Касцёл Святога Аляксея (Івянец): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненне
дапаўненне, вікіфікацыя, афармленне
Радок 36: Радок 36:
}}
}}


'''Касцёл Святога Аляксея''' — [[Рымска-Каталіцкая Царква|рымска-каталіцкая]] царква ў гарадскім пасёлку [[Гарадскі пасёлак Івянец|Івянец]] [[Валожынскі раён|Валожынскага раёна]] [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]], помнік архітэктуры [[неаготыка|неагатычнага стылю]]. Належыць да [[Івянецкі дэканат|Івянецкага дэканата]] [[Мінска-Магілёўская архідыяцэзія|Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі]].
'''Касцёл Святога Аляксея''' — [[Рымска-Каталіцкая Царква|рымска-каталіцкая]] царква ў гарадскім пасёлку [[Гарадскі пасёлак Івянец|Івянец]] [[Валожынскі раён|Валожынскага раёна]] [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Належыць да [[Івянецкі дэканат|Івянецкага дэканата]] [[Мінска-Магілёўская архідыяцэзія|Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі]]. Помнік архітэктуры [[неаготыка|неагатычнага стылю]], пабудаваны ў 1905—1907 гадах, уключаны ў [[Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь]] (код 613Г000085)<ref name="збор">[http://orda.of.by/.lib/spik/mi1/118 Збор помнікаў гісторыі і культуры. Мінская вобласць. Кніга 1. Стр. 118]</ref>. Адрас: вул. Пушкіна, д.1.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==


Пасля [[Паўстанне ў Польшчы, Літве і Беларусі, 1863—1864|Паўстання Каліноўскага]] ў Івянцы былі канфіскаваны абодва каталіцкіх храма: драўляны [[Троіцкі касцёл, Івянец|Троіцкі касцёл]], пабудаваны ў [[17 стагоддзе|XVII]] стагоддзі і каменны [[Касцёл Святога Міхаіла Арханёла, Івянец|касцёл Святога Міхаіла]], пабудаваны ў [[18 стагоддзе|XVIII]] стагоддзі пры [[Францысканцы|францысканскім]] кляштары, — і былі перабудаваны ў [[Праваслаўе|праваслаўныя]] цэрквы. Нягледзячы на тое, што ў горадзе не засталося каталіцкіх храмаў, атрымаць дазвол на будаўніцтва новага храма было немагчыма, таму вернікам прыходзілася збірацца ў невялікай драўлянай капліцы, пабудаванай у [[1820]] годзе на мясцовых могілках.
Пасля [[Паўстанне ў Польшчы, Літве і Беларусі, 1863—1864|Паўстання Каліноўскага]] расійскія ўлады распачалі шэраг жорсткіх мер супраць Каталіцкай царквы ў заходніх рэгіёнах імперыі, якія ўключалі закрыццё мноства каталіцкіх храмаў і перадачу іх будынкаў Праваслаўнай царквы. У Івянцы былі канфіскаваны абодва каталіцкіх храма: драўляны [[Троіцкі касцёл, Івянец|Троіцкі касцёл]], пабудаваны ў [[17 стагоддзе|XVII]] стагоддзі і каменны [[Касцёл Святога Міхаіла Арханёла, Івянец|касцёл Святога Міхаіла]], пабудаваны ў [[18 стагоддзе|XVIII]] стагоддзі пры [[Францысканцы|францысканскім]] кляштары, — і былі перабудаваны ў [[Праваслаўе|праваслаўныя]] цэрквы. Нягледзячы на тое, што ў горадзе не засталося каталіцкіх храмаў, атрымаць дазвол на будаўніцтва новага храма было немагчыма, таму вернікам прыходзілася збірацца ў невялікай драўлянай капліцы, пабудаванай у [[1820]] годзе на мясцовых могілках.


Пасля выдання «[[маніфест аб верацярпімасці|маніфеста аб верацярпімасці]]» [[1905]] года сітуацыя стала мяняцца. Улады далі дазвол на будаўніцтва ў Івянцы новага каталіцкага храма. Ён павінен быў быць збудаваны побач з каталіцкімі могілкамі і замяніць драўляную капліцу ў якасці месца набажэнстваў. У падзяку за дазвол храм атрымаў імя [[Аляксій, чалавек Божы|святога Аляксея]], апекуна [[Аляксей Мікалаевіч|царэвіча]].
Пасля выдання «[[маніфест аб верацярпімасці|маніфеста аб верацярпімасці]]» [[1905]] года стала магчымым пачаць будаўніцтва новага касцёла. Фундатарамі сталі генерал [[Эдвард Авяр'янавіч Каверскі|Эдвард Каверскі]] і яго жонка [[Альжбета Каверская|Альжбета]]. [[23 мая]] {{нп3|Магілёўскія архібіскупы|магілёўскім архібіскупам|be-x-old|Магілёўскія арцыбіскупы}} [[Ежы Юзаф Шэмбак|Ежы Юзафам Шэмбакам]] быў асвечаны {{нп3|краевугольны камень||ru|Краеугольный камень}} новага касцёла. Архітэктарам новага храма стаў [[Міхаіл Хатоўскі]], які арыентаваўся ў сваім праекце на [[Касцёл Святой Ганны, Вільнюс|Касцёл Святой Ганны]] ў [[Горад Вільнюс|Вільні]]. Будаўніцтва было скончана ў [[1907]] годзе і [[3 снежня]] таго ж года храм асвечаны ксёндзам [[Ян Казялевіч|Янам Казялевічам]] у гонар {{нп3|Аляксій, чалавек Божы||ru|Алексий, человек Божий}}<ref name="catholic">[http://catholic.by/2/belarus/dioceses/minsk-mohilev/100234.html Івянец — парафія Св. Аляксея]</ref>.


Фундатарамі сталі генерал [[Эдвард Авяр'янавіч Каверскі|Эдвард Каверскі]] і яго жонка [[Альжбета Каверская|Альжбета]]. [[23 мая]] 1905 года {{нп3|Магілёўскія архібіскупы|магілёўскім архібіскупам|be-x-old|Магілёўскія арцыбіскупы}} [[Ежы Юзаф Шэмбак|Ежы Юзафам Шэмбакам]] быў асвечаны {{нп3|краевугольны камень||ru|Краеугольный камень}} новага касцёла. Архітэктарам новага храма стаў [[Міхаіл Хатоўскі]], які арыентаваўся ў сваім праекце на [[Касцёл Святой Ганны, Вільнюс|Касцёл Святой Ганны]] ў [[Горад Вільнюс|Вільні]]. Будаўніцтва было скончана ў [[1907]] годзе і [[3 снежня]] таго ж года храм асвечаны ксёндзам [[Ян Казялевіч|Янам Казялевічам]] у гонар {{нп3|Аляксій, чалавек Божы||ru|Алексий, человек Божий}}<ref name="catholic">[http://catholic.by/2/belarus/dioceses/minsk-mohilev/100234.html Івянец — парафія Св. Аляксея]</ref>.
Падчас Другой сусветнай вайны касцёл застаўся пад апекай вернікаў і амаль не пацярпеў. У [[1947]] годзе касцёл быў зачынены [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|савецкімі]] ўладамі. У [[1962]] годзе будынак перададзены [[Нацыянальная бібліятэка Беларусі|Дзяржаўнай бібліятэцы імя У. І. Леніна]] ў [[Горад Мінск|Мінску]] і пераабсталявана пад архіў. Напачатку [[1980-я|80-х]] гадоў мясцовыя жыхары сталі дамагацца вяртання храма, але вярнуць будынак атрымалася толькі ў [[1989]] годзе. У [[1990]] годзе зноў пачалі служыць францысканцы<ref name="catholic"/>.

Падчас Другой сусветнай вайны касцёл застаўся пад апекай вернікаў і амаль не пацярпеў. 16 ліпеня [[1947]] годзе касцёл быў зачынены [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|савецкімі]] ўладамі. У [[1962]] годзе будынак перададзены [[Нацыянальная бібліятэка Беларусі|Дзяржаўнай бібліятэцы імя У. І. Леніна]] ў [[Горад Мінск|Мінску]] і пераабсталявана пад архіў. Напачатку [[1980-я|80-х]] гадоў мясцовыя жыхары сталі дамагацца вяртання храма, але вярнуць будынак атрымалася толькі ў [[1989]] годзе. [[14 кастрычніка]] [[1988]] года храм быў вернуты Царквы, [[9 ліпеня]] [[1989]] года царква Святога Аляксея была пераасвечаны. У [[1990]] годзе зноў пачалі служыць францысканцы<ref name="catholic"/>.


== Архітэктура ==
== Архітэктура ==
Радок 97: Радок 99:
[[Катэгорыя:Гарадскі пасёлак Івянец]]
[[Катэгорыя:Гарадскі пасёлак Івянец]]
[[Катэгорыя:Збудаванні Беларусі ў неагатычным стылі]]
[[Катэгорыя:Збудаванні Беларусі ў неагатычным стылі]]
[[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні, пабудаваныя ў 1907 годзе]]

Версія ад 12:50, 8 студзеня 2015

Касцёл
Касцёл Святога Аляксея
Касцёл Святога Аляксея ў Івянцы
Касцёл Святога Аляксея ў Івянцы
53°53′44″ пн. ш. 26°44′35″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Горад Івянец
Канфесія Рымска-Каталіцкая Царква
Епархія Мінска-Магілёўская архідыяцэзія
Архітэктурны стыль Неаготыка
Архітэктар Міхаіл Хатоўскі
Заснавальнік Эдвард і Альжбета Каверскія
Будаўніцтва 19051907 гады
Статус Ахоўная шыльда гісторыка-культурнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусь. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613Г000085шыфр 613Г000085
Стан Дзейнічае
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Касцёл Святога Аляксея — рымска-каталіцкая царква ў гарадскім пасёлку Івянец Валожынскага раёна Мінскай вобласці. Належыць да Івянецкага дэканата Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі. Помнік архітэктуры неагатычнага стылю, пабудаваны ў 1905—1907 гадах, уключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь (код 613Г000085)[1]. Адрас: вул. Пушкіна, д.1.

Гісторыя

Пасля Паўстання Каліноўскага расійскія ўлады распачалі шэраг жорсткіх мер супраць Каталіцкай царквы ў заходніх рэгіёнах імперыі, якія ўключалі закрыццё мноства каталіцкіх храмаў і перадачу іх будынкаў Праваслаўнай царквы. У Івянцы былі канфіскаваны абодва каталіцкіх храма: драўляны Троіцкі касцёл, пабудаваны ў XVII стагоддзі і каменны касцёл Святога Міхаіла, пабудаваны ў XVIII стагоддзі пры францысканскім кляштары, — і былі перабудаваны ў праваслаўныя цэрквы. Нягледзячы на тое, што ў горадзе не засталося каталіцкіх храмаў, атрымаць дазвол на будаўніцтва новага храма было немагчыма, таму вернікам прыходзілася збірацца ў невялікай драўлянай капліцы, пабудаванай у 1820 годзе на мясцовых могілках.

Пасля выдання «маніфеста аб верацярпімасці» 1905 года сітуацыя стала мяняцца. Улады далі дазвол на будаўніцтва ў Івянцы новага каталіцкага храма. Ён павінен быў быць збудаваны побач з каталіцкімі могілкамі і замяніць драўляную капліцу ў якасці месца набажэнстваў. У падзяку за дазвол храм атрымаў імя святога Аляксея, апекуна царэвіча.

Фундатарамі сталі генерал Эдвард Каверскі і яго жонка Альжбета. 23 мая 1905 года магілёўскім архібіскупам?! Ежы Юзафам Шэмбакам быў асвечаны краевугольны камень  (руск.) новага касцёла. Архітэктарам новага храма стаў Міхаіл Хатоўскі, які арыентаваўся ў сваім праекце на Касцёл Святой Ганны ў Вільні. Будаўніцтва было скончана ў 1907 годзе і 3 снежня таго ж года храм асвечаны ксёндзам Янам Казялевічам у гонар Аляксій, чалавек Божы  (руск.)[2].

Падчас Другой сусветнай вайны касцёл застаўся пад апекай вернікаў і амаль не пацярпеў. 16 ліпеня 1947 годзе касцёл быў зачынены савецкімі ўладамі. У 1962 годзе будынак перададзены Дзяржаўнай бібліятэцы імя У. І. Леніна ў Мінску і пераабсталявана пад архіў. Напачатку 80-х гадоў мясцовыя жыхары сталі дамагацца вяртання храма, але вярнуць будынак атрымалася толькі ў 1989 годзе. 14 кастрычніка 1988 года храм быў вернуты Царквы, 9 ліпеня 1989 года царква Святога Аляксея была пераасвечаны. У 1990 годзе зноў пачалі служыць францысканцы[2].

Архітэктура

Помнік архітэктуры неагатычнага стылю. Касцёл крыжападобны ў плане, з пяціграннай апсідай і прамавугольнымі бакавымі крыламі трансэпта, якія выступаюць далёка за межы сцен падоўжнага карабля. Двух'ярусная чатырохгранная шатровая вежа-званіца выступае з асноўнага аб'ёму і дамінуе ў агульнай кампазіцыі, завяршаючы двухсхільны дах з сігнатуркай над алтарнай часткай. Неагатычныя элементы храма: стылізаваныя контрфорсы, акно-ружа, стрэльчатыя вокны. Гатычная тэма працягнута ў інтэр'еры храма.

Літаратура

  • Айцец Гжэгаж Квецень OFMConv 100-годдзе Чырвонага Касцела ў Івянцы // Ave Maria. — Мінск: 2007. — № 11 (151).
  • Анатоль Мiкалаевiч Кулагiн. Касцел святога Аляксея // Каталiцкiя храмы Беларусi. — Мiнск: «Беларуская Энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi», 2008. — С. 158-159. — ISBN 978-985-11-0395-5.
  • Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭН, 1993. — 620 с. ISBN 5-85700-078-5
  • Кулагін А. М. Адраджэнне готыкі. — Мн., 1993. — 71 с.
  • Кулагін А. М. Эклектыка. Архітэктура Беларусі другой паловы XIX — пачатку XX ст. — Мн.: Ураджай, 2000. — 304 с. іл. ISBN 985-04-0350-0

Зноскі

Спасылкі


Шаблон:Мінска-Магілёўская архідыяцэзія