Тампліеры: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
др clean up, replaced: Эўр → Еўр, мэтам → метам, ў ў → ў у, найболей → найбольш , крыжом → крыжам, Царква святога → Царква Святога, == using AWB |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Ваеннае падраздзяленне |
{{Ваеннае падраздзяленне |
||
|назва= Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici<br /> Ордэн рыцараў Хрыста, а таксама Ордэн рыцараў Саламонава Храма |
|назва= Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici<br /> Ордэн рыцараў Хрыста, а таксама Ордэн рыцараў Саламонава Храма |
||
|выява=[[Выява: |
|выява=[[Выява:Seal of Templars.jpg|200px]] |
||
|гады= каля 1119 – 1312 |
|гады= каля 1119 – 1312 |
||
|падначаленне=Папа Рымскі |
|падначаленне=Папа Рымскі |
||
Радок 11: | Радок 11: | ||
|заступнік=[[Бернар Клервоскі]] |
|заступнік=[[Бернар Клервоскі]] |
||
|бітвы=[[Крыжовыя паходы]] |
|бітвы=[[Крыжовыя паходы]] |
||
|знакі_адрозненні=Белы плашч з чырвоным |
|знакі_адрозненні=Белы плашч з чырвоным крыжам |
||
|вядомыя_камандзіры=[[Гуга дэ Пейн]]<br />[[Эўрар дэ Бар]]<br />[[Жак дэ Мале]] |
|вядомыя_камандзіры=[[Гуга дэ Пейн]]<br />[[Эўрар дэ Бар]]<br />[[Жак дэ Мале]] |
||
}} |
}} |
||
'''Тампліеры''', '''храмоўнікі''' ([[французская мова|франц]]. templiers, ад temple — храм), члены сярэднявечнага каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна, заснаванага ў [[Іерусалім]]е пасля [[Першы крыжовы паход|Першага крыжовага паходу]] (каля [[1118]] або [[1119]]) французскімі [[рыцар]]амі для абароны паломнікаў, умацавання і пашырэння дзяржаў крыжакоў у [[палесціна|Палесціне]] і [[сірыя|Сірыі]]. |
'''Тампліеры''', '''храмоўнікі''' ([[французская мова|франц]]. templiers, ад temple — храм), члены сярэднявечнага каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна, заснаванага ў [[Іерусалім]]е пасля [[Першы крыжовы паход|Першага крыжовага паходу]] (каля [[1118]] або [[1119]]) французскімі [[рыцар]]амі для абароны паломнікаў, умацавання і пашырэння дзяржаў крыжакоў у [[палесціна|Палесціне]] і [[сірыя|Сірыі]]. |
||
===Гісторыя=== |
===Гісторыя=== |
||
⚫ | Названыя па першапачатковай рэзідэнцыі заснавальнікаў ордэна, якая знаходзілася зблізку царквы, якая, паводле аддання, была ўзведзеная на месцы старажытнага [[Храм Саламона|храма Саламона]]. У [[1128]] быў выпрацаваны статут ордэна, які ператварыў яго ў строга цэнтралізаваную арганізацыю. У [[1139]] [[Інакенцій II, Папа Рымскі|Папа Інакенцій II]] надаў Тампліерам шырокія прывілеі: вынятка з юрысдыкцыі мясцовых свецкіх і царкоўных феадалаў, вызваленне ад выплаты царкоўных падаткаў, падсуднасць толькі папскай курыі і інш. Гэтыя прывілеі пасля пацвярджаліся і дапаўняліся інш. папамі, якія імкнуліся паставіць ордэн на службу сваім палітычным мэтам. Тампліеры актыўна ўдзельнічалі ў [[Крыжовыя паходы|крыжовых паходах]] 12—13 стст. З часам яны сталі найбольш арганізаванай ваенна-палітычнай сілай [[Іерусалімскае каралеўства|Іерусалімскага каралеўства]]. У [[1187]] Тампліеры патрывалі жорсткае паражэнне ў [[Бітва пры Хаціне|бітве пры Хаціне]] ад [[Саладзін]]а. Ордэн Тампліераў дзякуючы падараванням і ахвяраванням ператварыўся ў найбуйнага феадальнага валадара на [[Блізкі Усход|Блізкім Усходзе]] і ў [[Еўропа|Еўропе]]. Яго «правінцыі» (мясцовыя падпадзяленні) існавалі амаль ва ўсіх дзяржавах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы. Сяляне, жорстка працаваўшыя ў маёнтках Тампліераў, не раз паднімалі супраць іх паўстанні. Узбагачэнню Тампліераў садзейнічалі заняткі гандлем і ліхвярствам. У 13 ст. Тампліеры — найбуйныя банкіры ў Заходняй Еўропе. Да фінансавых паслуг Тампліераў звярталіся феадалы, васпаны, рымскія папы. [[Image:Templars on Stake.jpg|thumb|left|Спаленне Тампліераў за «ерась»]] У [[1291]] Тампліеры абгрунтаваліся на [[Кіпр]]ы, затым канчаткова перабраліся ў Еўропу, пераважна ў [[Францыя|Францыю]]. У канфлікце пачатку 14 ст. паміж французскім каралём [[Філіп Прыгожы|Філіпам IV Прыгожым]] і рымскім папам [[Баніфацый VIII, Папа Рымскі|Баніфацыем VIII]] Тампліеры падтрымлівалі папу. У перыяд Авіньёнскага паланення пап Філіп IV, баяўшыся росту магутнасці Тампліераў, імкнуўся авалодаць іх багаццямі, дамогся абвінавачвання Тампліераў у ерасі. Супраць іх быў узбуджаны [[інквізіцыя|інквізіцыйны]] працэс. Увосень [[1307]] амаль усе Тампліеры ў Францыі былі арыштаваныя; пасля жорсткіх катаванняў «абвінавачаныя» у ерасі і спаленыя ([[1310]]); здабытак ордэна быў канфіскаваны каралеўскай казной. Пераследам падвергнуліся таксама Тампліеры і ў інш. дзяржавах Заходняй Еўропы. У [[1312]] папа [[Клімент V, Папа Рымскі|Клімент V]] скасаваў ордэн Тампліераў. |
||
⚫ | Названыя па першапачатковай рэзідэнцыі заснавальнікаў ордэна, якая знаходзілася зблізку царквы, якая, паводле аддання, была ўзведзеная на месцы старажытнага [[Храм Саламона|храма Саламона]]. У [[1128]] быў выпрацаваны статут ордэна, які ператварыў яго ў строга цэнтралізаваную арганізацыю. У [[1139]] [[Інакенцій II, Папа Рымскі|Папа Інакенцій II]] надаў Тампліерам шырокія прывілеі: вынятка з юрысдыкцыі мясцовых свецкіх і царкоўных феадалаў, вызваленне ад выплаты царкоўных падаткаў, падсуднасць толькі папскай курыі і інш. Гэтыя прывілеі пасля пацвярджаліся і дапаўняліся інш. папамі, якія імкнуліся паставіць ордэн на службу сваім палітычным мэтам. Тампліеры актыўна ўдзельнічалі ў [[Крыжовыя паходы|крыжовых паходах]] 12—13 стст. З часам яны сталі |
||
=== Спадчына === |
=== Спадчына === |
||
⚫ | З іх ваеннай місіяй і шырокімі фінансавымі сродкамі, рыцары фінансавалі будаўніцтва вялікай колькасць пабудоў і храмаў у Еўропе і на Святой Зямлі. Шматлікія з гэтых будынкаў усё яшчэ захаваліся. Адметныя архітэктурныя элементы гэтых будынкаў уключаюць выкарыстанне выявы «два рыцара на адзіным кані», уяўляючы беднату Тампліераў, і круглыя будынкі, распрацаваныя, каб пахадзіць на царкву [[Царква Святога долу|Святога Долу]] ў [[Іерусалім]]е. |
||
⚫ | З іх ваеннай місіяй і шырокімі фінансавымі сродкамі, рыцары фінансавалі будаўніцтва вялікай колькасць пабудоў і храмаў у Еўропе і на Святой Зямлі. Шматлікія з гэтых будынкаў усё яшчэ захаваліся. Адметныя архітэктурныя элементы гэтых будынкаў уключаюць выкарыстанне выявы «два рыцара на адзіным кані», уяўляючы беднату Тампліераў, і круглыя будынкі, распрацаваныя, каб пахадзіць на царкву [[Царква |
||
Сёння вялікая колькасць арганізацый заяўляе, што яны з'яўляюцца нашчадкамі традыцый тампліераў, асабліва тых якія з'яўляюцца добрымі учынкамі. Некаторыя з такіх арганізацый шмат дзейнічаюць па ўсяму свету, падтрымліваюць лякарні, медыцынскія цэнтры для жабракоў і іншае. |
Сёння вялікая колькасць арганізацый заяўляе, што яны з'яўляюцца нашчадкамі традыцый тампліераў, асабліва тых якія з'яўляюцца добрымі учынкамі. Некаторыя з такіх арганізацый шмат дзейнічаюць па ўсяму свету, падтрымліваюць лякарні, медыцынскія цэнтры для жабракоў і іншае. |
||
=== Паданні=== |
=== Паданні=== |
||
З самага заснавання ордэна, з ім было звязана мноства паданняў і легенд. Большасць была пра тое, што Тампліеры даўно займалі Храмаву гару. Хадзілі чуткі, пра рэліквіі, якія там маглі знайсці члены ордэна (у асноўным: Святая Граль, Каўчэг Заповедзяў ці фрагменты крыжа на якім быў распяты [[Ісус Хрыстос]]). Яшчэ больш легенд хадзіла пра скарбы схованыя Тампліерамі. |
З самага заснавання ордэна, з ім было звязана мноства паданняў і легенд. Большасць была пра тое, што Тампліеры даўно займалі Храмаву гару. Хадзілі чуткі, пра рэліквіі, якія там маглі знайсці члены ордэна (у асноўным: Святая Граль, Каўчэг Заповедзяў ці фрагменты крыжа на якім быў распяты [[Ісус Хрыстос]]). Яшчэ больш легенд хадзіла пра скарбы схованыя Тампліерамі. |
||
===Гл. таксама=== |
===Гл. таксама=== |
Версія ад 11:06, 17 лістапада 2013
Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici Ордэн рыцараў Хрыста, а таксама Ордэн рыцараў Саламонава Храма | |
---|---|
Гады існавання | каля 1119 – 1312 |
Краіна | |
Падпарадкаванне | Папа Рымскі |
Тып | Ваенна-рыцарскі ордэн |
Складаецца з | |
Функцыя | Абарона паломнікаў |
Колькасць | 15 000 — 20 000 у лепшыя часы, 10% з якіх былі рыцарамі |
Дыслакацыя | |
Мянушкі | Храмоўнікі |
Заступнік | Бернар Клервоскі |
Удзел у | Крыжовыя паходы |
Камандзіры | |
Вядомыя камандзіры |
Гуга дэ Пейн Эўрар дэ Бар Жак дэ Мале |
Тампліеры, храмоўнікі (франц. templiers, ад temple — храм), члены сярэднявечнага каталіцкага духоўна-рыцарскага ордэна, заснаванага ў Іерусаліме пасля Першага крыжовага паходу (каля 1118 або 1119) французскімі рыцарамі для абароны паломнікаў, умацавання і пашырэння дзяржаў крыжакоў у Палесціне і Сірыі.
Гісторыя
Названыя па першапачатковай рэзідэнцыі заснавальнікаў ордэна, якая знаходзілася зблізку царквы, якая, паводле аддання, была ўзведзеная на месцы старажытнага храма Саламона. У 1128 быў выпрацаваны статут ордэна, які ператварыў яго ў строга цэнтралізаваную арганізацыю. У 1139 Папа Інакенцій II надаў Тампліерам шырокія прывілеі: вынятка з юрысдыкцыі мясцовых свецкіх і царкоўных феадалаў, вызваленне ад выплаты царкоўных падаткаў, падсуднасць толькі папскай курыі і інш. Гэтыя прывілеі пасля пацвярджаліся і дапаўняліся інш. папамі, якія імкнуліся паставіць ордэн на службу сваім палітычным мэтам. Тампліеры актыўна ўдзельнічалі ў крыжовых паходах 12—13 стст. З часам яны сталі найбольш арганізаванай ваенна-палітычнай сілай Іерусалімскага каралеўства. У 1187 Тампліеры патрывалі жорсткае паражэнне ў бітве пры Хаціне ад Саладзіна. Ордэн Тампліераў дзякуючы падараванням і ахвяраванням ператварыўся ў найбуйнага феадальнага валадара на Блізкім Усходзе і ў Еўропе. Яго «правінцыі» (мясцовыя падпадзяленні) існавалі амаль ва ўсіх дзяржавах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы. Сяляне, жорстка працаваўшыя ў маёнтках Тампліераў, не раз паднімалі супраць іх паўстанні. Узбагачэнню Тампліераў садзейнічалі заняткі гандлем і ліхвярствам. У 13 ст. Тампліеры — найбуйныя банкіры ў Заходняй Еўропе. Да фінансавых паслуг Тампліераў звярталіся феадалы, васпаны, рымскія папы.
У 1291 Тампліеры абгрунтаваліся на Кіпры, затым канчаткова перабраліся ў Еўропу, пераважна ў Францыю. У канфлікце пачатку 14 ст. паміж французскім каралём Філіпам IV Прыгожым і рымскім папам Баніфацыем VIII Тампліеры падтрымлівалі папу. У перыяд Авіньёнскага паланення пап Філіп IV, баяўшыся росту магутнасці Тампліераў, імкнуўся авалодаць іх багаццямі, дамогся абвінавачвання Тампліераў у ерасі. Супраць іх быў узбуджаны інквізіцыйны працэс. Увосень 1307 амаль усе Тампліеры ў Францыі былі арыштаваныя; пасля жорсткіх катаванняў «абвінавачаныя» у ерасі і спаленыя (1310); здабытак ордэна быў канфіскаваны каралеўскай казной. Пераследам падвергнуліся таксама Тампліеры і ў інш. дзяржавах Заходняй Еўропы. У 1312 папа Клімент V скасаваў ордэн Тампліераў.
Спадчына
З іх ваеннай місіяй і шырокімі фінансавымі сродкамі, рыцары фінансавалі будаўніцтва вялікай колькасць пабудоў і храмаў у Еўропе і на Святой Зямлі. Шматлікія з гэтых будынкаў усё яшчэ захаваліся. Адметныя архітэктурныя элементы гэтых будынкаў уключаюць выкарыстанне выявы «два рыцара на адзіным кані», уяўляючы беднату Тампліераў, і круглыя будынкі, распрацаваныя, каб пахадзіць на царкву Святога Долу ў Іерусаліме.
Сёння вялікая колькасць арганізацый заяўляе, што яны з'яўляюцца нашчадкамі традыцый тампліераў, асабліва тых якія з'яўляюцца добрымі учынкамі. Некаторыя з такіх арганізацый шмат дзейнічаюць па ўсяму свету, падтрымліваюць лякарні, медыцынскія цэнтры для жабракоў і іншае.
Паданні
З самага заснавання ордэна, з ім было звязана мноства паданняў і легенд. Большасць была пра тое, што Тампліеры даўно займалі Храмаву гару. Хадзілі чуткі, пра рэліквіі, якія там маглі знайсці члены ордэна (у асноўным: Святая Граль, Каўчэг Заповедзяў ці фрагменты крыжа на якім быў распяты Ісус Хрыстос). Яшчэ больш легенд хадзіла пра скарбы схованыя Тампліерамі.
Гл. таксама
Літаратура
- Тамплиеры. М. А. Заборов. // БСЭ
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Тампліеры
Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link GA