Мацей з Вільні: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 11:53, 26 студзеня 2014

Маце́й (лац.: Matthias Vilnensis; літ.: Motiejus Trakiškis; бел.: Мацей з Вільні; пол.: Maciej; каля 1370 — 1453, Вільня) — літоўскі каталіцкі святар. Першы біскуп жамойцкі з 1417 па 1422, пасля, біскуп віленскі з 4 мая 1422 па 7 мая 1453.

Біяграфія

У 1408 годзе Мацей скончыў Карлаў універсітэт у Празе, дзе атрымаў ступень магістра вольных мастацтваў. Пасля вучыўся ў Сіенскім універсітэце. Служачы дэканам Трокаў, ён удзельнічаў у хрысціянізацыі Жамойці. Падтрымліваў палітычны курс Вітаўта Вялікага. Вялікім князем Мацей быў намінаваны на пост жамойцкага біскупа. 24 кастрычніка 1417 года ў Троках адбываецца яго пасвячэнне.

Паводле Яна Длугаша, Мацей паходзіў з інфлянцкіх немцаў, але вялікі князь Вітаўт менаваў яго літвінам. У лютым 1422 года ў Навагрудку ён шлюбаваў караля польскага Ягайлу і князёўну Соф'ю Гальшанскую. Сёлета становіцца біскупам віленскай дыяцэзіі.

Падчас прызначэння на медніцкую кафедру было адзначана, што Мацей здавальняюча валодае жамойцкай (samogithice) гаворкай^[1]. Паводле літоўскіх даследчыкаў, гэта азначае, што Мацей пашыраў літоўскую мову ў касцёле ВКЛ^[1]. Тым не менш, веданне жамойцкай гаворкі ў прывілеі Вітаўта было адзначана як дадатковая якасць Мацея, а «літоўскай» мовай у ВКЛ, у тым ліку ў касцёле, тады называлася старабеларуская мова, пра што сведчыць прывілей вялікага князя Аляксандра 1501 года, які патрабаваў, каб казані ў касцёлах Радашковічаў, Маладзечна, Койданава, Слоніма, Ліды, а таксама Трысцянкі, Далістава і Гонядзі на Падляшшы, і іншых гарадоў абавязкава прамаўляліся «ў літоўскай мове» (Lythuanici idiomatis)^[2].

Біскуп Мацей пасылаў прадстаўнікоў на Фларэнтыйскі сабор. Заснаваў шмат цэркваў і актыўна абараняў правы і прывілеі літвінаў. Увёў інквізіцыю для змагання з гусітамі. 27 кастрычніка 1430 года адпяваў вялікага князя Вітаўта.

Зноскі

↑ ^а ^б (red.) Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušiene, Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo, Kraštotvarka, Kaunas, 1999, ISBN 9986-892-34-1, s. 27.
↑ Codex Ecclesie Vilnensis. Nr. 507. p. 616—617; Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: Мова, паходжанне, этнічная прыналежнасць. — Мн.: Тэхналогія, 2001. С. 32—33).

Літаратура

Wileński słownik biograficzny, Bydgoszcz 2002, ISBN 83-87865-28-1

[Maculevičius-1] а ^б (red.) Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušiene, Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo, Kraštotvarka, Kaunas, 1999, ISBN 9986-892-34-1, s. 27.

[2] Codex Ecclesie Vilnensis. Nr. 507. p. 616—617; Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: Мова, паходжанне, этнічная прыналежнасць. — Мн.: Тэхналогія, 2001. С. 32—33).

[1]

[2]

@@ Радок 5: / Радок 5: @@
 У [[1408]] годзе Мацей скончыў [[Карлаў універсітэт|Карлаў універсітэт у Празе]], дзе атрымаў ступень магістра вольных мастацтваў. Пасля вучыўся ў Сіенскім універсітэце. Служачы дэканам [[Трокі|Трокаў]], ён удзельнічаў у [[хрысціянізацыя Жамойці|хрысціянізацыі Жамойці]]. Падтрымліваў палітычны курс [[Вітаўт|Вітаўта Вялікага]]. Вялікім князем Мацей быў намінаваны на пост жамойцкага біскупа. [[24 кастрычніка]] [[1417]] года ў Троках адбываецца яго пасвячэнне.
-Паводле [[Ян Длугаш|Яна Длугаша]], Мацей паходзіў з [[Інфлянты|інфлянцкіх]] [[немцы|немцаў]], але вялікі князь [[Вітаўт]] менаваў яго [[ліцьвін]]ам. У лютым [[1422]] года ў [[Навагрудак|Навагрудку]] ён шлюбаваў [[Спіс польскіх манархаў|караля польскага]] [[Ягайла|Ягайлу]] і князёўну [[Соф'я Гальшанская|Соф'ю Гальшанскую]]. Сёлета становіцца біскупам віленскай дыяцэзіі.
+Паводле [[Ян Длугаш|Яна Длугаша]], Мацей паходзіў з [[Інфлянты|інфлянцкіх]] [[немцы|немцаў]], але вялікі князь [[Вітаўт]] менаваў яго [[літвін]]ам. У лютым [[1422]] года ў [[Навагрудак|Навагрудку]] ён шлюбаваў [[Спіс польскіх манархаў|караля польскага]] [[Ягайла|Ягайлу]] і князёўну [[Соф'я Гальшанская|Соф'ю Гальшанскую]]. Сёлета становіцца біскупам віленскай дыяцэзіі.
 Падчас прызначэння на [[Варні|медніцкую]] кафедру было адзначана, што Мацей здавальняюча валодае жамойцкай (''samogithice'') гаворкай<ref name="Maculevičius">(red.) Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušiene, ''Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo'', Kraštotvarka, Kaunas, 1999, ISBN 9986-892-34-1, s. 27.</ref>. Паводле [[Літва|літоўскіх]] даследчыкаў, гэта азначае, што Мацей пашыраў [[літоўская мова|літоўскую мову]] ў касцёле ВКЛ<ref name="Maculevičius"/>. Тым не менш, веданне жамойцкай гаворкі ў прывілеі [[Вітаўт]]а было адзначана як дадатковая якасць Мацея, а «літоўскай» мовай у [[ВКЛ]], у тым ліку ў касцёле, тады называлася [[старабеларуская мова]], пра што сведчыць прывілей вялікага князя [[Аляксандр Ягелончык|Аляксандра]] 1501 года, які патрабаваў, каб казані ў касцёлах [[Радашковічы|Радашковічаў]], [[Маладзечна]], [[Койданава]], [[Слонім]]а, [[Ліда|Ліды]], а таксама Трысцянкі, [[Далістава]] і Гонядзі на [[Падляшша|Падляшшы]], і іншых гарадоў абавязкава прамаўляліся «ў літоўскай мове» (''Lythuanici idiomatis'')<ref>Codex Ecclesie Vilnensis. Nr. 507. p. 616—617; Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: Мова, паходжанне, этнічная прыналежнасць. — Мн.: Тэхналогія, 2001. С. 32—33).</ref>.
-Біскуп Мацей пасылаў прадстаўнікоў на [[Фларэнтыйская унія|Фларэнтыйскі сабор]]. Заснаваў шмат цэркваў і актыўна абараняў правы і прывілеі ліцьвінаў. Увёў [[Інквізіцыя|інквізіцыю]] для змагання з [[гусіты|гусітамі]]. [[27 кастрычніка]] [[1430]] года адпяваў вялікага князя [[Вітаўт]]а.
+Біскуп Мацей пасылаў прадстаўнікоў на [[Фларэнтыйская унія|Фларэнтыйскі сабор]]. Заснаваў шмат цэркваў і актыўна абараняў правы і прывілеі літвінаў. Увёў [[Інквізіцыя|інквізіцыю]] для змагання з [[гусіты|гусітамі]]. [[27 кастрычніка]] [[1430]] года адпяваў вялікага князя [[Вітаўт]]а.
 {{зноскі}}