Першая чвэрць: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
дрНяма тлумачэння праўкі |
др Дзяніс Тутэйшы перайменаваў старонку Першая кварта у Першая чвэрць па-над перасылкай: кварта хутчэй мера аб'ёмаў |
(Няма розніцы)
|
Версія ад 00:01, 18 лютага 2014
Першая кварта — фаза Месяца, пры якой асветленая роўна палова бачнай яе часткі, прычым, у адрозненне ад апошняй кварты, доля асветленай часткі ў гэты момант павялічваецца (гэта значыць Месяц рухаецца ад маладзіка да поўні). У гэтай фазе Месяц знаходзіцца ва ўсходняй квадратуры, г. зн. вуглавая адлегласць Месяца ад Сонца роўная 90°. Пры гэтым Месяц знаходзіцца на ўсход ад Сонца, і асветленая заходняя частка бачнага боку Месяца.
Зблізку экватара Зямлі Месяц у першай кварце ўзыходзіць прыкладна апоўдні, а заходзіць прыкладна апоўначы; ў іншых частках зямнога шара моманты усходу і заходу Месяца залежаць ад пары года, але ва ўсіх выпадках Месяц у першай кварце ўзыходзіць прыблізна праз 6 гадзін пасля ўзыходу Сонца і заходзіць прыкладна праз 6 гадзін пасля заходу Сонца; такім чынам, Месяц у першай кварце бачны вечарам і ў пачатку ночы[1]. Верхняя кульмінацыя Месяца ў першай кварце адбываецца каля 18 гадзін па мясцовым часе, ніжняя кульмінацыя — каля 6 гадзін раніцы. Месяц у першай кварце ўзыходзіць і заходзіць асветленым (заходнім) паўшар'ем наперад. Тэрмінатар для зямнога назіральніка ў час першай і апошняй кварце прадстаўляецца прамой лініяй, якая дыяметральна падзяляе дыск Месяца.
Для назіральніка, які знаходзіцца ў Паўночным паўшар'і Зямлі, у першай кварце асветленая правая палова Месяца, а ў Паўднёвым — левая. Бачная зорная велічыня Месяца пры гэтым роўная -9m (гэта ярчэй, чым у апошняй кварце, так як у заходняй палове Месяца менш мораў, чым ва ўсходняй, калі занядбаць рэфракцыяй). Асветленасці, стваранай Месяцам ў першай кварце, ужо дастаткова, каб прадметы на Зямлі адкідвалі цені, але гэтыя цені недакладныя.
У рымскім календары на дзень першай кварце Месяца першапачаткова прыпадалі Ноны дадзенага месяца (5 ці 7 дзень пасля календ).
Амплітуда прыліваў і адліваў ў моманты першай і апошняй кварце мінімальная (квадратурныя прылівы), паколькі прыліўныя хвалі ад Месяца і Сонца ў гэты час знаходзяцца ў проціфазе.
Падчас першай кварце Месяц рухаецца за Зямлёй ў арбітальным руху пары Зямля-Месяц па арбіце вакол Сонца, адстаючы прыкладна на 400 тыс. км (радыус месяцовай арбіты).[2] У гэты час для назіральніка, які знаходзіцца на Месяцы, Зямля будзе бачная ў апошняй кварце, паколькі фазы планеты і спадарожніка заўсёды супрацьлеглыя (маладзік адпавядае «поўні» для Зямлі і г. д.)[2].
Зноскі
- ↑ Аднак у каляпалярных абласцях Зямлі Месяц на працягу сутак можа быць не бачны наогул альбо бачны ўвесь час, у залежнасці ад пары года.
- ↑ а б Е. Б. Гусев. Качественные задачи по астрономии. — Рязанский государственный педагогический университет им. С. А. Есенина, 1996. — 2.7. Луна.
Спасылкі
- Калькулятор фаз Луны
- Н. Ф. Санько. Вселенная и человек (словарь в помощь космическому самообразованию). — М., 2001. — 218 с. — Статья «Фазы Луны»).