Мікенская цывілізацыя: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 13:56, 3 лістапада 2014

Міке́нская цывілізацыя, Міке́нская культура – ахейская цывілізацыя бронзавага веку (XVII - XII стст. да н. э.). Разглядаецца як частка эгейскай цывілізацыі. Назва дадзена па найменню старажытнага горада Мікены на паўвостраве Пелапанес.

Даследаванне

Старажытнагрэчаская міфалогія і эпічныя творы доўгі час з'яўляліся адзінай крыніцай гісторыі Мікенскай цывілізацыі. Міфы апавядалі пра заснаванне гарадоў, культурных першапродкаў і подзвігі герояў, у тым ліку Даная, Кадма, Пелопа, Эдыпа, Персея, Тэсея, арганаўтаў і інш. Эпічны Траянскі цыкл, найбольш вядомымі творамі якога з'яўляюцца Іліяда і Адысея Гамера, апавядаў пра вайну ахейцаў супраць малаазіяцкіх тэўкраў і спусташэнне ахейцамі Троі. У міфах і эпічных творах узгадваліся такія буйныя ахейскія цэнтры балканскай Элады, як Мікены, Тырынф, Афіны, Фівы, Аргас, Спарта і інш. Акрамя таго, у іх казалася пра ахейскія калоніі на Кіпры і ў Заходнім Міжземнамор'і.

Спробы даследчай перапрацоўкі міфаў прадпрымаліся ўжо ў перыяд элінізму. Складальнікі Параскага мармуру (III ст. да н. э.)^[1] паспрабавалі ўсталяваць адзіную храналогію міфічных падзей. Прыбыццё ў Грэцыю Даная, згодна Гамеру — першапродка ахейцаў, яны датавалі XVI ст. да н. э. Аднак сапраўдны прарыў быў зроблены вучонымі ў XVIII ст., калі І. Вінкельман^[2] увёў навуковую класіфікацыю на аснове параўнання рэштак антычнай культуры з міфалагічнымі падзеямі. У XIX ст. пачаліся археалагічныя даследаванні. Прычым, іх прыхільнікі арыентаваліся на міфалагічныя сюжэты. У 1870-ых гг. нямецкі археолаг-аматар Генрых Шліман адкрыў рэшткі Троі, у 1876 г. — старажытных Мікенаў, у 1884 г. — Тырынфа^[3]. Ужо ў XX ст. былі зроблены знаходкі ў іншых раёнах Грэцыі, а таксама на Кіпры, Сіцыліі і Ліпарскіх астравах.

Вылучэнне асобнага перыяда развіцця Мікенскай цывілізацыі мела працяглую гісторыю. Ужо даследчыкі старажытнагрэчаскіх міфаў заўважылі існаванне пэўнага перапынку ў развіцці Старажытнай Грэцыі ў канцы 2 — пачатку 1 тысячагоддзя да н. э. Карл Отфрыд Мюлер у 1825 - 1830 гг. распрацаваў тэорыю дарыйскага заваявання, якое нібы паклала канец ахейскай культуры^[4]. Раскопкі Г. Шлімана ў Мікенах садзейнічалі ўкараненню паняцця Мікенскай цывілізацыі. Яго праца, а таксама адкрыццё А. Дж. Эвансам Мінойскай цывілізацыі вымусіла даследчыкаў перанесці пачатак старажытнагрэчаскай гісторыі ў 3 тысячагоддзе да н. э.^[5], але ў той жа час увесці ва ўжытак іншае паняцце "крыта-мікенская культура", якое пазней трансфармавалася ў "эгейскую культуру". Толькі ў другой палове XX ст. больш пільнае вывучэнне знаходак на Крыце і Кікладах дазволілі вылучыць асобныя Кікладскую, Мінойскую і Мікенскую культуры. Расшыфроўка лінейнага пісьма Б, знойдзенага А. Дж. Эвансам, а таксама даследаванне пісьмовых помнікаў Старажытнага Егіпта і хетаў далі магчымасць абапірацца на пісьмовыя крыніцы непасрэдна 2 тысячагоддзя да н. э.

Грамадства

Многія важныя элементы сваёй культуры ахейцы запазычылі ў мінойцаў, у тым ліку некаторыя рэлігійныя абрады, каналізацыю, фасоны мужчынскай і жаночай вопраткі, аднак ў сваёй аснове Мікенская цывілізацыя была досіць адрознай^[6]. Дзяржаўныя ўтварэнні гэтага часу былі тэрытарыяльна дробнымі. Іх цэнтрамі з'яўляліся добра ўмацаваныя рэзідэнцыі манархаў-ванака. Эпічныя помнікі дазваляюць казаць аб дамінаванні ў грамадстве ваеннай арыстакратыі. Гэта падцвярджаецца археалагічнымі знаходкамі багатых шахтавых пахаванняў, у якіх захаваліся ваенная зброя і даспехі, прадметы з золата і іншых дарагіх металаў. Помнікі лінейнага пісьма Б захавалі выключна гаспадарчыя запісы, але і яны сведчаць пра багацці манархічных рэзідэнцый.

Арыстакратыя фарміравала вышэйшае кола грамадскай іерархіі. Ванака з'яўляліся свецкімі і рэлігійнымі кіраўнікамі. Ніжэй іх стаялі ваеначальнікі лавагета і шматлікія распарадчыкі. Большасць грамадства складалі простыя свабодныя абшчыннікі. Яны працавалі ў гаспадарцы ванака або самі на сябе. Аднак нават тыя абшчыннікі, што абслугоўвалі палац, маглі займацца сваімі справамі. У помніках лінейнага пісьма таксама ўзгадваюцца палацавыя рабы. Імі звычайна былі жанчыны і дзеці.

Свабодныя абшчыннікі сялілісь ў простых хацінах з гліны і каменю каля цытадэлі ў месцах, дзе меліся вада і ўрадлівыя глебы. Сельская гаспадарка забяспечвала збожжам, гароднінай, маслінамі, воўнай і малаком. Аліўкавы алей з'яўляўся важным у гандлі. Лішкі сельскагаспадарчай прадукцыі збіраліся ў якасці натуральнага падатку палацамі, а потым размяркоўваліся паміж воінамі і рамеснікамі. Умацаваныя цытадэлі з'яўляліся не толькі ваеннымі, але і рамеснымі цэнтрамі. У палацавых гаспадарках працавалі рамеснікі-ткачы, металургі, збройнікі, парфумеры, рэзчыкі і г. д. У Кноскім палацы мікенскага перыяду адначасова знаходзілася 900 ткачоў, 400 металургаў і збройнікаў^[7]. Рамесныя вырабы ахейцаў знаходзяць у розных раёнах Міжземнамор'я.

У помніках лінейнага пісьма ўзгадваюцца імёны такіх ахейскіх багоў, як Зеўс, Гера, Пасейдон, Артэміда, Гермес, Дыяніс^[8], што дазваляе казаць пра распаўсюджванне політэістычнай рэлігіі.

Літаратура

Bartoněk A. Zlaté Mykény. Praha, 1983
Spathari E. Mycenae. Hesperos. Athens, 2001
The Iliad By Homer
Блаватская Т. В. Ахейская Греция во втором тысячелетии до н.э.. - М.:Наука, 1966
Вера Смірнова, Героі Элады

Зноскі

Спасылкі

[1] Parian Chronicle

[2] Лившиц М., ИОГАНН ИОАХИМ ВИНКЕЛЬМАН И ТРИ ЭПОХИ БУРЖУАЗНОГО МИРОВОЗЗРЕНИЯ. // Собрание сочинений в трех томах. Том II. - М.: Изобразительное искусство, 1986. С. 57 - 113

[3] Heinrich Schliemann

[4] Гл.: Müller K. O., The history and antiquities of the Doric race. - London : Printed for J. Murray, 1830

[5] Историография истории Древней Греции

[6] Греция — Микенская цивилизация

[7] MYCENAEAN AGE (600 - 1100 BC)

[8] Mycenaean Greece-Religion

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Радок 11: / Радок 11: @@
 == Грамадства ==
-[[File:Lady Cretan costume 1400 BC Staatliche Antikensammlungen.jpg|thumb|Выява жанчыны ў мікенскім строі. Каля 1400 г. да н.э.]]
+[[File:Lady Cretan costume 1400 BC Staatliche Antikensammlungen.jpg|thumb|140 px|Выява жанчыны ў мікенскім строі. Каля 1400 г. да н.э.]]
 {{main|Ахейцы}}
 Многія важныя элементы сваёй [[культура|культуры]] ахейцы запазычылі ў [[мінойцы|мінойцаў]], у тым ліку некаторыя [[рэлігія|рэлігійныя]] абрады, [[каналізацыя|каналізацыю]], фасоны мужчынскай і жаночай [[вопратка|вопраткі]], аднак ў сваёй аснове Мікенская цывілізацыя была досіць адрознай<ref>[http://www.ancient-history.ru/index.php?cnt=5&sub=8 Греция — Микенская цивилизация]</ref>. [[Дзяржава|Дзяржаўныя]] ўтварэнні гэтага часу былі тэрытарыяльна дробнымі. Іх цэнтрамі з'яўляліся добра ўмацаваныя рэзідэнцыі [[манарх]]аў-''ванака''. [[Эпас|Эпічныя]] помнікі дазваляюць казаць аб дамінаванні ў грамадстве ваеннай [[арыстакратыя|арыстакратыі]]. Гэта падцвярджаецца [[археалогія|археалагічнымі]] знаходкамі багатых шахтавых пахаванняў, у якіх захаваліся ваенная [[зброя]] і даспехі, прадметы з [[золата]] і іншых дарагіх [[метал]]аў. Помнікі [[лінейнае пісьмо Б|лінейнага пісьма Б]] захавалі выключна гаспадарчыя запісы, але і яны сведчаць пра багацці манархічных рэзідэнцый.