Май: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 2: Радок 2:
'''Май''', '''травень''' — пяты месяц [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскага календара]]. Складаецца з 31 дня.
'''Май''', '''травень''' — пяты месяц [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскага календара]]. Складаецца з 31 дня.


Народная назва падаецца ў выданнях [[Ф. Скарына|Ф. Скарыны]] — ''май''<ref name="СкТв">Скарына Ф. Творы:...</ref>, у [[«Храналогія», Андрэй Рымша|«Храналогіі»]] [[Андрэй Рымша|А. Рымшы]] (1581) згадваецца як ''маи''<ref>Андрей Рымша. [Хронология]...</ref>:
Назва ''май'' падаецца ў выданнях [[Ф. Скарына|Ф. Скарыны]]<ref name="СкТв">Скарына Ф. Творы:...</ref>, у [[«Храналогія», Андрэй Рымша|«Храналогіі»]] [[Андрэй Рымша|А. Рымшы]] (1581) згадваецца як ''маи''<ref>Андрей Рымша. [Хронология]...</ref>:


<blockquote>'''М(е)с(е)ца мая, погебреиску ія'ръ, / просто ма'и. /'''<br />
<blockquote>'''М(е)с(е)ца мая, погебреиску ія'ръ, / просто ма'и. /'''<br />
Радок 9: Радок 9:
Мая 10 дня. /</blockquote>
Мая 10 дня. /</blockquote>


Праславянскае слова ''травень'' выяўлена ў творах старабеларускай мовы двойчы: у [[Полацкае Евангелле|Полацкім Евангеллі]] [[13 стагоддзе|ХІІІ ст]]. і слоўніку ([[1627]]) [[Памва Бярында|Памвы Бярынды]]<ref name="travień">{{Спасылка | аўтар = [[Уладзімір Куліковіч]]| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 3 траўня 2014| url = http://minsknews.by/blog/2014/05/03/belaruskae-slouka-may-i-traven/| копія = | дата копіі = | загаловак = Беларускае слоўка. Май і травень| фармат = | назва праекту = | выдавец = Минск-Новости| дата доступу = 9 сьнежня 2014 | мова = | камэнтар = }}</ref>.
Назва, ужываная ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, амаль ад пачатку існавала ў форме «''май''». У газеце «[[Наша ніва (1906)|Наша ніва]]» з [[1907]] ужывалася менавіта яна, з выняткам перыяду [[1910]]–[[1912]], калі існавала практыка ўжывання ў форме ''травень (май)''.<ref>Гісторыя беларускай літаратурнай мовы, Т.2.</ref>

Назва, ужываная ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, амаль ад пачатку існавала ў форме «''май''». У газеце «[[Наша ніва (1906)|Наша ніва]]» з [[1907]] ужывалася менавіта яна, з выняткам перыяду [[1910]]–[[1912]], калі існавала практыка ўжывання ў форме ''травень (май)''.<ref>Гісторыя беларускай літаратурнай мовы, Т.2.</ref> Больш шырокае ўжыванне слова травень займела за часам [[беларусізацыя|беларусізацыі]] ([[1920-я|1920]]—[[1930-я|30]]-я гг.), пасьля чаго прызнаецца састарэлым. Ува афіцыйным ужытку аднавілася ўжыванне слова травень у 1990-я гады<ref name="travień"/>.


{{зноскі}}
{{зноскі}}

Версія ад 00:29, 9 снежня 2014

Май, ілюстрацыя Аляксандра Тарасевіча з кнігі «Rosarium et Officium B. Mariae Virginis…»

Май, травень — пяты месяц Грыгарыянскага календара. Складаецца з 31 дня.

Назва май падаецца ў выданнях Ф. Скарыны[1], у «Храналогіі» А. Рымшы (1581) згадваецца як маи[2]:

М(е)с(е)ца мая, погебреиску ія'ръ, / просто ма'и. /

Но'и а'рху готуетъ божимъ повеле'нїемъ, /
абы въ пото'пъ не зги'нулъ зъ своим поколеньемъ. /

Мая 10 дня. /

Праславянскае слова травень выяўлена ў творах старабеларускай мовы двойчы: у Полацкім Евангеллі ХІІІ ст. і слоўніку (1627) Памвы Бярынды[3].

Назва, ужываная ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, амаль ад пачатку існавала ў форме «май». У газеце «Наша ніва» з 1907 ужывалася менавіта яна, з выняткам перыяду 19101912, калі існавала практыка ўжывання ў форме травень (май).[4] Больш шырокае ўжыванне слова травень займела за часам беларусізацыі (192030-я гг.), пасьля чаго прызнаецца састарэлым. Ува афіцыйным ужытку аднавілася ўжыванне слова травень у 1990-я гады[3].

Зноскі

  1. Скарына Ф. Творы:...
  2. Андрей Рымша. [Хронология]...
  3. а б Уладзімір Куліковіч. Беларускае слоўка. Май і травень. Минск-Новости (3 траўня 2014). Праверана 9 сьнежня 2014.
  4. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы, Т.2.

Шаблон:Літ