Каралеўства Арагон: Розніца паміж версіямі

Каралеўства Арагон
	Гістарычная дзяржава
Каралеўства Арагон
	араг.: Reino d'Aragón ; ісп.: Reino de Aragón ; катал.: Regne d'Aragó
Герб	Сцяг
< Файл:Bandera de Espana 1701-1748.svg > 1035 — 1707 (фактычна да 1516 года) ;
Сталіца	Сарагоса
Мова(ы)	арагонская, сардзінская і каталанская
Афіцыйная мова	лацінская мова і сярэдневяковая арагонская мова[d]
Рэлігія	Рымска-каталіцкая царква
Плошча	250 000 км²
Насельніцтва	5 000 000 чал. (1300); 3 000 000 чал. (1469)
Форма кіравання	Манархія
Гісторыя
• 1035	Графства Арагон абвешчана каралеўствам
• 1707	Дэкрэты Нуэва-Планта
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 19:47, 15 жніўня 2014

Каралеўства Арагон (араг.: Reino d'Aragón, ісп.: Reino de Aragón, катал.: Regne d'Aragó) — дзяржава, якая існавала ў 1035—1707 гадах на тэрыторыі сучаснай Іспаніі і Францыі. У розны час складалася з гістарычныя вобласці Арагон, Каталонія, Валенсія і Русільён. З 1707 года Арагон стаў часткай Іспаніі. Сталіцай каралеўства была Сарагоса.

Гісторыя

Ядро будучага каралеўства складала графства Арагон (Хака), якое існавала з 802 года і знаходзілася ў феадальнай залежнасці ад каралеўства Памплоны (Навары). Пасля спынення мясцовай дынастыі ў 943 годзе Арагон апынуўся ўключаны ў склад Навары, кароль якой Гарсія I Санчэс ажаніўся са спадчынніцай графства. Каралі Навары насілі тытул графаў Арагона да 1035 года, калі ўладанні караля Санча III Вялікага былі падзелены. Арагон быў вылучаны ў асобнае каралеўства, якое дасталася незаконнаму сыну Санча, Раміра I.

Ужо пры Раміра пачалося пашырэнне Арагона. Пасля смерці ў 1045 годзе яго брата Гансала Санчэса яго ўладанні, графствы Сабрарбэ і Рыбагорсу атрымаў у спадчыну Раміра. У 1076 годзе яго сын Санча Рамірэс быў выбраны таксама каралём Навары, якая заставалася ў складзе Арагона на правах асабістай уніі да 1134 года.

У 1150 годзе кароль Раміра II Манах выдаў замуж сваю дачку і спадчынніцу Петранілу за графа Барселоны Раймана Берэнгера IV. Іх сын, Альфонса II у 1164 годзе атрымаў у спадчыну арагонскую карону, у склад якой цяпер увайшла таксама большая частка Каталоніі.

У 1172 годзе да Арагона было далучана графства Русільён.

У 1229—1235 гадах падчас Рэканкісты былі адваяваны ў маўраў Балеарскія астравы, дзе ў 1276 годзе ўтварылася васальнае каралям Арагона каралеўства Мальёрка, ізноў заваяванае Арагонам у 1344—1349 гадах.

У 1238 годзе была заваявана Валенсія, пасля чаго да тытулатуры каралёў Арагона дадаўся яшчэ і тытул «кароль Валенсіі».

Пасля Сіцылійскай вячэрні ў 1282—1302 гадах каралі Арагона замацаваліся ў Сіцыліі, дзе было ўтворана васальнае Каралеўства Сіцылія, якое пазней ізноў ўвайшло ў склад Арагона, у 1326 годзе — на Сардзініі, а ў 1442 годзе — у Неапалітанскім каралеўстве.

Пасля шлюбу караля Фердынанда II Каталіка і Ізабелы I Кастыльскай Кастылія і Арагон былі да 1516 года аб'яднаны ў каралеўства Іспанія.

Тытул караля Арагона ўваходзіў у тытулатуру каралёў Іспаніі да 1707 года, калі ён канчаткова знік.

Літаратура

Корсунский А. Р. История Испании IX—XIII веков (Социально-экономические отношения и политический строй Астуро-Леонского и Леоно-Кастильского королевства). Учебное пособие. — М.: Высшая школа, 1976. — 139 с.
Альтамира-и-Кревеа Рафаэль. История Средневековой Испании / Перевод с испанского Е. А. Вадковской и О. М. Гармсен. — СПб.: «Евразия», 2003. — 608 с. — 1 500 экз. — ISBN 5-8071-0128-6

Гл. таксама

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Каралеўства Арагон

Шаблон:Spain-hist-stub

@@ Радок 32: / Радок 32: @@
 |рэлігія                          = [[Рымска-каталіцкая царква]]
 |плошча                          = 250 000 км²
-|насельніцтва                        = {{колькасць|5000000}} чал. (1300)<br />{{лік|3000000}} чал. (1469)
+|насельніцтва                        = 5 000 000 чал. (1300)<br />3 000 000 чал. (1469)
 |дата_перапісу                    = [[1469]]
 |дадатковы_параметр1         =
@@ Радок 74: / Радок 74: @@
 }}
 [[Выява:506-Castile 1210.png|thumb|300px|Іспанія ў 1210 г.]]
-'''Каралеўства Арагон''' ({{lang-an|Reino d'Aragón}}, {{lang-es|Reino de Aragón}}, {{lang-ca|Regne d'Aragó}}) — [[дзяржава]], якая існавала ў [[1035]] — [[1707]] гадах на тэрыторыі сучаснай [[Іспанія|Іспаніі]] і [[Францыя|Францыі]]. У розны час складалася з гістарычныя вобласці [[Арагон]], [[Каталонія]], [[Валенсія, аўтаномная супольнасць|Валенсія]] і [[Русільён, геаграфія|Русільён]]. З [[1707]] года Арагон стаў часткай Іспаніі. Сталіцай каралеўства была [[Сарагоса]].
+'''Каралеўства Арагон''' ({{lang-an|Reino d'Aragón}}, {{lang-es|Reino de Aragón}}, {{lang-ca|Regne d'Aragó}}) — [[дзяржава]], якая існавала ў [[1035]]—[[1707]] гадах на тэрыторыі сучаснай [[Іспанія|Іспаніі]] і [[Францыя|Францыі]]. У розны час складалася з гістарычныя вобласці [[Арагон]], [[Каталонія]], [[Валенсія, аўтаномная супольнасць|Валенсія]] і [[Русільён, геаграфія|Русільён]]. З [[1707]] года Арагон стаў часткай Іспаніі. Сталіцай каралеўства была [[Сарагоса]].
 == Гісторыя ==
@@ Радок 85: / Радок 85: @@
 У [[1172]] годзе да Арагона было далучана [[графства Русільён]].
-У [[1229|1229]]—[[1235]] гадах падчас [[Рэканкіста|Рэканкісты]] былі адваяваны ў [[маўры|маўраў]] [[Балеарскія астравы]], дзе ў [[1276]] годзе ўтварылася васальнае каралям Арагона каралеўства [[каралеўства Маёрка|Мальёрка]], ізноў заваяванае Арагонам у [[1344|1344]]—[[1349]] гадах.
+У [[1229]]—[[1235]] гадах падчас [[Рэканкіста|Рэканкісты]] былі адваяваны ў [[маўры|маўраў]] [[Балеарскія астравы]], дзе ў [[1276]] годзе ўтварылася васальнае каралям Арагона каралеўства [[каралеўства Маёрка|Мальёрка]], ізноў заваяванае Арагонам у [[1344]]—[[1349]] гадах.
 У [[1238]] годзе была заваявана [[каралеўства Валенсія|Валенсія]], пасля чаго да тытулатуры каралёў Арагона дадаўся яшчэ і тытул «кароль Валенсіі».
-Пасля [[Сіцылійская вячэрня|Сіцылійскай вячэрні]] ў [[1282 |1282]]—[[1302]] гадах каралі Арагона замацаваліся ў [[Сіцылія|Сіцыліі]], дзе было ўтворана васальнае [[Каралеўства Сіцылія]], якое пазней ізноў ўвайшло ў склад Арагона, у [[1326]] годзе — на [[Сардзінія|Сардзініі]], а ў [[1442]] годзе — у [[Неапалітанскае каралеўства|Неапалітанскім каралеўстве]].
+Пасля [[Сіцылійская вячэрня|Сіцылійскай вячэрні]] ў [[1282]]—[[1302]] гадах каралі Арагона замацаваліся ў [[Сіцылія|Сіцыліі]], дзе было ўтворана васальнае [[Каралеўства Сіцылія]], якое пазней ізноў ўвайшло ў склад Арагона, у [[1326]] годзе — на [[Сардзінія|Сардзініі]], а ў [[1442]] годзе — у [[Неапалітанскае каралеўства|Неапалітанскім каралеўстве]].
 Пасля шлюбу караля [[Фердынанд II, кароль Арагона|Фердынанда II Каталіка]] і [[Ізабела I, каралева Кастыліі|Ізабелы I Кастыльскай]] Кастылія і Арагон былі да [[1516]] года аб'яднаны ў каралеўства Іспанія.
@@ Радок 96: / Радок 96: @@
 == Літаратура ==
-* Корсунский А. Р. История Испании IX — XIII веков (Социально-экономические отношения и политический строй Астуро-Леонского и Леоно-Кастильского королевства). Учебное пособие. — М.: Высшая школа, 1976. — 139 с.
+* Корсунский А. Р. История Испании IX—XIII веков (Социально-экономические отношения и политический строй Астуро-Леонского и Леоно-Кастильского королевства). Учебное пособие. — М.: Высшая школа, 1976. — 139 с.
-* Альтамира-и-Кревеа Рафаэль. История Средневековой Испании / Перевод с испанского Е. А. Вадковской и О. М. Гармсен. — СПб.: «Евразия», 2003. — 608 с. — 1 500 экз. — ISBN 5-8071-0128-6
+* Альтамира-и-Кревеа Рафаэль. История Средневековой Испании / Перевод с испанского Е. А. Вадковской и О. М. Гармсен. — СПб.: «Евразия», 2003. — 608 с. — 1 500 экз. — ISBN 5-8071-0128-6
 == Гл. таксама ==

Кіраўнікі Арагона
Хіменесы	Раміра I Санча I Педра I Альфонса I Раміра II Петраніла
Барселонская дынастыя	Альфонса II Педра II Хаймэ I Педра III Альфонса III Хаймэ II Альфонса IV Педра IV Хуан I Марцін
Трастамара	Фердынанд I Альфонса V Хуан II Фердынанд II Хуана