Куявія: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 00:15, 7 жніўня 2013

Гэта артыкул пра гістарычную вобласць Польшчы. Пра ўсходнеславянскае аб'яднанне IX стагоддзі гл. артыкул Куябія

Куявія (польск.: Kujawy) — гістарычная вобласць на поўначы Польшчы, у двурэчча рэк Вісла і Ноцець, на захад ад Мазовіі і поўнач ад Вялікай Польшчы.

Гісторыя

Куявія ўвайшла ў склад Польскай дзяржавы яшчэ ў 960-х гг. пры князі Мешка I. Пасля падзелу Польшчы паміж сынамі Баляслава III Крывавустага Куявія першапачаткова патрапіла ў склад Мазавецкага княства, а ў 1194 г. утварылася самастойнае Куяўскае княства на чале з князем Лешкам II Белым. У 1202—1234 г. Куявія зноў знаходзілася ў складзе Мазовіі, кіраўнік якой Конрад I у 1226 г. запрасіў у свае ўладанні Тэўтонскі ордэн. Рыцары ўмацаваліся на ўсходзе Куявіі, у Добжынскай зямлі. У другой палове XIII стагоддзя Куяўскае княства было падзелена на дзве дзяржавы — з цэнтрамі ў Інавроцлавее і Брэсце Куяўскім адпаведна. Князю Уладзіславу Лакетку Куяўскаму атрымалася ў 1306 г. далучыць Малую Польшчу, а ў 1314 г. Вялікую Польшчу, адрадзіўшы такім чынам адзіную Польскую дзяржаву. У 1320 г. Уладзіслаў быў каранаваны як караль Польшчы.

У 1332 г. большая частка Куявіі была заваявана рыцарамі Тэўтонскага ордэна, аднак паступова польскія каралі выцеснілі адтуль немцаў і аднавілі ўладу над рэгіёнам. Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай у 1772—1793 Куявія ўвайшла ў склад Прусіі. У перыяд напалеонаўскіх войн тэрыторыя ўваходзіла ў герцагства Варшаўскае (1807—1815 гг.), а пасля Венскага кангрэса (1814—1815 гг.) большая частка Куявіі (Быдгашч, Інавроцлаў) была далучана да Прусіі (пазней - Германіі), а вобласць Улацлаўка на ўсходзе — да Расійскай імперыі. З 1918 г. Куявія — у складзе Польскай рэспублікі.

Князі Куявіі:

Геаграфія

Куявія знаходзіцца на тэрыторыі прыбалтыйскіх нізін. Найбуйнейшыя рэкі — Вісла на ўсходзе і Ноцець на захадзе і поўдні.

Найбуйнейшыя гарады (даныя на 2004 г.):

Быдгашч (370 тыс. чал.)
Улацлавак (123 тыс. чал.)
Інавроцлаў (80 тыс. чал.)

У наш час Куявія ўваходзіць у склад тэрыторыі Куяўска-Паморскага ваяводства.

@@ Радок 5: / Радок 5: @@
 == Гісторыя ==
-Куявія ўвайшла ў склад Польскай дзяржавы яшчэ ў [[960-я|960-х]] гг. пры князі [[Мешка I]]. Пасля падзелу Польшчы паміж сынамі [[Баляслаў III Крывавусты|Баляслава III Крывавустага]] Куявія першапачаткова патрапіла ў склад [[Мазавецкае княства|Мазавецкага княства]], а ў [[1194]] г. утварылася самастойнае '''Куяўскае княства''' на чале з князем [[Лешак II Белы|Лешкам II Белым]]. У [[1202]]—[[1234]] г. Куявія зноў знаходзілася ў складзе Мазавіі, кіраўнік якой [[Конрад I, князь Мазавіі|Конрад I]] у [[1226]] г. запрасіў у свае ўладанні [[Тэўтонскі ордэн]]. Рыцары ўмацаваліся на ўсходзе Куявіі, у [[Добжынская зямля|Добжынскай зямлі]]. У другой палове [[XIII]] стагоддзя Куяўскае княства было падзелена на дзве дзяржавы — з цэнтрамі ў [[Інавроцлаў|Інавроцлаве]]е і [[Бжэсць-Куяўскі|Брэсце Куяўскім]] адпаведна. Князю [[Уладзіслаў I Лакеток|Уладзіславу Лакетку Куяўскаму]] атрымалася ў [[1306]] г. далучыць [[Малая Польшча|Малую Польшчу]], а ў [[1314]] г. [[Вялікая Польшча|Вялікую Польшчу]], адрадзіўшы такім чынам адзіную Польскую дзяржаву. У [[1320]] г. Уладзіслаў быў каранаваны як караль Польшчы.
+Куявія ўвайшла ў склад Польскай дзяржавы яшчэ ў [[960-я|960-х]] гг. пры князі [[Мешка I]]. Пасля падзелу Польшчы паміж сынамі [[Баляслаў III Крывавусты|Баляслава III Крывавустага]] Куявія першапачаткова патрапіла ў склад [[Мазавецкае княства|Мазавецкага княства]], а ў [[1194]] г. утварылася самастойнае '''Куяўскае княства''' на чале з князем [[Лешак II Белы|Лешкам II Белым]]. У [[1202]]—[[1234]] г. Куявія зноў знаходзілася ў складзе Мазовіі, кіраўнік якой [[Конрад I, князь Мазовіі|Конрад I]] у [[1226]] г. запрасіў у свае ўладанні [[Тэўтонскі ордэн]]. Рыцары ўмацаваліся на ўсходзе Куявіі, у [[Добжынская зямля|Добжынскай зямлі]]. У другой палове [[XIII]] стагоддзя Куяўскае княства было падзелена на дзве дзяржавы — з цэнтрамі ў [[Інавроцлаў|Інавроцлаве]]е і [[Бжэсць-Куяўскі|Брэсце Куяўскім]] адпаведна. Князю [[Уладзіслаў I Лакеток|Уладзіславу Лакетку Куяўскаму]] атрымалася ў [[1306]] г. далучыць [[Малая Польшча|Малую Польшчу]], а ў [[1314]] г. [[Вялікая Польшча|Вялікую Польшчу]], адрадзіўшы такім чынам адзіную Польскую дзяржаву. У [[1320]] г. Уладзіслаў быў каранаваны як караль Польшчы.
 У [[1332]] г. большая частка Куявіі была заваявана рыцарамі Тэўтонскага ордэна, аднак паступова польскія каралі выцеснілі адтуль немцаў і аднавілі ўладу над рэгіёнам. Пасля [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] у [[1772]]—[[1793]] Куявія ўвайшла ў склад [[Прусія|Прусіі]]. У перыяд [[Напалеон I|напалеонаўскіх войн]] тэрыторыя ўваходзіла ў [[Варшаўскае герцагства|герцагства Варшаўскае]] ([[1807]]—[[1815]] гг.), а пасля [[Венскі кангрэс|Венскага кангрэса]] ([[1814]]—[[1815]] гг.) большая частка Куявіі ([[Быдгашч]], [[Інавроцлаў]]) была далучана да Прусіі (пазней - [[Германія|Германіі]]), а вобласць [[Улацлавак|Улацлаўка]] на ўсходзе — да [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. З [[1918]] г. Куявія — у складзе [[Польшча|Польскай рэспублікі]].
@@ Радок 11: / Радок 11: @@
 '''Князі Куявіі''':
 * [[Лешак II Белы]] (1194—1202)
-* [[Конрад I, князь Мазавіі|Конрад I]] (1202—1233)
+* [[Конрад I, князь Мазовіі|Конрад I]] (1202—1233)
 * [[Казімір I, князь Куявіі|Казімір I]] ([[:pl:Kazimierz I kujawski|польск.]]) (1233—1267)
 * [[Лешак III Чорны]] (1267—1288)