Рыгор Іванавіч Катоўскі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
KrBot (размовы | уклад)
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{фарматаванне}}[[File:Kotovsky.jpg|thumb|250px|right|Рыгор Іванавіч Катоўскі]]
{{фарматаванне}}{{цёзкі|Катоўскі}}
{{Ваенны дзеяч
|імя = Рыгор Іванавіч Катоўскі
|арыгінал імя =
|дата нараджэння = 24.06.1881
|дата смерці = 6.08.1925
|месца нараджэння = сяло {{Месца нараджэння|Ганчэшты|у Хынчештах}}, <br /> {{Месца нараджэння|Бесарабская губерня|у Бесарабіі}}, <br /> [[Расійская імперыя]] <br /> (цяпер горад [[Хынчэшты]], <br /> [[Малдова]])
|месца смерці = [[Чарнаморскае, Адэская вобласць|саўгас Чабанка]], <br /> {{Месца смерці|Адэская вобласць|у Адэскай вобласці}}, <br /> [[Украінская ССР]], [[СССР]]
|выява = Kotovsky.jpg
|шырыня = 200px
|апісанне выявы =
|мянушка =
|прыналежнасць = {{сцягафікацыя|Расійская імперыя}} <br /> {{сцягафікацыя|РСФСР|1918}} ([[УССР]]) <br /> {{Сцягафікацыя|СССР}}
|гады службы = {{Сцяг Расіі}} [[1917]] <br /> {{Сцяг|РСФСР|1918}} [[1918]]—[[1922]] <br /> {{Сцяг СССР}} [[1923]]—[[1925]]
|чын = {{Сцяг Расіі}} [[прапаршчык]]
|род войскаў = [[Кавалерыя]]
|камандаваў = {{Сцяг|РСФСР|1918}} [[17-я кавалерыйская дывізія Чырвонага казацтва]] <br />
{{Сцяг СССР}} [[2-гі кавалерыйскі корпус]]
|частка =
|бітвы = [[Першая сусветная вайна]] <br /> [[Грамадзянская вайна ў Расіі|Грамадзянская вайна]]
|узнагароды =
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}}-
{{!}} {{Георгіеўскі крыж 4 ступені}}
{{!}}-
{{!}} {{Ордэн Чырвонага Сцяга}} {{!}}{{!}} {{Ордэн Чырвонага Сцяга}} {{!}}{{!}} {{Ордэн Чырвонага Сцяга}}
{{!}}}
'''[[Ганаровая рэвалюцыйная зброя]]'''
|сувязі =
|у адстаўцы =
}}
'''Рыгор Іванавіч Катоўскі''' ({{ДН|12|6|1881}} — {{ДС|6|8|1925}}) — савецкі ваенны і палітычны дзеяч, удзельнік Грамадзянскай вайны. Член Саюзнага, Украінскага і Малдаўскага ЦВК. Член Рэўваенсавета СССР. Бацька расійскага вучонага індолага Рыгора Рыгоравіча Катоўскага. Загінуў пры нявысветленых абставінах.
'''Рыгор Іванавіч Катоўскі''' ({{ДН|12|6|1881}} — {{ДС|6|8|1925}}) — савецкі ваенны і палітычны дзеяч, удзельнік Грамадзянскай вайны. Член Саюзнага, Украінскага і Малдаўскага ЦВК. Член Рэўваенсавета СССР. Бацька расійскага вучонага індолага Рыгора Рыгоравіча Катоўскага. Загінуў пры нявысветленых абставінах.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
* Рыгор Катоўскага нарадзіўся 12 (24) чэрвеня 1881 г. ў сяле Ганчешты (цяпер горад Хынчешты ў [[Малдова|Малдавіі]]), у сям'і завадскога механіка. Акрамя яго, у бацькоў было яшчэ пяць дзяцей. Бацька Катоўскага быў з [[Каталіцтва|каталікоў]], абруселы [[Праваслаўе|праваслаўны]] [[Палякі|паляк]], маці — [[Рускія|руская]]. Па бацькаўскай лініі Рыгор Катоўскага адбываўся з старадаўняга польскага [[Шляхта|шляхетнага]] роду, які валодаў маёнткам у Камянец-Падольскай губерні. Дзед Катоўскага за сувязі з удзельнікамі польскага нацыянальнага руху быў датэрмінова звольнены ў адстаўку са службы. Пазней ён згалеў, і бацька Рыгора Катоўскага, інжынер-механік па адукацыі, вымушаны быў пераехаць да [[Малдова|Бесарабіі]] і перайсці ў [[Мяшчане|мяшчанскае]] [[саслоўе]]. Па ўспамінах самога Катоўскага, у дзяцінстве ён любіў спорт і авантурныя раманы. З дзяцінства адрозніваўся атлетычных складаннем і меў задаткі лідара. Пакутаваў логанеўрозам (заіканне). У два гады Катоўскага страціў маці, а ў шаснаццаць — бацька. Клопат аб выхаванні Грышы ўзяла на сябе яго хросная маці Сафія Шаль, маладая ўдава, дачка інжынера, [[Бельгія|бельгійскага]] падданага, які працаваў па суседстве і быў сябрам бацькі хлопчыка, і хрэсны — памешчык Манук-Бей. Манук-Бей дапамог юнаку паступіць у Кукурузенскае [[Сельская гаспадарка|сельскагаспадарчае]] вучылішча і аплаціў увесь пансіён. У вучылішча Рыгор асабліва старанна вывучаў аграномы і [[Нямецкая мова|нямецкую мову]], так як Манук-Бей абяцаў накіраваць яго на «данавучанне» у [[Германія|Германію]] на Вышэйшай адукацыі ([[Сельская гаспадарка|сельскагаспадарчыя]] курсы). Надзеі гэтыя не апраўдаліся з-за смерці Манук-Бея ў [[1902]] годзе.
Рыгор Катоўскага нарадзіўся 12 (24) чэрвеня 1881 г. ў сяле Ганчешты (цяпер горад Хынчешты ў [[Малдова|Малдавіі]]), у сям'і завадскога механіка. Акрамя яго, у бацькоў было яшчэ пяць дзяцей. Бацька Катоўскага быў з [[Каталіцтва|каталікоў]], абруселы [[Праваслаўе|праваслаўны]] [[Палякі|паляк]], маці — [[Рускія|руская]]. Па бацькаўскай лініі Рыгор Катоўскага адбываўся з старадаўняга польскага [[Шляхта|шляхетнага]] роду, які валодаў маёнткам у Камянец-Падольскай губерні. Дзед Катоўскага за сувязі з удзельнікамі польскага нацыянальнага руху быў датэрмінова звольнены ў адстаўку са службы. Пазней ён згалеў, і бацька Рыгора Катоўскага, інжынер-механік па адукацыі, вымушаны быў пераехаць да [[Малдова|Бесарабіі]] і перайсці ў [[Мяшчане|мяшчанскае]] [[саслоўе]]. Па ўспамінах самога Катоўскага, у дзяцінстве ён любіў спорт і авантурныя раманы. З дзяцінства адрозніваўся атлетычных складаннем і меў задаткі лідара. Пакутаваў логанеўрозам (заіканне). У два гады Катоўскага страціў маці, а ў шаснаццаць — бацька. Клопат аб выхаванні Грышы ўзяла на сябе яго хросная маці Сафія Шаль, маладая ўдава, дачка інжынера, [[Бельгія|бельгійскага]] падданага, які працаваў па суседстве і быў сябрам бацькі хлопчыка, і хрэсны — памешчык Манук-Бей. Манук-Бей дапамог юнаку паступіць у Кукурузенскае [[Сельская гаспадарка|сельскагаспадарчае]] вучылішча і аплаціў увесь пансіён. У вучылішча Рыгор асабліва старанна вывучаў аграномы і [[Нямецкая мова|нямецкую мову]], так як Манук-Бей абяцаў накіраваць яго на «данавучанне» у [[Германія|Германію]] на Вышэйшай адукацыі ([[Сельская гаспадарка|сельскагаспадарчыя]] курсы). Надзеі гэтыя не апраўдаліся з-за смерці Манук-Бея ў [[1902]] годзе.


* У студзені [[1918]] г. Катоўскі ўзначальваў атрад, якая прыкрывала адыход бальшавікоў з [[Горад Кішынёў|Кішынёва]]. У студзені-сакавіку 1918 г. камандаваў кавалерыйскай групай у [[Горад Ціраспаль|Ціраспальскім]] атрадзе. У сакавіку 1918 г. [[Горад Адэса|Адэская]] Савецкая Рэспубліка была ліквідавана аўстра-германскімі войскамі, якія ўвайшлі на Украіну пасля зняволенага [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Цэнтральнай Радай]] [[Брэсцкі мір|сепаратнага міру]]. Атрад Катоўскага быў распушчаны. Сам Катоўскага перайшоў на нелегальнае становішча. З сходам аўстра-германскіх войскаў, 19 красавіка [[1919]] г. Катоўскі атрымлівае ад [[Горад Адэса|Адэскага]] камісарыята прызначэнне на пасаду кіраўніка ваеннага камісарыята ў г. Авідзіёпаль. У ліпені 1919 г. назначаны камандзірам 2-й брыгады 45-й стралковай [[Дывізія|дывізіі]] (брыгада была створана на аснове [[Прыднястроўе|прыднястроўскага]] [[Полк|палка]]). У лістападзе 1919 г. Катоўскі злёг з [[Пнеўманія|запаленнем лёгкіх]]. З студзені [[1920]] г. камандаваў [[Кавалерыя|кавалерыйскай]] брыгадай 45-й стралковай дывізіі, ваюючы ў ​​[[Украіна|Украіне]] і на савецка-польскім фронце. У красавіку 1920 г. ўступіў у [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|РКП(б)]]. З снежня 1920 г. Катоўскі — начальнік 17-й кавалерыйскай дывізіі. У [[1921]] г. камандаваў кавалерыйскімі часткамі, у тым ліку душачы паўстання «махновцав», «антоновцав» і «петлюровцав». У верасні 1921 г. Катоўскага прызначаюць начальнікам 9-й кавалерыйскай дывізіі, у кастрычніку 1922 г. — камандзірам 2-га кавалерыйскага корпуса. У г. Ціраспалі ў 1920—1921 гадах у будынку былой гасцініцы «Парыж» размяшчалася [[штаб-кватэра]] Катоўскага (цяпер — штаб-[[музей]]). Там жа, паводле легенды, Катоўскага адсвяткаваў сваё [[Шлюб|вяселле]]. Улетку [[1925]] г. наркам Фрунзэ прызначае Катоўскага сваім намеснікам. Уступіць у пасаду Рыгор Іванавіч Катоўскі не паспеў.
У студзені [[1918]] г. Катоўскі ўзначальваў атрад, якая прыкрывала адыход бальшавікоў з [[Горад Кішынёў|Кішынёва]]. У студзені-сакавіку 1918 г. камандаваў кавалерыйскай групай у [[Горад Ціраспаль|Ціраспальскім]] атрадзе. У сакавіку 1918 г. [[Горад Адэса|Адэская]] Савецкая Рэспубліка была ліквідавана аўстра-германскімі войскамі, якія ўвайшлі на Украіну пасля зняволенага [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Цэнтральнай Радай]] [[Брэсцкі мір|сепаратнага міру]]. Атрад Катоўскага быў распушчаны. Сам Катоўскага перайшоў на нелегальнае становішча. З сходам аўстра-германскіх войскаў, 19 красавіка [[1919]] г. Катоўскі атрымлівае ад [[Горад Адэса|Адэскага]] камісарыята прызначэнне на пасаду кіраўніка ваеннага камісарыята ў г. Авідзіёпаль. У ліпені 1919 г. назначаны камандзірам 2-й брыгады 45-й стралковай [[Дывізія|дывізіі]] (брыгада была створана на аснове [[Прыднястроўе|прыднястроўскага]] [[Полк|палка]]). У лістападзе 1919 г. Катоўскі злёг з [[Пнеўманія|запаленнем лёгкіх]]. З студзені [[1920]] г. камандаваў [[Кавалерыя|кавалерыйскай]] брыгадай 45-й стралковай дывізіі, ваюючы ў ​​[[Украіна|Украіне]] і на савецка-польскім фронце. У красавіку 1920 г. ўступіў у [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|РКП(б)]]. З снежня 1920 г. Катоўскі — начальнік 17-й кавалерыйскай дывізіі. У [[1921]] г. камандаваў кавалерыйскімі часткамі, у тым ліку душачы паўстання «махновцав», «антоновцав» і «петлюровцав». У верасні 1921 г. Катоўскага прызначаюць начальнікам 9-й кавалерыйскай дывізіі, у кастрычніку 1922 г. — камандзірам 2-га кавалерыйскага корпуса. У г. Ціраспалі ў 1920—1921 гадах у будынку былой гасцініцы «Парыж» размяшчалася [[штаб-кватэра]] Катоўскага (цяпер — штаб-[[музей]]). Там жа, паводле легенды, Катоўскага адсвяткаваў сваё [[Шлюб|вяселле]]. Улетку [[1925]] г. наркам Фрунзэ прызначае Катоўскага сваім намеснікам. Уступіць у пасаду Рыгор Іванавіч Катоўскі не паспеў.
[[File:Grob Kotovskogo.jpg|thumb|150px|right|У Маўзалеі Катоўскага (труна з целам камкора)]]
[[File:Grob Kotovskogo.jpg|thumb|150px|right|У Маўзалеі Катоўскага (труна з целам камкора)]]
* Катоўскі быў застрэлены 6 Жніўня 1925 г. падчас адпачынку ў саўгасе «Чебанка» (на [[Чорнае мора|чарнаморскім]] узбярэжжы ў 30 км ад [[Горад Адэса|г. Адэсы]]) Мэерам Зайдерам па мянушцы «Майорік», былым у [[1919]] г. ад'ютантам крымінальнага аўтарытэту і агента дзяржаўнай спецслужбы «Мішкі Япончіка». Па «іншай версіі», Зайдер не меў дачынення да «вайсковай службы» і не быў ад'ютантам «крымінальнага аўтарытэта» Адэсы, а быў былым уладальнікам адэскага «публічнага дома». Дакументы па справе аб забойстве Катоўскага знаходзіцца ў расійскіх спецхранах (КДБ СССР) пад грыфам «зусім сакрэтна». Пасля забойства Катоўскага Мэер Зайдер не хаваўся ад следства і адразу заявіў аб здзейсненым свайго злачынства. У жніўні [[1926]] г. забойца быў асуджаны да 10 гадоў зняволення. Знаходзячыся ў зняволенні, практычна адразу ж атрымаў прывілей — стаў начальнікам турэмнага клуба і атрымаў права вольнага выхаду ў горад з турмы. У [[1928]] г. Зайдер быў вызвалены з фармулёўкай «За прыкладныя паводзіны». Працаваў счэпшчыкам на жалезнай дарозе. Восенню [[1930]] г. быў забіты трыма ветэранамі дывізіі Катоўскага. У даследчыкаў ёсць падставы меркаваць, што ўсе «кампетэнтныя органы» размяшчалі інфармацыяй пра падрыхтоўку злачынства Зайдера. Забойства Катоўскага было выгадна канкурэнту ў дзяржаўнай улады (у інтрыгах [[Горад Масква|Масквы]]). Забойцаў Зайдера дзяржаўная ўлада асудзіць не асмелілася. Легендарнаму камкору савецкай уладай былі ўладкаваныя пышныя пахаванне, параўнальныя па пампезнасці з пахаваннем [[Уладзімір Ільіч Ленін|У. І. Леніна]]. Цела прыбыла на адэскі вакзал урачыста, акружанае ганаровай вартай, труна танула ў колерах і вянках. У калоннай зале «окр.іспал.кома» да труны адкрылі «шырокі доступ усім працоўным». І Адэса прыспусціла жалобныя сцягі. У гарадах раскватаравання 2-га коннага корпуса далі салют з 20 гармат. 11 жніўня 1925 г. спецыяльны жалобны цягнік даставіў труну з целам Катоўскага ў Бірзулу. На пахаванне Катоўскага ў Бірзулу прыбылі вядомыя ваенныя лідары [[Сямён Міхайлавіч Будзённы|С. М. Будзённы]] і А. І. Ягораў, з [[Горад Кіеў|Кіева]] прыбылі камандуючыя войскамі Украінскай ваеннай акругі [[Іона Эмануілавіч Якір|І. Э. Якір]] і адзін з кіраўнікоў украінскага ўрада — А. І. Буценко.


Катоўскі быў застрэлены 6 жніўня 1925 г. падчас адпачынку ў саўгасе «Чебанка» (на [[Чорнае мора|чарнаморскім]] узбярэжжы ў 30 км ад [[Горад Адэса|г. Адэсы]]) Мэерам Зайдерам па мянушцы «Майорік», былым у [[1919]] г. ад'ютантам крымінальнага аўтарытэту і агента дзяржаўнай спецслужбы «Мішкі Япончіка». Па «іншай версіі», Зайдер не меў дачынення да «вайсковай службы» і не быў ад'ютантам «крымінальнага аўтарытэта» Адэсы, а быў былым уладальнікам адэскага «публічнага дома». Дакументы па справе аб забойстве Катоўскага знаходзіцца ў расійскіх спецхранах (КДБ СССР) пад грыфам «зусім сакрэтна». Пасля забойства Катоўскага Мэер Зайдер не хаваўся ад следства і адразу заявіў аб здзейсненым свайго злачынства. У жніўні [[1926]] г. забойца быў асуджаны да 10 гадоў зняволення. Знаходзячыся ў зняволенні, практычна адразу ж атрымаў прывілей — стаў начальнікам турэмнага клуба і атрымаў права вольнага выхаду ў горад з турмы. У [[1928]] г. Зайдер быў вызвалены з фармулёўкай «За прыкладныя паводзіны». Працаваў счэпшчыкам на жалезнай дарозе. Восенню [[1930]] г. быў забіты трыма ветэранамі дывізіі Катоўскага. У даследчыкаў ёсць падставы меркаваць, што ўсе «кампетэнтныя органы» размяшчалі інфармацыяй пра падрыхтоўку злачынства Зайдера. Забойства Катоўскага было выгадна канкурэнту ў дзяржаўнай улады (у інтрыгах [[Горад Масква|Масквы]]). Забойцаў Зайдера дзяржаўная ўлада асудзіць не асмелілася. Легендарнаму камкору савецкай уладай былі ўладкаваныя пышныя пахаванне, параўнальныя па пампезнасці з пахаваннем [[Уладзімір Ільіч Ленін|У. І. Леніна]]. Цела прыбыла на адэскі вакзал урачыста, акружанае ганаровай вартай, труна танула ў колерах і вянках. У калоннай зале «окр.іспал.кома» да труны адкрылі «шырокі доступ усім працоўным». І Адэса прыспусціла жалобныя сцягі. У гарадах раскватаравання 2-га коннага корпуса далі салют з 20 гармат. 11 жніўня 1925 г. спецыяльны жалобны цягнік даставіў труну з целам Катоўскага ў Бірзулу. На пахаванне Катоўскага ў Бірзулу прыбылі вядомыя ваенныя лідары [[Сямён Міхайлавіч Будзённы|С. М. Будзённы]] і А. І. Ягораў, з [[Горад Кіеў|Кіева]] прыбылі камандуючыя войскамі Украінскай ваеннай акругі [[Іона Эмануілавіч Якір|І. Э. Якір]] і адзін з кіраўнікоў украінскага ўрада — А. І. Буценко.
* Катоўскага ўзнагароджаны трыма ордэнамі Чырвонага Сцяга і Ганаровым рэвалюцыйным зброяй — інкруставанай кавалерыйскай шашкай. У памяць аб ім названы вуліцы, створаны фільмы, пабудаваныя помнікі г.д..

Катоўскага ўзнагароджаны трыма ордэнамі Чырвонага Сцяга і Ганаровым рэвалюцыйным зброяй — інкруставанай кавалерыйскай шашкай. У памяць аб ім названы вуліцы, створаны фільмы, пабудаваныя помнікі г.д..


== Літаратура ==
== Літаратура ==
Радок 39: Радок 70:
{{Бібліяінфармацыя}}
{{Бібліяінфармацыя}}


[[Катэгорыя:Постаці СССР]]
[[Катэгорыя:Постаці Кішынёва]]
[[Катэгорыя:Постаці Адэсы]]
[[Катэгорыя:Постаці Балты]]
[[Катэгорыя:Рэвалюцыянеры Малдовы]]
[[Катэгорыя:Военачальнікі СССР]]
[[Катэгорыя:Военачальнікі Украіны]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расіі]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі Першай сусветнай вайны]]
[[Катэгорыя:Кавалеры знака ордэна Святога Георгія]]
[[Катэгорыя:Узнагароджаныя ганаровай рэвалюцыйнай зброяй]]
[[Катэгорыя:Забітыя палітыкі]]
[[Катэгорыя:Анархісты Расіі]]
[[Катэгорыя:Члены КПСС]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Катоўску]]
[[Катэгорыя:Прысуджаныя да смяротнага пакарання смерцю]]
[[Катэгорыя:Злачынцы Расійскай імперыі]]

Версія ад 07:35, 20 лістапада 2013

Рыгор Іванавіч Катоўскі
руск.: Григорий Иванович Котовский
Дата нараджэння 24 чэрвеня 1881(1881-06-24)
Месца нараджэння сяло Ганчэшты,
Бесарабская губерня,
Расійская імперыя
(цяпер горад Хынчэшты,
Малдова)
Дата смерці 6 жніўня 1925(1925-08-06) (44 гады)
Месца смерці саўгас Чабанка,
Адэская вобласць,
Украінская ССР, СССР
Месца пахавання
Грамадзянства
Прыналежнасць  Расійская імперыя
 РСФСР (УССР)
 СССР
Род войскаў Кавалерыя
Гады службы Сцяг Расіі 1917
Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка 19181922
Сцяг СССР 19231925
Званне камкор
Камандаваў
Бітвы/войны Першая сусветная вайна
Грамадзянская вайна
Узнагароды і званні
Георгіеўскі крыж 4 ступені
Георгіеўскі крыж 4 ступені
Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга
Ганаровая рэвалюцыйная зброя
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рыгор Іванавіч Катоўскі (12 чэрвеня 1881 — 6 жніўня 1925) — савецкі ваенны і палітычны дзеяч, удзельнік Грамадзянскай вайны. Член Саюзнага, Украінскага і Малдаўскага ЦВК. Член Рэўваенсавета СССР. Бацька расійскага вучонага індолага Рыгора Рыгоравіча Катоўскага. Загінуў пры нявысветленых абставінах.

Біяграфія

Рыгор Катоўскага нарадзіўся 12 (24) чэрвеня 1881 г. ў сяле Ганчешты (цяпер горад Хынчешты ў Малдавіі), у сям'і завадскога механіка. Акрамя яго, у бацькоў было яшчэ пяць дзяцей. Бацька Катоўскага быў з каталікоў, абруселы праваслаўны паляк, маці — руская. Па бацькаўскай лініі Рыгор Катоўскага адбываўся з старадаўняга польскага шляхетнага роду, які валодаў маёнткам у Камянец-Падольскай губерні. Дзед Катоўскага за сувязі з удзельнікамі польскага нацыянальнага руху быў датэрмінова звольнены ў адстаўку са службы. Пазней ён згалеў, і бацька Рыгора Катоўскага, інжынер-механік па адукацыі, вымушаны быў пераехаць да Бесарабіі і перайсці ў мяшчанскае саслоўе. Па ўспамінах самога Катоўскага, у дзяцінстве ён любіў спорт і авантурныя раманы. З дзяцінства адрозніваўся атлетычных складаннем і меў задаткі лідара. Пакутаваў логанеўрозам (заіканне). У два гады Катоўскага страціў маці, а ў шаснаццаць — бацька. Клопат аб выхаванні Грышы ўзяла на сябе яго хросная маці Сафія Шаль, маладая ўдава, дачка інжынера, бельгійскага падданага, які працаваў па суседстве і быў сябрам бацькі хлопчыка, і хрэсны — памешчык Манук-Бей. Манук-Бей дапамог юнаку паступіць у Кукурузенскае сельскагаспадарчае вучылішча і аплаціў увесь пансіён. У вучылішча Рыгор асабліва старанна вывучаў аграномы і нямецкую мову, так як Манук-Бей абяцаў накіраваць яго на «данавучанне» у Германію на Вышэйшай адукацыі (сельскагаспадарчыя курсы). Надзеі гэтыя не апраўдаліся з-за смерці Манук-Бея ў 1902 годзе.

У студзені 1918 г. Катоўскі ўзначальваў атрад, якая прыкрывала адыход бальшавікоў з Кішынёва. У студзені-сакавіку 1918 г. камандаваў кавалерыйскай групай у Ціраспальскім атрадзе. У сакавіку 1918 г. Адэская Савецкая Рэспубліка была ліквідавана аўстра-германскімі войскамі, якія ўвайшлі на Украіну пасля зняволенага Украінскай Цэнтральнай Радай сепаратнага міру. Атрад Катоўскага быў распушчаны. Сам Катоўскага перайшоў на нелегальнае становішча. З сходам аўстра-германскіх войскаў, 19 красавіка 1919 г. Катоўскі атрымлівае ад Адэскага камісарыята прызначэнне на пасаду кіраўніка ваеннага камісарыята ў г. Авідзіёпаль. У ліпені 1919 г. назначаны камандзірам 2-й брыгады 45-й стралковай дывізіі (брыгада была створана на аснове прыднястроўскага палка). У лістападзе 1919 г. Катоўскі злёг з запаленнем лёгкіх. З студзені 1920 г. камандаваў кавалерыйскай брыгадай 45-й стралковай дывізіі, ваюючы ў ​​Украіне і на савецка-польскім фронце. У красавіку 1920 г. ўступіў у РКП(б). З снежня 1920 г. Катоўскі — начальнік 17-й кавалерыйскай дывізіі. У 1921 г. камандаваў кавалерыйскімі часткамі, у тым ліку душачы паўстання «махновцав», «антоновцав» і «петлюровцав». У верасні 1921 г. Катоўскага прызначаюць начальнікам 9-й кавалерыйскай дывізіі, у кастрычніку 1922 г. — камандзірам 2-га кавалерыйскага корпуса. У г. Ціраспалі ў 1920—1921 гадах у будынку былой гасцініцы «Парыж» размяшчалася штаб-кватэра Катоўскага (цяпер — штаб-музей). Там жа, паводле легенды, Катоўскага адсвяткаваў сваё вяселле. Улетку 1925 г. наркам Фрунзэ прызначае Катоўскага сваім намеснікам. Уступіць у пасаду Рыгор Іванавіч Катоўскі не паспеў.

Файл:Grob Kotovskogo.jpg
У Маўзалеі Катоўскага (труна з целам камкора)

Катоўскі быў застрэлены 6 жніўня 1925 г. падчас адпачынку ў саўгасе «Чебанка» (на чарнаморскім узбярэжжы ў 30 км ад г. Адэсы) Мэерам Зайдерам па мянушцы «Майорік», былым у 1919 г. ад'ютантам крымінальнага аўтарытэту і агента дзяржаўнай спецслужбы «Мішкі Япончіка». Па «іншай версіі», Зайдер не меў дачынення да «вайсковай службы» і не быў ад'ютантам «крымінальнага аўтарытэта» Адэсы, а быў былым уладальнікам адэскага «публічнага дома». Дакументы па справе аб забойстве Катоўскага знаходзіцца ў расійскіх спецхранах (КДБ СССР) пад грыфам «зусім сакрэтна». Пасля забойства Катоўскага Мэер Зайдер не хаваўся ад следства і адразу заявіў аб здзейсненым свайго злачынства. У жніўні 1926 г. забойца быў асуджаны да 10 гадоў зняволення. Знаходзячыся ў зняволенні, практычна адразу ж атрымаў прывілей — стаў начальнікам турэмнага клуба і атрымаў права вольнага выхаду ў горад з турмы. У 1928 г. Зайдер быў вызвалены з фармулёўкай «За прыкладныя паводзіны». Працаваў счэпшчыкам на жалезнай дарозе. Восенню 1930 г. быў забіты трыма ветэранамі дывізіі Катоўскага. У даследчыкаў ёсць падставы меркаваць, што ўсе «кампетэнтныя органы» размяшчалі інфармацыяй пра падрыхтоўку злачынства Зайдера. Забойства Катоўскага было выгадна канкурэнту ў дзяржаўнай улады (у інтрыгах Масквы). Забойцаў Зайдера дзяржаўная ўлада асудзіць не асмелілася. Легендарнаму камкору савецкай уладай былі ўладкаваныя пышныя пахаванне, параўнальныя па пампезнасці з пахаваннем У. І. Леніна. Цела прыбыла на адэскі вакзал урачыста, акружанае ганаровай вартай, труна танула ў колерах і вянках. У калоннай зале «окр.іспал.кома» да труны адкрылі «шырокі доступ усім працоўным». І Адэса прыспусціла жалобныя сцягі. У гарадах раскватаравання 2-га коннага корпуса далі салют з 20 гармат. 11 жніўня 1925 г. спецыяльны жалобны цягнік даставіў труну з целам Катоўскага ў Бірзулу. На пахаванне Катоўскага ў Бірзулу прыбылі вядомыя ваенныя лідары С. М. Будзённы і А. І. Ягораў, з Кіева прыбылі камандуючыя войскамі Украінскай ваеннай акругі І. Э. Якір і адзін з кіраўнікоў украінскага ўрада — А. І. Буценко.

Катоўскага ўзнагароджаны трыма ордэнамі Чырвонага Сцяга і Ганаровым рэвалюцыйным зброяй — інкруставанай кавалерыйскай шашкай. У памяць аб ім названы вуліцы, створаны фільмы, пабудаваныя помнікі г.д..

Літаратура

  • Шмерлинг В. Котовский / Шмерлинг В. — М.: Журнгазобъединение, 1937. — 274 с.: ил. (руск.)
  • Скворцов А. Е. Г. И. Котовский о физической культуре / Скворцов А. Е. // Теория и практика физ. культуры. — 1950. — Т. XIII. — Вып. 5. — С. 324—329. (руск.)
  • Григорий Иванович Котовский. [1881-1925]. — М.: Воениздат, 1951. — 19 с.: ил. (руск.)
  • Бунчук М. Ф. Основные этапы развития физической культуры в колхозах УССР (в годы довоенных пятилеток) : дис. … канд. пед. наук / Бунчук М. Ф.; Укр. НИИ Педагогики. — Киев, 1954. — 348 с. (руск.)
  • Документы и материалы к истории гражданской войны в СССР. Г. И. Котовский. — Кишенев, 1956. — 622 с. (руск.)
  • Четвериков Б. Д. Котовский: Роман / [Илл.: П. С. Корецкий]. Кн. 1. — М.: Воениздат, 1961. — 607 с.: ил. (руск.)
  • Четвериков Б. Д. Котовский: Роман / [Илл.: П. С. Корецкий]. Кн. 2: Эстафета жизни. — М.: Воениздат, 1964. — 461 с.: ил. (руск.)
  • Четвериков Б. Д. Котовский: Роман / Худож. П. Н. Пинкисевич. Кн. 1: Человек-легенда. — М.: Воениздат, 1968. — 614 с.: ил. (руск.)
  • Четвериков Б. Д. Котовский: Роман / Худож. П. Н. Пинкисевич. Кн. 2: Эстафета жизни. — М.: Воениздат, 1968. — 463 с.: ил. (руск.)
  • Кузьмин Н. П. Меч и плуг: Повесть о Григории Котовском. — М.: Политиздат, 1976 (Пламенные революционеры) — 411 с, ил. То же. — 2-е изд., испр. —1981.— 398 с, ил. (руск.)
  • Ананьев Г. А. Котовский / Ананьев Г. А. — М.: Мол. гвардия, 1982. — 208 с.: фот. (руск.)
  • Четвериков Б. Д. Котовский: Роман / Четвериков Б. Д. — М.: Воениздат, 1986. — 636 с. (руск.)
  • Бурин Сергей Григорий Котовский: Легенда и быль, М.: «Олимп»; Смоленск: Русич,1999 г. (руск.)
  • Также Котовский — герой романа В. Пелевина «Чапаев и Пустота» (руск.)
  • Савченко В. А. : Котовский, Эксмо, Mосква, 2010 г. — 256 с. (руск.)

Спасылкі