Фінікія: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 23:16, 1 жніўня 2013

Фінікі́я, паводле Бібліі Ханаанская зямля — старажытная краіна Блізкага Усходу, рабаўладальніцкая дзяржава ў паўночнай і цэнтральнай частцы ўсходняга ўзбярэжжа Міжземнага мора (узбярэжжа сучасных Сірыі і Лівана). Існавала з канца 3-га тыс. да н.э. да 7 ст. да н.э.

Тэрыторыя заселеная з глыбокай старажытнасці. Этнічны склад насельніцтва мяшаны. У канцы 3-га тыс. да н.э. — пачатку 2-га тыс. да н.э. тут пачало складвацца класавае грамадства, узніклі гарады-дзяржавы: Угарыт (цяпер Гас-Шамра), Арвід (Арад), Берута (Бейрут), Гебал (Бібл), Сідон (Сайда), Цір (Сур), якія вялі паміж сабой барацьбу за гегемонію ў Фінікіі. Асноўныя заняткі насельніцтва: земляробства, рыбалоўства, рамёствы. Вёўся марскі гандаль з Егіптам.

У сяр. 2-га тыс. да н.э. Егіпет заваяваў усё Усходняе Міжземнамор'е. За панаванне над Фінікіяй у 14 ст. да н.э. з Егіптам змагалася Хецкае царства, і заняло, у выніку, паўночную частку Фінікіі. У пачатку 12 ст. да н.э. гарады Фінікіі пядвергліся апусташэнню розных блізкаўсходніх плямён. Пасля аслаблення егіпецкай і хецкай дзяржаў у канцы 2-га тыс. да н.э. фінікійскія гарады атрымалі магчымасць самастойнага развіцця. Былі заснаваныя фінікійскія калоніі на Кіпры, Сіцыліі і Сардзініі, у Іспаніі, на поўдні Францыі, на поўначы Афрыкі (Карфаген, Утыка). Развівалася рабаўладальніцкая гаспадарка, памацнеў марскі гандаль, пашырылася ліхвярства, звязанае з гандлем. Рамяство, гандаль і мараходства Фінікіі дасягнулі высокага развіцця і маюць сусветнае значэнне. У Фінікіі створана першая сістэма алфавітнага пісьма.

У 7 ст. да н.э. захоплена Асірыяй, пасля падзення той — пад уладай Вавілоніі, з 6 ст. да н.э. — Персіі. У 332 да н.э. заваяваная Аляксандрам Македонскім. Нягледзячы на гэта, у эліністычныя і рымскія часы яе гарады захоўвалі самакіраўніцтва, чаканілі манету і захоўвалі сваё гандлёва-эканамічнае значэнне аж да часоў ранняй Візантыі.

Гл. таксама

Фінікійскае пісьмо

Літаратура

Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 152. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 10. Сошна — Фут / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1974. — 656 с.: іл., карты. С. 598.|Від=Б}}

@@ Радок 4: / Радок 4: @@
 Тэрыторыя заселеная з глыбокай старажытнасці. Этнічны склад насельніцтва мяшаны. У канцы 3-га тыс. да н.э. — пачатку 2-га тыс. да н.э. тут пачало складвацца класавае грамадства, узніклі гарады-дзяржавы: [[Угарыт]] (цяпер [[Гас-Шамра]]), Арвід ([[Арад]]), Берута ([[Бейрут]]), Гебал ([[Бібл]]), Сідон ([[Сайда]]), Цір ([[Сур]]), якія вялі паміж сабой барацьбу за гегемонію ў Фінікіі. Асноўныя заняткі насельніцтва: земляробства, рыбалоўства, рамёствы. Вёўся марскі гандаль з Егіптам.
-У сяр. 2-га тыс. да н.э. Егіпет заваяваў усё [[Міжземнамор'е#Вобласці|Усходняе Міжземнамор'е]]. За панаванне над Фінікіяй у 14 ст. да н.э. з Егіптам змагалася [[Хецкае царства]], і заняло, у выніку, паўночную частку Фінікіі. У пачатку 12 ст. да н.э. гарады Фінікіі пядвергліся апусташэнню розных блізкаўсходніх плямён. Пасля аслаблення егіпецкай і хецкай дзяржаваў у канцы 2-га тыс. да н.э. фінікійскія гарады атрымалі магчымасць самастойнага развіцця. Былі заснаваныя фінікійскія калоніі на Кіпры, Сіцыліі і Сардзініі, у Іспаніі, на поўдні Францыі, на поўначы Афрыкі ([[Карфаген]], Утыка). Развівалася рабаўладальніцкая гаспадарка, памацнеў марскі гандаль, пашырылася [[ліхвярства]], звязанае з гандлем. Рамяство, гандаль і мараходства Фінікіі дасягнулі высокага развіцця і маюць сусветнае значэнне. У Фінікіі створана першая сістэма алфавітнага пісьма.
+У сяр. 2-га тыс. да н.э. Егіпет заваяваў усё [[Міжземнамор'е#Вобласці|Усходняе Міжземнамор'е]]. За панаванне над Фінікіяй у 14 ст. да н.э. з Егіптам змагалася [[Хецкае царства]], і заняло, у выніку, паўночную частку Фінікіі. У пачатку 12 ст. да н.э. гарады Фінікіі пядвергліся апусташэнню розных блізкаўсходніх плямён. Пасля аслаблення егіпецкай і хецкай дзяржаў у канцы 2-га тыс. да н.э. фінікійскія гарады атрымалі магчымасць самастойнага развіцця. Былі заснаваныя фінікійскія калоніі на Кіпры, Сіцыліі і Сардзініі, у Іспаніі, на поўдні Францыі, на поўначы Афрыкі ([[Карфаген]], Утыка). Развівалася рабаўладальніцкая гаспадарка, памацнеў марскі гандаль, пашырылася [[ліхвярства]], звязанае з гандлем. Рамяство, гандаль і мараходства Фінікіі дасягнулі высокага развіцця і маюць сусветнае значэнне. У Фінікіі створана першая сістэма алфавітнага пісьма.
 У 7 ст. да н.э. захоплена [[Асірыя]]й, пасля падзення той — пад уладай [[Вавілонія|Вавілоніі]], з 6 ст. да н.э. — [[Старажытная Персія|Персіі]]. У 332 да н.э. заваяваная [[Аляксандр Македонскі|Аляксандрам Македонскім]]. Нягледзячы на гэта, у эліністычныя і рымскія часы яе гарады захоўвалі самакіраўніцтва, чаканілі манету і захоўвалі сваё гандлёва-эканамічнае значэнне аж да часоў ранняй [[Візантыя|Візантыі]].
@@ Радок 12: / Радок 12: @@
 == Літаратура ==
 * {{крыніцы/СкарынаТв|152}}
 * {{крыніцы/БелСЭ|10}} С. 598.|Від=Б}}