Інгушэція: Розніца паміж версіямі

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Emvi11 (размовы | уклад)
24 праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{Адміністрацыйная адзінка
<br style="clear:both"/>
|Беларуская назва = Інгушэція
{| class="toccolours" border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 1em 1em;"
|+<big><big>'''Республика Ингушетия<br />ГIалгIай Мохк<br /><small>Рэспубліка Інгушэція</small>'''</big></big>
|Арыгінальная назва = {{lang-ru|}} Республика Ингушетия<br /> {{lang-inh|}} ГӀалгӀай Мохк
|Герб = Coat of Arms of Ingushetia.svg
|-
|Сцяг = Flag of Ingushetia.svg
| align=center colspan=2 |
|Краіна = [[Расія]]
{| border=0 cellpadding=2 cellspacing=0 style="background:inherit;"
|Гімн = [[Гімн Інгушэціі]]
|- style="background: #FFFFFF; text-align: center; margin: 0.2em 0.2em 0.1em 0.1em;"
|Статус = [[Рэспубліка]]
| style="width: 145px;" | [[Выява:IngushetiaCoatofArms.png|130px|center|герб]]
|Від адміністрацыйнай адзінкі1 = [[Эканамічныя раёны Расіі|Эканамічны раён]]
| style="width: 145px;" | <span style="border:1px solid #bbbbbb; display:table-cell;">[[Выява:Flag of Ingushetia.svg|130px|center|сцяг]]</span>
|Назва адміністрацыйнай адзінкі1 = [[Паўночна-Каўказскі эканамічны раён, Расія|Паўночна-Каўказскі]]
|-
|Від адміністрацыйнай адзінкі2 =
|}
|Назва адміністрацыйнай адзінкі2 =
|-
|Уваходзіць у = [[Прыволжская федэральная акруга|Прыволжскую федэральную акругу]]
| align=center colspan=2 | [[Выява:RussiaIngushetia2007-07.png]]
|Від адміністрацыйнага падзелу =
|-
|Уключае = 4 муніцыпальныя [[раён]]ы,<br/>4 гарадскія акругі
| [[Афіцыйная мова]] || [[Руская мова|руская]], [[Інгушская мова|інгушская]]
|Від адміністрацыйнага цэнтра =
|-
|Адміністрацыйны цэнтр = [[Магас]]
| [[Адміністратыўны падзел Расіі|Тып суб'екту федэрацыі]] || [[Рэспубліка]]
|Буйныгорад = [[Назрань]]
|-
|Буйныягарады = [[Назрань]], [[Арджанікідзаўская]]
| [[Федэральныя акругі Расіі|Федеральная акруга]] || [[Паўночна-Каўказская федэральная акруга|Паўночна-Каўказская]]
|Колькасць населеных пунктаў =
|-
|Датаўтварэння = 4 чэрвеня 1992
| [[Эканамічныя акругі Расіі|Эканамічная акруга]] || [[Паўночна-Каўказская эканамічная акруга Расіі|Паўночна-Каўказская]]
|ДатаСкасавання =
|-
|Глава = [[Юнус-Бек Яўкураў]]
| [[Сталіца]] || [[Магас]]
|Назва главы = Кіраўнік
|-
|Глава2 = Абубакар Мальсагаў
| '''Прэзідэнт''' || [[Мурат Зязікаў]]
|Назва главы2 = Старшыня Урада
|-
|Мова = [[руская мова|руская]], [[інгуская мова|інгуская]]<ref>Артыкул 14 часткі 1 Канстытуцыі Інгушэціі.</ref>
| [[Плошча]]<br />&nbsp;- Усяго <br />&nbsp;- % Вада || [[Спіс суб'ектаў Расіі паводле плошчы|87 месца]]<br />4 000 [[квадратны кіламетр|км<sup>2</sup>]]<br />
|МовыВаЎжытку =
|-
|Насельніцтва = {{рост}}442 255<ref name="zviestki">http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/PrPopul.xls</ref>
| [[Насельніцтва]] <br />&nbsp;- Усяго ([[2005]]) <br />&nbsp;- [[Шчыльнасць насельніцтва|Шчыльнасць]] || [[Спіс суб'ектаў Расіі паводле насельніцтва|73 месца]] <br />467 294<br /> 116,8/км²
|Год перапісу = 2013
|-
|Адсотак ад насельніцтва =
| '''Аўтамабільны код''' || 06
|Месца па насельніцтве = 72
|-
|Спіс паводле насельніцтва =
| [[Часавы пояс]] || [[UTC]]+3
|Шчыльнасць = 114
|}
|Месца па шчыльнасці =
'''ІНГУШЭЦІЯ''' — суб'ект [[Расія|Расійскай Федэрацыя]], размешчаны на [[Паўночны Каўказ|Паўночным Каўказе]]. Мяжуе з [[Чачня|Чачнёй]], [[Паўночная Асеція|Паўночнай Асеціяй]] і [[Грузія]]й.
|Нацыянальны склад =
|Канфесійны склад =
|Плошча = 3685<ref>З магчымымі параўкамі на тэрытарыяльныя спрэчкі Інгушэціі з Чачняй і Паўночнай Асеціяй.</ref>
|Адсотак ад плошчы =
|Месца па плошчы = 81
|Спіс паводле плошчы =
|Максімальная вышыня =
|Сярэдняя вышыня =
|Мінімальная вышыня =
|Шырата =
|Даўгата =
|Карта = Ingushetia in Russia.svg
|Загаловак карты =
|Памер карты =
|Карта адміністрацыйнай адзінкі =
|Памер карты аа =
|Часавы пояс = +2
|Скарачэнне =
|ISO = RU-IN
|FIPS =
|Тэлефонны код =
|Паштовыя індэксы =
|Геаграфічны код =
|Інтэрнэт-дамен =
|Код аўтамабільных нумароў = 06
|Катэгорыя ў Commons = Ingushetia
|Параметр1 =
|Назва параметру1 =
|Параметр2 =
|Назва параметру 2 =
|Сайт =
|Дадаткі =
|Медыя-параметр1 =
|Назва медыя-параметру 1 =
|Медыя-параметр2 =
|Назва медыя-параметру 2 =
|Колер1 = {{Колер|Расія}}
|Колер фону герб-сцяг = {{Колер|Расія}}
}}
'''Інгушэ́ція''' — суб'ект [[Расія|Расійскай Федэрацыя]], размешчаны на [[Паўночны Каўказ|Паўночным Каўказе]]. Мяжуе з [[Чачня|Чачнёй]], [[Паўночная Асеція|Паўночнай Асеціяй]] і [[Грузія]]й.


Інгушэція не мяжуе з [[Кабардына-Балкарыя]]й, нягледзячы на тое, што наяўнасць такой мяжы адзначана на афіцыйных сайтах абедзвюх рэспублік. Інгушэцію ад КБР аддзяляе (сапраўды вельмі вузкая) паласа зямлі, на якой знаходзіцца паселішча з [[асяцінская мова|асяцінскай]] назвай Хурыкау («Сонечнае сяло») пераважна населенае [[інгушы|інгушамі]]. Хоць сітуацыя з гэтым пярэсмыкам няпростая, фармальна і юрыдычна ён адносіцца да [[Паўночная Асеція|Паўночнай Асеціі]]. Паміж Паўночнай Асеціяй і Інгушэціяй існуе тэрытарыяльная спрэчка — Інгушэція аспрэчвае частку [[Прыгарадны раён Паўночнай Асеціі|Прыгараднага раёна Паўночнай Асеціі]] на ўсход ад [[Уладзікаўказ]]а. Па тэрыторыі Інгушэція — самы маленькі рэгіён Расіі (не ўлічваючы гарадоў федэральнага падначалення [[Масква|Масквы]] і [[Санкт-Пецярбург]]а).
Інгушэція не мяжуе з [[Кабардына-Балкарыя]]й, нягледзячы на тое, што наяўнасць такой мяжы адзначана на афіцыйных сайтах абедзвюх рэспублік. Інгушэцію ад КБР аддзяляе (сапраўды вельмі вузкая) паласа зямлі, на якой знаходзіцца паселішча з [[асяцінская мова|асяцінскай]] назвай Хурыкау («Сонечнае сяло») пераважна населенае [[інгушы|інгушамі]]. Хоць сітуацыя з гэтым пярэсмыкам няпростая, фармальна і юрыдычна ён адносіцца да [[Паўночная Асеція|Паўночнай Асеціі]]. Паміж Паўночнай Асеціяй і Інгушэціяй існуе тэрытарыяльная спрэчка — Інгушэція аспрэчвае частку [[Прыгарадны раён Паўночнай Асеціі|Прыгараднага раёна Паўночнай Асеціі]] на ўсход ад [[Уладзікаўказ]]а. Па тэрыторыі Інгушэція — самы маленькі рэгіён Расіі (не ўлічваючы гарадоў федэральнага падначалення [[Масква|Масквы]] і [[Санкт-Пецярбург]]а).
Радок 65: Радок 105:
* [[Герб Інгушэціі]]
* [[Герб Інгушэціі]]
* [[Сцяг Інгушэціі]]
* [[Сцяг Інгушэціі]]
{{зноскі}}

== Літаратура ==
== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Белэн, 1999. — 608 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2
* Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Белэн, 1999. — 608 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2

Версія ад 20:45, 24 лістапада 2014

Інгушэція
руск.: Республика Ингушетия
інгуш.: ГӀалгӀай Мохк
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Краіна  Расія
Гімн Гімн Інгушэціі
Статус Рэспубліка
Уваходзіць у Прыволжскую федэральную акругу
Уключае 4 муніцыпальныя раёны,
4 гарадскія акругі
Адміністрацыйны цэнтр Магас
Інш. буйныя гарады Назрань, Арджанікідзаўская
Дата ўтварэння 4 чэрвеня 1992
Кіраўнік Юнус-Бек Яўкураў
Старшыня Урада Абубакар Мальсагаў
Афіцыйная мова руская, інгуская[1]
Насельніцтва (2013)
 ▲442 255[2] (72-е месца)
Шчыльнасць 114 чал./км²
Плошча 3685[3]
(81-е месца)
Інгушэція на карце
Часавы пояс +2
Код ISO 3166-2 RU-IN
Код аўтам. нумароў 06
Афіцыйны сайт (руск.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інгушэ́ція — суб'ект Расійскай Федэрацыя, размешчаны на Паўночным Каўказе. Мяжуе з Чачнёй, Паўночнай Асеціяй і Грузіяй.

Інгушэція не мяжуе з Кабардына-Балкарыяй, нягледзячы на тое, што наяўнасць такой мяжы адзначана на афіцыйных сайтах абедзвюх рэспублік. Інгушэцію ад КБР аддзяляе (сапраўды вельмі вузкая) паласа зямлі, на якой знаходзіцца паселішча з асяцінскай назвай Хурыкау («Сонечнае сяло») пераважна населенае інгушамі. Хоць сітуацыя з гэтым пярэсмыкам няпростая, фармальна і юрыдычна ён адносіцца да Паўночнай Асеціі. Паміж Паўночнай Асеціяй і Інгушэціяй існуе тэрытарыяльная спрэчка — Інгушэція аспрэчвае частку Прыгараднага раёна Паўночнай Асеціі на ўсход ад Уладзікаўказа. Па тэрыторыі Інгушэція — самы маленькі рэгіён Расіі (не ўлічваючы гарадоў федэральнага падначалення Масквы і Санкт-Пецярбурга).

Інгушэція размешчаная на паўночных схілах перадгор'я Вялікага Каўказскага хрыбта, у цэнтральнай яго частцы. Назва рэспублікі паходзіць ад рускага наймення карэннага насельніцтва (інгушы — верагодня, ад назвы сяла Ангушт). Саманазва народа — «галагай».

Насельніцтва

Колькасць насельніцтва 465,0 тыс. чал. (2005); інгушы (77,3 %), чачэнцы (20,4 %), рускія (1,2 %). Шчыльнасць насельніцтва:141,6 чал./км2, удзельная вага гарадскога насельніцтва: 42,6 %.

Гісторыя

Інгушэція ўвайшла ў склад Расійскай імперыі ў 1810 годзе. У 1860 году па ўказе імператара Аляксандра II ва ўсходняй частцы Паўночнага Каўказа была створана Церская вобласць, у склад якой увайшлі Чачэнская, Ічкерыйская, Інгушская і Нагорная акругі.

Пасля ўсталявання Савецкай улады, у сакавіку 1920, Церская вобласць была расфармавана, а Чачэнская (аб'яднаная з Ічкерыйскай) і Інгушская (аб'яднаная з Нагорнай) акругі сталі самастойнымі тэрытарыяльнымі ўтварэннямі. Праз год, 20 студзеня 1921 года, Чачня і Інгушэція разам з Карачаева-Чаркесіяй, Кабардына-Балкарыяй і Паўночнай Асеціяй увайшлі ў зноў створаную Горскую АССР. 7 лістапада 1924 года Горская АССР была ліквідаваная, у сувязі з чым была ўтворана Інгушская АА у складзе РСФСР.

Будынак адміністрацыі Прэзідэнта ў Магасе

15 студзеня 1934 была створана Чачэна-Інгушская аўтаномная вобласць, якая 5 снежня 1936 года стала Чачэна-Інгушскай АССР (ЧІАССР). У лютым 1944 года ў сувязі з дэпартацыяй чачэнцаў і інгушоў аўтаномія была расфармаваная, пры гэтым Інгушэція ўвайшла ў Паўночна-Асяцінскую АССР у якасці Назранскага раёна.

9 студзеня 1957 з вяртаннем дэпартаваных жыхароў Чачэна-Інгушская АССР была адноўлена (пры гэтым Прыгарадны раён, які да гэтага часу ўжо засялілі асяціны, быў уключаны ў склад Паўночнай Асеціі). 15 мая 1991 года ЧІАССР пераназвана ў Чачэна-Інгушскую Рэспубліку. 1 кастрычніка 1991 года рашэннем Вярхоўнага Савета РСФСР Чачэна-Інгушская Рэспубліка была падзеленая на Чачэнскую і Інгушскую Рэспублікі. У склад рэспублікі ўвайшлі тры адміністрацыйных раёна былой Чачэна-Інгушэціі: Сунжанcкі, Малгабекскі і Назранскі. Сталіцай абраны былы раённы цэнтр Назрань. Будуецца новая сталіца — горад Магас.

Адміністратыўны падзел

Рэспубліка падзяляецца на 4 раёны:

У Інгушэціі 4 горада: Магас (сталіца рэспублікі), Назрань, Малгабек, Карабулак. На тэрыторыі рэспублікі знаходзіцца самы вялікі ў Расіі па колькасці жыхароў сельскі населены пункт — станіца Арджанікідзаўская (65,5 тысяч чалавек), а таксама самы маленькі ў Расіі горад — Магас (301 чалавек).

Сімволіка

Зноскі

  1. ↑ Артыкул 14 часткі 1 Канстытуцыі Інгушэціі.
  2. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/PrPopul.xls
  3. ↑ З магчымымі параўкамі на тэрытарыяльныя спрэчкі Інгушэціі з Чачняй і Паўночнай Асеціяй.

Літаратура

  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Белэн, 1999. — 608 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2

Спасылкі

commons: Інгушэція на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Інгушэція&oldid=1866635"