Канюшы вялікі літоўскі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 21:24, 29 верасня 2014

Канюшы вялікі літоўскі (да Люблінскай уніі 1569 канюшы дворны літоўскі) — пасада ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Пасада існавала з канца 15 стагоддзя. Адказваў за вялікакняжацкія табуны і стайні

У сталым выглядзе ўрад заснаваны ў ВКЛ у часы Жыгімонта Аўгуста як адпаведнік канюшага вялікага кароннага. Аднак з цягам чаму гэта пасада зрабілася выключна ганаровай, бо абавязкі канюшага (нагляд за вялікакняжацкімі табунамі і стайнямі) выконваў падканюшы (subagazo). У 15 стагоддзі пры вялікім князю называўся канюшы дворны, у паветах — канюшы земскі. Напрыканцы 17 стагоддзя ўрад канюшага вялікага (канюшага ВКЛ) стаўся дыгнітарскім (што падцвердзіла канстытуцыя сойму ў 1768).

Спіс вялікіх канюшых літоўскіх

Дата прыняцця пасады	Дата складання пасады альбо смерці	Асоба	Заўвагі
Канюшыя вялікакняжацкія
1398		Ян Няміра	Пазней полацкі намеснік
1455		Марцін
1451	1459	Грынька Валовіч
1475		Богуш Міцута
1483	1487	Марцін Рыгоравіч Ватароўскі
Дворныя канюшыя літоўскія
1495	люты 1509	Марцін Багданавіч Храптовіч	Пазбаўлены пасады за ўдзел у мяцежы Глінскіх
май 1511	1523	Якуб Кунцэвіч	Памёр
8 чэрвеня 1524	1537	Васіль Багданавіч Чыж
??	1544	Юрый Воўчкавіч
1544	1547	Мікалай Андрушовіч
ліпень 1548	1565	Яраш Карыцкі (Jarosz Korycki)	Памёр
1565	1569	Якуб Пясецкі (Jakub Piasecki)
18 студзеня 1569	1569	Фёдар Галаўня-Астрожацкі (Fedor Hołownia Ostrożecki)	Памёр
Вялікія канюшыя літоўскія
1569	1587	Якуб Пясецкі (Jakub Piasecki)	Другі раз. Памёр
31 сакавіка 1588	24 чэрвеня 1593	Геранім Хадкевіч (Hieronim Chodkiewicz)	Паступіў на мсціслаўскага ваяводу
25 чэрвеня 1593	14 лютага 1623	Павел Стэфан Сапега (Paweł Stefan Sapieha)	Паступіў на літоўскага падканцлера
14 сакавіка 1623	23 ліпеня 1633	Крыштаф Хадкевіч (Krzysztof Chodkiewicz)	Паступіў на троцкага кашталяна
20 ліпеня 1633	3 красавіка 1646	Ян Казімір Хадкевіч (Jan Kazimierz Chodkiewicz)	Сын папярэняга. Паступіў на віленскага кашталяна
28 красавіка 1646	31 снежня 1669	Багуслаў Радзівіл (Bogusław Radziwiłł)	Памёр
студзень — люты 1670	25 чэрвеня 1686	Францішак Стэфан Сапега (Franciszek Stefan Sapieha)	Памёр
1 кастрычніка 1686	29 сакавіка 1690	Караль Станіслаў Радзівіл (Karol Stanisław Radziwiłł)	Паступіў на літоўскага падканцлера
1690	19 лістапада 1700	Міхал Францішак Сапега (Michał Franciszek Sapieha)	Забіты антысапегаўскі настроенай шляхтай на наступны дзень пасля Алькеніцкай бітвы
1 лютага 1701	30 красавіка 1728	Якуб Генрык Флемінг (Jakub Henryk Flemming)	Памёр
1708	1709	Даніэль Выгоўскі (Daniel Wyhowski)	Прызначаны Станіславам Ляшчынскім
28 чэрвеня 1728	4 лютага 1734	Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька (Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko)	Паступіў на надворнага літоўскага маршалка
25 ліпеня 1734	11 снежня 1762	Удальрык Крыштаф Радзівіл (Udalryk Krzysztof Radziwiłł)	Паступіў на вялікага літоўскага пісара
7 снежня 1762	20 снежня 1764	Міхал Бжастоўскі (Michał Brzostowski)	Паступіў на вялікага літоўскага падскарбія
20 снежня 1764	15 чэрвеня 1765	Антоні Тызенгаўз (Antoni Tyzenhauz)	Паступіў на надворнага літоўскага падскарбія
15 чэрвеня 1765	1771	Стэфан Алендскі (Stefan Olędzki)	Памёр
6 сакавіка 1771	1791	Дамінік Александровіч (Dominik Alexandrowicz)	Памёр
18 красавіка 1791	1795	Міхал Грабоўскі (Michał Grabowski)	Склаў урад у сувязі са спыненнем існавання Рэчы Паспалітай

Гл. таксама

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Канюшы вялікі літоўскі''' (да [[Люблінская унія|Люблінскай уніі 1569]] ''канюшы дворны літоўскі'') — пасада ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]].
+'''Канюшы вялікі літоўскі''' (да [[Люблінская унія|Люблінскай уніі 1569]] ''канюшы дворны літоўскі'') — пасада ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]].
 Пасада існавала з канца 15 стагоддзя. Адказваў за вялікакняжацкія табуны і стайні
-У сталым выглядзе ўрад заснаваны ў ВКЛ у часы [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] як адпаведнік [[вялікі канюшы каронны|канюшага вялікага кароннага]]. Аднак з цягам чаму гэта пасада зрабілася выключна ганаровай, бо абавязкі канюшага (нагляд за вялікакняжацкімі табунамі і стайнямі) выконваў падканюшы (subagazo). У 15 стагоддзі пры вялікім князю называўся канюшы дворны, у паветах — канюшы земскі. Напрыканцы 17 стагоддзя ўрад канюшага вялікага (канюшага ВКЛ) стаўся дыгнітарскім (што падцвердзіла канстытуцыя сойму ў 1768).
+У сталым выглядзе ўрад заснаваны ў ВКЛ у часы [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] як адпаведнік [[вялікі канюшы каронны|канюшага вялікага кароннага]]. Аднак з цягам чаму гэта пасада зрабілася выключна ганаровай, бо абавязкі канюшага (нагляд за вялікакняжацкімі табунамі і стайнямі) выконваў падканюшы (subagazo). У 15 стагоддзі пры вялікім князю называўся канюшы дворны, у паветах — [[канюшы]] земскі. Напрыканцы 17 стагоддзя ўрад канюшага вялікага (канюшага ВКЛ) стаўся дыгнітарскім (што падцвердзіла канстытуцыя сойму ў 1768).
 == Спіс вялікіх канюшых літоўскіх ==
 {| class="wikitable"
 |-
 |-align=center valign=top style="background-color:{{Колер|ВКЛ}}"
-!Год прыняцця<br />пасады
+!Дата прыняцця<br />пасады
-!Год складання<br />пасады<br />альбо смерці
+!Дата складання<br />пасады<br />альбо смерці
 !Асоба
 !Выява
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 |[[1398]]||||[[Ян Няміра]]||[[Выява:Jastrzębiec herb.svg|70px]]||Пазней полацкі намеснік
 |-align=center
-|[[1455]]||||[[Марцін (канюшы літоўскі)|Марцін]]||||
+|[[1455]]||||[[Марцін, канюшы літоўскі|Марцін]]||||
 |-align=center
 |[[1451]]||[[1459]]||[[Грынька Валовіч]]||[[Выява:Herb Bogoria.PNG|70px]]||
@@ Радок 29: / Радок 29: @@
 | colspan="5" align=center style="background-color:{{Колер|ВКЛ}}"| '''Дворныя канюшыя літоўскія'''
 |-align=center
-|[[1495]]||люты [[1509]]||[[Марцін Багданавіч Храптовіч]]||[[Выява:POL COA Odrowąż.svg|70px]]||Пазбаўлены пасады за ўдзел у [[Мяцеж Глінскіх|мяцежы Глінскіх]]
+|[[1495]]||люты<br />[[1509]]||[[Марцін Багданавіч Храптовіч]]||[[Выява:POL COA Odrowąż.svg|70px]]||Пазбаўлены пасады за ўдзел у [[Мяцеж Глінскіх|мяцежы Глінскіх]]
 |-align=center
-|май [[1511]]||[[1523]]||[[Якуб Кунцэвіч]]||[[Выява:Herb Labedz.jpg|70px]]||Памер
+|май<br />[[1511]]||[[1523]]||[[Якуб Кунцэвіч]]||[[Выява:Herb Labedz.jpg|70px]]||Памёр
 |-align=center
-|[[8 чэрвеня]] [[1524]]||[[1537]]||[[Васіль Багданавіч Чыж]]||||
+|[[8 чэрвеня]]<br />[[1524]]||[[1537]]||[[Васіль Багданавіч Чыж]]||||
 |-align=center
 |??||[[1544]]||[[Юрый Воўчкавіч]]||||
@@ Радок 39: / Радок 39: @@
 |[[1544]]||[[1547]]||[[Мікалай Андрушовіч]]||||
 |-align=center
-|ліпень [[1548]]||[[1565]]||[[Яраш Карыцкі]]<br />''(Jarosz Korycki)''||[[Выява:POL COA Leliwa.svg|70px]]||Памер
+|ліпень<br />[[1548]]||[[1565]]||[[Яраш Карыцкі]]<br />''(Jarosz Korycki)''||[[Выява:POL COA Leliwa.svg|70px]]||Памёр
 |-align=center
 |[[1565]]||[[1569]]||[[Якуб Пясецкі]]<br />''(Jakub Piasecki)''||[[Выява:POL COA Janina.svg|70px]]||
 |-align=center
-|[[18 студзеня]] [[1569]]||[[1569]]||[[Фёдар Галаўня-Астрожацкі]]<br />''(Fedor Hołownia Ostrożecki)''||[[Выява:POL COA Hołownia.svg|70px]]||Памер
+|[[18 студзеня]]<br />[[1569]]||[[1569]]||[[Фёдар Галаўня-Астрожацкі]]<br />''(Fedor Hołownia Ostrożecki)''||[[Выява:POL COA Hołownia.svg|70px]]||Памёр
 |-align=center
 | colspan="5" align=center style="background-color:{{Колер|ВКЛ}}"| '''Вялікія канюшыя літоўскія'''
 |-align=center
-|[[1569]]||[[1587]]||[[Якуб Пясецкі]]<br />''(Jakub Piasecki)''||[[Выява:POL COA Janina.svg|70px]]||Другі раз. <br />Памер
+|[[1569]]||[[1587]]||[[Якуб Пясецкі]]<br />''(Jakub Piasecki)''||[[Выява:POL COA Janina.svg|70px]]||Другі раз. <br />Памёр
 |-align=center
-|[[31 сакавіка]] [[1588]]||[[24 чэрвеня]] [[1593]]||[[Геранім Юр'евіч Хадкевіч|Геранім Хадкевіч]]<br />''(Hieronim Chodkiewicz)''||[[Выява:Hieranim Chadkievič. Геранім Хадкевіч (XVII).jpg|70px]]||Паступіў на [[Ваяводы мсціслаўскія|мсціслаўскага ваяводу]]
+|[[31 сакавіка]]<br />[[1588]]||[[24 чэрвеня]]<br />[[1593]]||[[Геранім Юр'евіч Хадкевіч|Геранім Хадкевіч]]<br />''(Hieronim Chodkiewicz)''||[[Выява:Hieranim Chadkievič. Геранім Хадкевіч (XVII).jpg|70px]]||Паступіў на [[Ваяводы мсціслаўскія|мсціслаўскага ваяводу]]
 |-align=center
-|[[25 чэрвеня]] [[1593]]||[[14 лютага]] [[1623]]||[[Павел Стэфан Сапега]]<br />''(Paweł Stefan Sapieha)''||[[Выява:Paweł Stefan Sapieha.PNG|70px]]||Паступіў на [[падканцлеры літоўскія|літоўскага падканцлера]]
+|[[25 чэрвеня]]<br />[[1593]]||[[14 лютага]]<br />[[1623]]||[[Павел Стэфан Сапега]]<br />''(Paweł Stefan Sapieha)''||[[Выява:Paweł Stefan Sapieha.PNG|70px]]||Паступіў на [[падканцлеры літоўскія|літоўскага падканцлера]]
 |-align=center
-|[[14 сакавіка]] [[1623]]||[[23 ліпеня]] [[1633]]||[[Крыштаф Хадкевіч]]<br />''(Krzysztof Chodkiewicz)''||[[Выява:Krzysztof Chodkiewicz.PNG|70px]]||Паступіў на [[Кашталяны троцкія|троцкага кашталяна]]
+|[[14 сакавіка]]<br />[[1623]]||[[23 ліпеня]]<br />[[1633]]||[[Крыштаф Хадкевіч]]<br />''(Krzysztof Chodkiewicz)''||[[Выява:Krzysztof Chodkiewicz.PNG|70px]]||Паступіў на [[Кашталяны троцкія|троцкага кашталяна]]
 |-align=center
-|[[20 ліпеня]] [[1633]]||[[3 красавіка]] [[1646]]||[[Ян Казімір Хадкевіч]]<br />''(Jan Kazimierz Chodkiewicz)''||[[Выява:Jan Kazimier Chadkievič. Ян Казімер Хадкевіч.jpg|70px]]||Сын папярэняга. <br />Паступіў на [[Кашталяны віленскія|віленскага кашталяна]]
+|[[20 ліпеня]]<br />[[1633]]||[[3 красавіка]]<br />[[1646]]||[[Ян Казімір Хадкевіч]]<br />''(Jan Kazimierz Chodkiewicz)''||[[Выява:Jan Kazimier Chadkievič. Ян Казімер Хадкевіч.jpg|70px]]||Сын папярэняга. <br />Паступіў на [[Кашталяны віленскія|віленскага кашталяна]]
 |-align=center
-|[[28 красавіка]] [[1646]]||[[31 снежня]] [[1669]]||[[Багуслаў Радзівіл]]<br />''(Bogusław Radziwiłł)''||[[Выява:Bogusław Radziwiłł 11.PNG|70px]]||Памер
+|[[28 красавіка]]<br />[[1646]]||[[31 снежня]]<br />[[1669]]||[[Багуслаў Радзівіл]]<br />''(Bogusław Radziwiłł)''||[[Выява:Bogusław Radziwiłł 11.PNG|70px]]||Памёр
 |-align=center
-|студзень - люты [[1670]]||[[25 чэрвеня]] [[1686]]||[[Францішак Стэфан Сапега]]<br />''(Franciszek Stefan Sapieha)''||[[Выява:Francišak Stefan Sapieha. Францішак Стэфан Сапега.jpg|70px]]||Памер
+|студзень — люты<br />[[1670]]||[[25 чэрвеня]]<br />[[1686]]||[[Францішак Стэфан Сапега]]<br />''(Franciszek Stefan Sapieha)''||[[Выява:Francišak Stefan Sapieha. Францішак Стэфан Сапега.jpg|70px]]||Памёр
 |-align=center
-|[[1 кастрычніка]] [[1686]]||[[29 сакавіка]] [[1690]]||[[Караль Станіслаў Радзівіл (1669-1719)|Кароль Станіслаў Радзівіл]]<br />''(Karol Stanisław Radziwiłł)''||[[Выява:Karol Stanisław Radziwiłł.JPG|70px]]||Паступіў на [[падканцлеры літоўскія|літоўскага падканцлера]]
+|[[1 кастрычніка]]<br />[[1686]]||[[29 сакавіка]]<br />[[1690]]||[[Караль Станіслаў Радзівіл, 1669—1719|Караль Станіслаў Радзівіл]]<br />''(Karol Stanisław Radziwiłł)''||[[Выява:Karol Stanisław Radziwiłł.JPG|70px]]||Паступіў на [[падканцлеры літоўскія|літоўскага падканцлера]]
 |-align=center
-|[[1690]]||[[19 лістапада]] [[1700]]||[[Міхал Францішак Сапега]]<br />''(Michał Franciszek Sapieha)''||[[Выява:Herb Sapiehów.PNG|70px]]||Забіты антысапегаўскі настроенай шляхтай<br /> на наступны дзень пасля [[Бітва пры Алькеніках|Алькеніцкай бітвы]]
+|[[1690]]||[[19 лістапада]]<br />[[1700]]||[[Міхал Францішак Сапега]]<br />''(Michał Franciszek Sapieha)''||[[Выява:Herb Sapiehów.PNG|70px]]||Забіты антысапегаўскі настроенай шляхтай<br /> на наступны дзень пасля [[Бітва пры Алькеніках|Алькеніцкай бітвы]]
 |-align=center
-|[[1 лютага]] [[1701]]||[[30 красавіка]] [[1728]]||[[Якуб Генрык Флемінг]]<br />''(Jakub Henryk Flemming)''||[[Выява:Jokūbas Henrikas Flemingas.jpg|70px]]||Памер
+|[[1 лютага]]<br />[[1701]]||[[30 красавіка]]<br />[[1728]]||[[Якуб Генрык Флемінг]]<br />''(Jakub Henryk Flemming)''||[[Выява:Jokūbas Henrikas Flemingas.jpg|70px]]||Памёр
 |-align=center bgcolor = #E6E6AA
 |[[1708]]||[[1709]]||[[Даніэль Выгоўскі]]<br />''(Daniel Wyhowski)''||[[Выява:Herb Abdank.svg|70px]]||Прызначаны [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіславам Ляшчынскім]]
 |-align=center
-|[[28 чэрвеня]] [[1728]]||[[4 лютага]] [[1734]]||[[Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька]]<br />''(Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko)''||[[Выява:Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko.JPG|70px]]||Паступіў на [[маршалкі надворныя літоўскія|надворнага літоўскага маршалка]]
+|[[28 чэрвеня]]<br />[[1728]]||[[4 лютага]]<br />[[1734]]||[[Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька]]<br />''(Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko)''||[[Выява:Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko.JPG|70px]]||Паступіў на [[маршалкі надворныя літоўскія|надворнага літоўскага маршалка]]
 |-align=center
-|[[25 ліпеня]] [[1734]]||[[11 снежня]] [[1762]]||[[Удальрык Крыштаф Радзівіл]]<br />''(Udalryk Krzysztof Radziwiłł)''||[[Выява:Udalryk Krzysztof Radziwiłł.JPG|70px]]||Паступіў на [[вялікія пісары літоўскія|вялікага літоўскага пісара]]
+|[[25 ліпеня]]<br />[[1734]]||[[11 снежня]]<br />[[1762]]||[[Удальрык Крыштаф Радзівіл]]<br />''(Udalryk Krzysztof Radziwiłł)''||[[Выява:Udalryk Krzysztof Radziwiłł.JPG|70px]]||Паступіў на [[вялікія пісары літоўскія|вялікага літоўскага пісара]]
 |-align=center
-|[[7 снежня]] [[1762]]||[[20 снежня]] [[1764]]||[[Міхал Бжастоўскі]]<br />''(Michał Brzostowski)''||[[Выява:POL COA Strzemię.svg|70px]]||Паступіў на [[вялікія падскарбіі літоўскія|вялікага літоўскага падскарбія]]
+|[[7 снежня]]<br />[[1762]]||[[20 снежня]]<br />[[1764]]||[[Міхал Бжастоўскі]]<br />''(Michał Brzostowski)''||[[Выява:POL COA Strzemię.svg|70px]]||Паступіў на [[вялікія падскарбіі літоўскія|вялікага літоўскага падскарбія]]
 |-align=center
-|[[20 снежня]] [[1764]]||[[15 чэрвеня]] [[1765]]||[[Антоній Тызенгаўз]]<br />''(Antoni Tyzenhauz)''||[[Выява:Antoni Tyzenhaus.jpg|70px]]||Паступіў на [[падскарбіі надворныя літоўскія|надворнага літоўскага падскарбія]]
+|[[20 снежня]]<br />[[1764]]||[[15 чэрвеня]]<br />[[1765]]||[[Антоні Тызенгаўз]]<br />''(Antoni Tyzenhauz)''||[[Выява:Antoni Tyzenhaus.jpg|70px]]||Паступіў на [[падскарбіі надворныя літоўскія|надворнага літоўскага падскарбія]]
 |-align=center
-|[[15 чэрвеня]] [[1765]]||[[1771]]||[[Стэфан Алендскі]]<br />''(Stefan Olędzki)''||[[Выява:POL COA Rawicz.svg|70px]]||Памер
+|[[15 чэрвеня]]<br />[[1765]]||[[1771]]||[[Стэфан Алендскі]]<br />''(Stefan Olędzki)''||[[Выява:POL COA Rawicz.svg|70px]]||Памёр
 |-align=center
-|[[6 сакавіка]] [[1771]]||[[1791]]||[[Дамінік Александровіч]]<br />''(Dominik Alexandrowicz)''||[[Выява:Aleksandrowicz (Kruki) POL COA.svg|70px]]||Памер
+|[[6 сакавіка]]<br />[[1771]]||[[1791]]||[[Дамінік Александровіч]]<br />''(Dominik Alexandrowicz)''||[[Выява:Aleksandrowicz (Kruki) POL COA.svg|70px]]||Памёр
 |-align=center
-|[[18 красавіка]] [[1791]]||[[1795]]||[[Міхал Грабоўскі]]<br />''(Michał Grabowski)''||[[Выява:POL COA Oksza.svg|70px]]||Склаў урад у сувязі са спыненнем існавання [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]
+|[[18 красавіка]]<br />[[1791]]||[[1795]]||[[Міхал Грабоўскі]]<br />''(Michał Grabowski)''||[[Выява:POL COA Oksza.svg|70px]]||Склаў урад у сувязі са спыненнем існавання [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]
 |-
 |}
 == Гл. таксама ==
+* [[Канюшы]]
 * [[Падканюшыя літоўскія]]
-* [[Вялікія канюшыя каронныя]]
+* [[Канюшыя вялікія каронныя]]
 * [[Падканюшыя каронныя]]
+{{Цэнтральныя несенатарскія дыгнітарыі і ўраднікі Вялікага Княства Літоўскага}}
-{{арфаграфія}}
 [[Катэгорыя:Цэнтральныя ўрады Вялікага Княства Літоўскага]]
-[[Катэгорыя:Канюшыя вялікія літоўскія| ]]
+[[Катэгорыя:Канюшыя вялікія літоўскія|*]]