна да яе сілаў. Для аднароднага асяроддзя ўводзіцца панятак Ц. у кожным пункце, які адыгрывае важкую ролю ў механіцы вадкасцяў і газаў.

Ц. у газах спалучаны з перадачай імпульсу ў сутыкненнях малекул газу паміж сабою і з паверхнямі целаў, якія яго абмяжоўваюць. Ц. у газах прапарцыянальны тэмпературы. У вадкасцях і цвёрдых целах Ц. выклікаюць міжатамныя і міжмалекулярныя сілы прыцягнення і адштурхоўвання і цеплавыя ваганні атамаў.

Ц. вымяраецца манометрамі, барометрамі, вакуумметрамі. Адзінкі вымярэння Ц. маюць размернасць сілы, падзеленай на плошчу. У Міжнароднай сістэме СІ гэта Паскаль (Па) роўны ньютан на квадратны метр. Іншыя шыракаўжываныя адзінкі вымярэння Ц.: кгс/см2, атмасфера фізічная (атм), атмасфера тэхнічная (ат), бар, мм вод. сл., мм рт. сл. (тор). У ЗША і Вялікай Брытаніі Ц вымяраюць у lbf/in2 (фунт-сіла на квадратны дзюйм), pdl/ft2 (паундаль на квадратны фут), inH2O (дзюйм вод. сл.), ft H2O (фут вод. сл.), in Hg (дзюйм рт. сл.) і да т.п.

Адзінкі ціску
Паскаль
(Pa, Па)
Бар
(bar, бар)
Тэхнічная атмасфера
(at, ат)
Фізічная атмасфера
(atm, атм)
Міліметр ртутнага слупа
(mmHg, torr, торр)
Фунт-сіла
на кв. дзюйм

(psi)
1 Па 1 Н/м2 10−5 10,197×10−6 9,8692×10−6 7,5006×10−3 145,04×10−6
1 бар 105 1 ×106 дына/см2 1,0197 0,98692 750,06 14,504
1 ат 98066,5 0,980665 1 кгс/см2 0,96784 735,56 14,223
1 атм 101325 1,01325 1,033 1 атм 760 14,696
1 mmHg 133,322 1,3332×10−3 1,3595×10−3 1,3158×10−3 1 mmHg 19,337×10−3
1 psi 6894,76 68,948×10−3 70,307×10−3 68,046×10−3 51,715 1 lbf/in2


1lbf/ in2 =6894,76 н/м2,1рdl/ft2 = 1,48816 н/м2, 1inH2O = 249,089н/м2; 1ftH2O = 2989,07 н/м2,1in Hg = 3386,39 н/м2.

З’ява Ц. адыгрывае важную ролю ў фізічных, хімічных, біялагічных і іншых працэсах.

Высокія значэнні Ц. стварае гравітацыйнае поле.

Цікавыя факты

Атмасферны ціск на паверхні Зямлі – прыблізна 100 000 Па або 1 бар.

Гідрастатычны Ц. на глыбіні 10 м пад вадой – 1 бар.

Гідрастатычны Ц. на глыбіні 1 км пад вадой – 100 бар.

Ц. пры спальванні чорнага пораху ў вагнястрэльнай зброі – каля 3000 бар або 3 кбар.

Ц. у цэнтры Зямлі – прыблізна 3500 кбар.

Ц. у цэнтры Сонца – парадку 100 млн. кбар.

Ц. у цэнтры белых карлікаў – да 1 млрд. кбар.