Тураўскі замак: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 19:29, 7 мая 2014

Тураўскі замак — абарончае збудаванне ў Тураве.

Гісторыя

У кан. Х ст. заснаваны драўляны грод. Умацаванні старажытнага Турава надзейна абаранялі яго ад набегаў непрыяцеля. У 1158 годзе горад вытрымаў жорсткую дзесяцітыднёвую аблогу войскаў паўднёварускай кааліцыі князёў, а ў 1160 — трохтыднёвую аблогу валынскіх князёў^[1]. У XIII ст. была пабудавана абарончая мураваная вежа-бергфрыд.

У 1502 і 1521 гадах быў разрабаваны татарамі. У 1649 годзе захоплены і спустошаны гетманам Янушам Радзівілам. У 1654—1667 гг. спустошаны і разрабаваны маскоўцамі.

Архітэктура

Тураўскі замак узнік на месцы драўлянага грода часоў Старажытнай Русі. Абарончая сістэма старажытнага горада будавалася на ўмелым злучэнні натуральных перашкод са штучнымі ўмацаваннямі, збудаванымі ў адпаведнасці з рэльефам мясцовасці і з улікам абарончай тактыкі таго часу^[1].

Гарадзішча старажытнага Турава складалася з дзвюх частак, якія займалі мыс, прыпадняты на 5-6 м над забалочанай поймай Язды. На адной з пляцовак знаходзіўся дзяцінец, на іншай - навакольны горад, якія падзяляў абарончы роў, шырыня якога складала ад 20 да 25 м, глыбіня каля 5 м. Паўкруглым абарончым ровам, запоўненым вадой, гарадзішча таксама было акружана з усходняй і паўднёвай бакоў^[1].

Дзядзінец быў размешчаны на найбольш умацаванай мысавай частцы гарадзішча. Верагодна, па перыметры пляцоўкі дзяцінца калісьці праходзіў земляны вал. Пра гэта сведчаць захаваныя з заходняга боку невялікія ўзвышэнні. Апроч гэтага, дзяцінец некалі атачалі драўляныя сцены з вежамі. Знакаміты падарожнік Павел Шпілеўскі ў 1859 годзе пісаў пра рэшткі сямівежавага замка, умацаванага равамі і валамі.

У новых умовах і з уключэннем у маладую дзяржаву Вялікае Княства Літоўскае змяніліся функцыі і роля замка і яго абарончых умацаванняў. Грод падзяліўся на непасрэдна вялікакняжацкі замак і гандлёва-рамесны горад.

Найлепей гэта сімвалізуе з'яўленне мураванай вежы-бергфрыда, або вежы валынскага тыпу, падобнай на Камянецкую і Брэсцкую. Яна акрамя абарончая функцыі мела прэзентабельны характар і мусіла сімвалізаваць уладу князя.

Зноскі

↑ ^а ^б ^в Дзяржпраграма «Замкі Беларусі». Гарадзішча старажытнага Турава

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

[belta-1] а ^б ^в Дзяржпраграма «Замкі Беларусі». Гарадзішча старажытнага Турава

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 [[File:Гарадзішча старажытнага Турава пэрыяду раньняга сярэднявечча царква 4.JPG|thumb|Рэшткі замка]]
 [[File:Гарадзішча старажытнага Турава пэрыяду раньняга сярэднявечча царква 1.JPG|thumb|Рэшткі замка]]
-'''Тураўскі замак''' — абарончае збудаванне ў [[Тураў|Тураве]].
+'''Тураўскі замак''' — абарончае збудаванне ў [[Тураў|Тураве]].
 == Гісторыя ==
+У кан. Х ст. заснаваны драўляны [[грод]]. Умацаванні старажытнага Турава надзейна абаранялі яго ад набегаў непрыяцеля. У [[1158]] годзе горад вытрымаў жорсткую дзесяцітыднёвую аблогу войскаў паўднёварускай кааліцыі князёў, а ў [[1160]] — трохтыднёвую аблогу [[князі валынскія|валынскіх князёў]]<ref name="belta">[http://www.belta.by/ru/articles/dossier/Gosprogramma-Zamki-Belarusi-Gorodische-drevnego-Turova_i_520.html Дзяржпраграма «Замкі Беларусі». Гарадзішча старажытнага Турава]</ref>.
-* кан. Х ст. — заснаванне драўлянага [[грод]]а
+У XIII ст. была пабудавана абарончая мураваная [[Тураўская вежа|вежа]]-[[бергфрыд]].
-* ХIIІ — будаўніцтва абарончай мураванай вежы-[[бергфрыд]]а
-* [[1502]], [[1521]] — разрабаванне Турава татарамі
-* [[1649]] — захоплены і спустошаны гетманам [[Януш Радзівіл|Янушам Радзівілам]]
+У [[1502]] і [[1521]] гадах быў разрабаваны татарамі. У [[1649]] годзе захоплены і спустошаны гетманам [[Януш Радзівіл|Янушам Радзівілам]]. У [[1654]]—[[1667]] гг. спустошаны і разрабаваны маскоўцамі.
-* [[1654]]—[[1667]] — спустошаны і разрабаваны маскоўцамі
 == Архітэктура ==
-Тураўскі замак узнік на месцы драўлянага грода часоў Старажытнай Русі. Зрэшты [[замак]] і з'яўляўся тым самым гродам, іншая справа, што ў новых умовах і з уключэннем у маладую дзяржаву [[Вялікае Княства Літоўскае]] змяніліся функцыі і роля грода і яго абарончых умацаванняў. Грод падзяліўся на непасрэдна вялікакняжацкі [[замак]] і гандлёва-рамеснае [[горад]]-горад.
+Тураўскі замак узнік на месцы драўлянага грода часоў Старажытнай Русі. Абарончая сістэма старажытнага горада будавалася на ўмелым злучэнні натуральных перашкод са штучнымі ўмацаваннямі, збудаванымі ў адпаведнасці з рэльефам мясцовасці і з улікам абарончай тактыкі таго часу<ref name="belta"/>.
+Гарадзішча старажытнага Турава складалася з дзвюх частак, якія займалі мыс, прыпадняты на 5-6 м над забалочанай поймай Язды. На адной з пляцовак знаходзіўся дзяцінец, на іншай - навакольны горад, якія падзяляў абарончы роў, шырыня якога складала ад 20 да 25 м, глыбіня каля 5 м. Паўкруглым абарончым ровам, запоўненым вадой, гарадзішча таксама было акружана з усходняй і паўднёвай бакоў<ref name="belta"/>.
+[[Тураўскае замчышча|Дзядзінец]] быў размешчаны на найбольш умацаванай мысавай частцы [[Тураўскае гарадзішча|гарадзішча]]. Верагодна, па перыметры пляцоўкі дзяцінца калісьці праходзіў земляны вал. Пра гэта сведчаць захаваныя з заходняга боку невялікія ўзвышэнні. Апроч гэтага, дзяцінец некалі атачалі драўляныя сцены з вежамі. Знакаміты падарожнік [[Павел Шпілеўскі]] ў [[1859]] годзе пісаў пра рэшткі сямівежавага замка, умацаванага равамі і валамі.
+У новых умовах і з уключэннем у маладую дзяржаву [[Вялікае Княства Літоўскае]] змяніліся функцыі і роля замка і яго абарончых умацаванняў. Грод падзяліўся на непасрэдна вялікакняжацкі [[замак]] і гандлёва-рамесны [[горад]].
 Найлепей гэта сімвалізуе з'яўленне [[Тураўская вежа|мураванай вежы-бергфрыда]], або вежы валынскага тыпу, падобнай на [[Камянецкая вежа|Камянецкую]] і [[Брэсцкі замак|Брэсцкую]]. Яна акрамя абарончая функцыі мела прэзентабельны характар і мусіла сімвалізаваць уладу князя.
+{{зноскі}}
 == Літаратура ==