Вялікае Княства Маскоўскае: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{Гістарычная дзяржава
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=230 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
|назва = Вялікае Княства Маскоўскае
|+<big>'''Маскоўская дзяржава'''<br />'''Княжество Московское'''</big>
|герб= Coat of arms of Russia (XV Century).svg
| colspan=2 style="text-align: left; background: white;" |
|апісанне_герба= Герб з пячаткі Івана Грознага. 1539 г.
{| align=center
|карта = Muscovy 1390 1525.png
| [[Выява:Coat of arms of Russia (XV Century).svg|100px|center|Герб Маскоўскай дзяржавы]]
|апісанне = Пашырэнне тэрыторыі Вялікага княства Маскоўскага з 1390 па 1521 год
|-
|p1 = Паўночна-Усходняя Русь
| style="text-align: center;" | [[Герб Маскоўскай дзяржавы]]
|p2 = Наўгародская рэспубліка
|}
|утворана = 1263
|-
|ліквідавана = 1547

|s1 = Рускае царства
|-
|flag_s1 = Flag of Oryol (variant).svg
| colspan=2 style="text-align: center; background: white" | <br />
|дэвіз =
|-
|тытул_кіраўнікоў = [[Князь]], [[вялікі князь]]
| '''[[Афіцыйная мова|Афіцыйныя мовы]]'''
|год_кіраўніка1 = [[1263]]—[[1303]]
| [[Руская мова]]
|кіраўнік1 = [[Данііл Аляксандравіч]] (перш.)
|-
|год_кіраўніка2 = [[1533]]—[[1547]]
| '''[[Сталіца]]'''
|кіраўнік2 = [[Іван IV]] (апош.)
| [[Масква]]
|год_кіраўніка3 =
|-
|кіраўнік3 =
| '''[[Манарх|Манархі]]'''
|год_кіраўніка4 =
| [[1263]]—[[1303]] [[Данііл Аляксандравіч]] <br /> [[1533]]—[[1547]] [[Іван IV]]
|кіраўнік4 =
|-
|дадатковы_параметр1 =
| '''Заснавана'''
|змесціва_параметру1 =
| 1263
|дадатковы_параметр2 = Валюта
|-
|змесціва_параметру2 =
| '''[[Валюта]]'''
|сталіца = [[Масква]]
| [[Рубель]]
|гарады = [[Масква]], [[Вялікі Ноўгарад]], [[горад Уладзімір|Уладзімір]], [[Суздаль|Суздаль]], [[Волагда|Волагда]], [[Разань|Разань]], [[Старая Ладага|Ладага]], [[Пскоў|Пскоў]]
|}
|мова = [[Руская мова|руская]]
|форма_кіравання = [[манархія]]
|дынастыя = Рурыкавічы
|рэлігія = [[праваслаўе]]
|плошча = 3 млн. км² (1547)
|насельніцтва = у 1460-я гады 3 млн. <br />у 1530-я гады 6 млн.
|Этап1 = Упершыню вылучана ва ўдзел
|Дата1 =
|Год1 = [[1213]]
|Этап2 = Паўторна вылучана ва ўдзел
|Дата2 =
|Год2 = [[1263]]
|Этап3 = Вялікае княства
|Дата3 =
|Год3 = [[1363]]
|Этап4 = Поўная незалежнасць ад Арды
|Дата4 =
|Год4 = [[1480]]
|Этап5 = Абвешчана царства
|Дата5 = [[22 кастрычніка]]
|Год5 = [[1547]]
|Этап6 =
|Дата6 =
|Год6 =
|да =
|д1 =
|д2 =
|д3 =
|д4 =
|д5 =
|д6 =
|д7 =
|пасля =
|п1 =
|п2 =
|п3 =
|п4 =
|п5 =
|п6 =
|п7 =
}}
'''Маскоўская дзяржава''', '''Руская цэнтралізаваная дзяржава''', '''Масковія''', '''Маскоўская Русь''', '''Рускае царства'''<ref>Нацыянальны атлас Беларусі. – Мн., 2002. – 292 с.</ref> ({{lang-en|Muscovy}}, {{lang-de|Moskowien}}), феадальная шматэтнічная дзяржавы канца [[XV стагоддзе|XV]] — 1-ай чвэрці [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]], у якой вакол Вялікага Княства Маскоўскага былі аб'яднаныя паўночна–ўсходнія землі колішняй [[Русь|Русі]]. Назва '''Маскоўская дзяржава''' вядомая з [[XIV стагоддзе|XIV ст.]], выкарыстоўванне ж яе ў гістарыяграфіі [[XVI стагоддзе|XVI]]—[[XXI стагоддзе|XXI]] ст. менавіта датычна перыяду з [[XV стагоддзе|XV ст.]] у гісторыі [[Расія|Расіі]] звязана з пераўварэннямі ў Вялікім княстве Маскоўскім пры вялікім князе {{nobr|[[Іван III|Іване III]]}}. Канцом гэтага перыяду лічыцца заканчэнне [[Паўночная вайна 1700-1721|Паўночнай вайны]] ([[1700]]–[[1721]]), калі Маскоўская дзяржава была абвешчана [[Расійская імперыя|Расійскай імперыяй]].
'''Маскоўская дзяржава''', '''Руская цэнтралізаваная дзяржава''', '''Масковія''', '''Маскоўская Русь''', '''Рускае царства'''<ref>Нацыянальны атлас Беларусі. – Мн., 2002. – 292 с.</ref> ({{lang-en|Muscovy}}, {{lang-de|Moskowien}}), феадальная шматэтнічная дзяржавы канца [[XV стагоддзе|XV]] — 1-ай чвэрці [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]], у якой вакол Вялікага Княства Маскоўскага былі аб'яднаныя паўночна–ўсходнія землі колішняй [[Русь|Русі]]. Назва '''Маскоўская дзяржава''' вядомая з [[XIV стагоддзе|XIV ст.]], выкарыстоўванне ж яе ў гістарыяграфіі [[XVI стагоддзе|XVI]]—[[XXI стагоддзе|XXI]] ст. менавіта датычна перыяду з [[XV стагоддзе|XV ст.]] у гісторыі [[Расія|Расіі]] звязана з пераўварэннямі ў Вялікім княстве Маскоўскім пры вялікім князе {{nobr|[[Іван III|Іване III]]}}. Канцом гэтага перыяду лічыцца заканчэнне [[Паўночная вайна 1700-1721|Паўночнай вайны]] ([[1700]]–[[1721]]), калі Маскоўская дзяржава была абвешчана [[Расійская імперыя|Расійскай імперыяй]].
{{Змест злева}}
{{Змест злева}}

Версія ад 14:25, 17 жніўня 2014

Гістарычная дзяржава
Вялікае Княства Маскоўскае
Герб з пячаткі Івана Грознага. 1539 г. Сцяг
Герб з пячаткі Івана Грознага. 1539 г. Сцяг
Пашырэнне тэрыторыі Вялікага княства Маскоўскага з 1390 па 1521 год
Пашырэнне тэрыторыі Вялікага княства Маскоўскага з 1390 па 1521 год
< 
< 
 >
1263 — 1547

Сталіца Масква
Найбуйнейшыя гарады Масква, Вялікі Ноўгарад, Уладзімір, Суздаль, Волагда, Разань, Ладага, Пскоў
Мова(ы) руская
Афіцыйная мова старажытнаруская мова і старамаскоўскі ізвод царкоўнаславянскай мовы[d]
Рэлігія праваслаўе
Плошча 3 млн. км² (1547)
Насельніцтва у 1460-я гады 3 млн.
у 1530-я гады 6 млн.
Форма кіравання манархія
Дынастыя Рурыкавічы
Князь, вялікі князь
 • 12631303 Данііл Аляксандравіч (перш.)
 • 15331547 Іван IV (апош.)
Гісторыя
 • 1213 Упершыню вылучана ва ўдзел
 • 1263 Паўторна вылучана ва ўдзел
 • 1363 Вялікае княства
 • 1480 Поўная незалежнасць ад Арды
 • 22 кастрычніка 1547 Абвешчана царства
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Маскоўская дзяржава, Руская цэнтралізаваная дзяржава, Масковія, Маскоўская Русь, Рускае царства[1] (англ.: Muscovy, ням.: Moskowien), феадальная шматэтнічная дзяржавы канца XV — 1-ай чвэрці XVIII ст., у якой вакол Вялікага Княства Маскоўскага былі аб'яднаныя паўночна–ўсходнія землі колішняй Русі. Назва Маскоўская дзяржава вядомая з XIV ст., выкарыстоўванне ж яе ў гістарыяграфіі XVIXXI ст. менавіта датычна перыяду з XV ст. у гісторыі Расіі звязана з пераўварэннямі ў Вялікім княстве Маскоўскім пры вялікім князе Іване III. Канцом гэтага перыяду лічыцца заканчэнне Паўночнай вайны (17001721), калі Маскоўская дзяржава была абвешчана Расійскай імперыяй.

Утварэнне пры Іване III

Дзяцінства - унук Вітаўта, міжусобная барацьба з Юр'евічамі. Пачатак княжання. Далучэнне Ноўгарада. Далучэнне Вялікага княства Цвярскога. Падпарадкаванне Пскова. Падпарадкаванне Вялікага княства Разанскага. Стаянне на Угры (1480) - канчатковае вызваленне да татарскай залежнасці. Пачатак барацьбы з Вялікім княтсвам Літоўскім за землі былой Русі. Спадчына Палеалогаў. Жыдоўскія ерасі. Масква - трэці Рым.

За часам Васіля III

Царскі тытул пры Іване IV

У 1547 годзе Іван IV каранаваўся і прыняў тытул "цар і вялікі князь усея Русі".

За часам Фёдара Іванавіча

Звон у званы. Фактычнае рэгенцтва Барыса Гадунова. Смерць царэвіча Дзмітрыя. Згасанне вялікакняскага і царскага роду з Рурыкавічаў.

Смутны час

Барыс Гадуноў

Фёдар Барысавіч Гадуноў

Васіль Шуйскі

Ілжэдзітрый I

Удадзіслаў Ваза

Ілжэдзітрый II

За часам Міхаіла Фёдаравіча

З'яўленне назвы Расія ў мастацкай літаратуры бліжэйшых колаў, як адной з неафіцыйных назваў Маскоўскай дзяржавы. За часа яго сына Аляксея гэтая назва перыядычна трапляе і ў царскі тытул.

Аляксей Міхайлавіч

Фёдар Алясеевіч

За часам рэгенцтва Соф'і

Іван V і ПётрI

ПётрI

Дзяцінства. Юнацтва — Нямецкая слабада, замежныя фаварыты і настаўнікі, пацешныя войска і флот. Арханглійск. Каспійскае мора. Азоўскія паходы. Вялікае пасольства. Паўночная вайна (1700—1721) і рэформы ў Маскоўскай дзяржаве. «Вялікі», «бацька Айчыны» і імператар — Расійская імперыя. Згасанне мужчынскай лініі роду Раманавых.

Гл. таксама

Зноскі

  1. Нацыянальны атлас Беларусі. – Мн., 2002. – 292 с.