Іван Фёдараў: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
KrBot (размовы | уклад)
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные
Радок 51: Радок 51:
{{DEFAULTSORT:Федорович, Іван}}
{{DEFAULTSORT:Федорович, Іван}}


{{Бібліяінфармацыя}}
{{Normdaten
|PND=118686380
|LCCN=n/82/144722
|VIAF=
|SELIBR=
|GKD=
|SWD=
|WP=
}}


{{DEFAULTSORT:Фёдараў Іван}}
{{DEFAULTSORT:Фёдараў Іван}}

Версія ад 15:33, 1 лістапада 2013

Іван Фёдараў
ст.-слав: Їѡаннъ
Шранява
Шранява
Род дзейнасці друкар, кнігадрукар, выдавец
Дата нараджэння каля 1520
Месца нараджэння
Дата смерці 15 снежня 1583(1583-12-15)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Веравызнанне праваслаўе і Праваслаўная Царква
Альма-матар
Аўтограф Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Аўтограф І. Фёдарава, лацінамоўны ліст да саксонскага курфюрста (23.7.1583)

Іван Фёдараў (1510?, Петкавічы?[2] — 16 снежня 1583, Львоў) — сярэднявечны ўсходнееўрапейскі друкар.

Лічыцца пачынальнікам друкарскай справы ў Маскоўскай дзяржаве і, такім чынам, у Расіі. Быў настаўнікам друкара Грыня Іванавіча.

Выдаў, м.інш., «Апостал» (1563, у Маскве, разам з Пятром Мсціслаўцам), Евангелле Вучыцельнае (сакавік 1569, у Заблудаве, разам з П. Мсціслаўцам), граматыку-буквар (1574, у Львове), каляндар-паэму Андрэя Рымшы «Храналогія» (1580), «Астрожскую біблію» (1581), «Лексіс з талкаваннем славенскіх моў проста» (у тлумачальнай частцы змешчаны беларускі корпус лексікі) і інш.

Паходзіў з дробнай заходнебеларускай або палеска-падляшскай шляхты, падпісваўся родавым гербам Рагозаў «Шранява»[2].

Бакалаўр Кракаўскага ўніверсітэта (1532)[2]. Друкарскай справе вучыўся, відаць, у ананімнай друкарні ноўгарадскага святара Сільвестра (15531563)[2].

Азбука 1578[3]

Іван Фёдараў ўпершыню публікуе на яго старонках выдатны помнік старой балгарскай літаратуры — «Сказание, како состави святый Кирил Философ азбуку по языку словеньску и книги преведе от греческих на словеньский язык», шырока вядомае як «Паданне» Чорнарызца Храбра, якое шматаспектна вывучана балгарскім даследчыкам Куё Куевым[4]. У Азбуцы ўпершыню ў ўсходнеславянскай кнізе друкуюцца паралельныя грэка-славянскія тэксты. Таксама упершыню з'яўляецца мастацка сфармаваны і адасоблены тытульны ліст.

Псалтыр и Новы запавет 1580[5]

Зноскі

  1. https://web.archive.org/web/20190505105116/https://lia.lvivcenter.org/uk/objects/st-onuphrius-church/
  2. а б в г Біяграфічныя звесткі, пададзеныя ў В. Русакевіч. Старабеларускія граматыкі, 2001.
  3. Grasshoff, H., Simmons, L.S.G. Iwan Fedorovs griechisch-russisch/kirchenslawishees Lesebuch von 1578 und der Gothaer Bukvar' von 1578—1580. — Berlin, 1969
  4. Куев, К. М. Черноризец храбр. — София, 1967; Сказания о начале славянской письменности. — М., 1981.
  5. Ісаєвич, Я. Д. Першодрукар Іван Федоров і виникнення друкарства на Україні. — Львів, 1975. — С. 85—90; Немировский, Е. Л. Начало книгопечатания на Украине: Иван Федоров. — М., 1964. — С. 113—124.

Літаратура

  • Кацпржак Е. И. Первопечатник Иван Федоров. М., «Книга», 1964. 96 с. и ил.
  • Коршунаў А. Ф. Іван Федараў і беларускае кнігадрукаванне. — Весці АН БССР. Мінск, 1964. Сер. грамадскіх навук, № 4, с. 79—85.
  • Немировский Е. Л. Возникновение книгопечатания в Москве. Иван Федоров. Под ред. и с предисл. А. А. Сидорова. — М., «Книга», 1964. 404 с. и ил.
  • Дзюбан Р.  Друкарів захоплено в Полоцьку (до початків білоруського, українського та московського друкарства). Робоча гіпотеза / Роман Дзюбан. - Львів, 2013. - 64 с. : іл.


Увага: Прадвызначаны ключ сартавання «Фёдараў Іван» перавызначае папярэдні прадвызначаны ключ сартавання «Федорович, Іван».