Кведлінбургскія аналы

Кведлінбургскія аналы (лац. Annales Quedlinburgenses) - сусветная хроніка ад стварэння свету да 1025, якая апісвае, у асноўным, гісторыю тэрыторый, якія ўваходзілі ў Святую Рымскую імперыю (Германію), і бліжэйшых зямель. Аналы складзеныя ў першай палове XI стагоддзя ў жаночым Кведлінбургскіх абацтве (каля горада Кведлінбург), ад каторага яны і атрымалі сваю назву. Арыгінал рукапісу Кведлінбургскіх аналаў не захаваўся да нашага часу. Найбольш старая з існуючых копій, якая стала асновай для ўсіх наступных выданняў аналаў, была зроблена ў 1556 годзе ў Дрэздэне. Аднак, у аснову гэтай копіі быў пакладзены ўжо дэфектны варыянт пратографа. Праз гэта ў аналах не захаваліся запісы цэлага шэрагу гадоў (напрыклад, адсутнічаюць перыяды 874-909 і 964-983), а таксама цалкам згублены канчатак рукапісу [1]. Кведлінбургскія аналы, разам з Гільдэсгаймскімі і Вайсэнбургскімі аналамі, а таксама з аналамі Ламберта Херсфельдскага і хронікай Саксонскага аналіста, уваходзяць у Херсфельдскую групу аналаў. Сваю назву група атрымала па Херсфельдскім аналам - адной з асноўных крыніц для ранніх частак усіх гэтых аналаў [2]. Мяркуецца, што аўтарам аналаў была жанчына, адна з манашак Кведлінбургскага манастыра. Блізкасць абацтва да аднаго з галоўных гарадоў Свяшчэннай Рымскай імперыі X стагоддзя і заступніцтва, якое аказвалі мясціны прадстаўнікам кіруючай Саксонскай дынастыі [3], дазволілі аўтару аналаў уключыць у іх шмат дакладных і падрабязных звестак, якія носяць унікальны характар [4]. Кведлінбургскія аналы ў сваёй ранняй частцы заснаваныя на працах Гераніма, Ісідара Севільскага і Беды Вялебнага. Аднак, тут жа прысутнічаюць запісы, у аснове якіх ляжаць звесткі з германскага народнага эпасу (апавяданні аб Атыле, Тэадарыху Бернскім, Адаакры і Беавульфе). Гэта найбольш раннія ў гісторыі запісы фрагментаў гэтых паданняў [5] і адзіныя, якія змяшчаюцца ў раннесярэдневяковых аналах [6]. Пачатковая частка Кведлінбургскіх аналаў амаль не датавана, аднак з 702 года пачынаюцца гадавыя запісы, заснаваныя, у асноўным, на Херсфельдскіх аналах. У гэтай частцы амаль няма запазычаныхных сведчанняў (перша арыгінальны запіс датаваны 852 годам). З 984 года колькасць штогадовых запісаў узрастае, а з 993 года запісы адпавядаюць падзеям, якія адбываліся. Яшчэ большае павелічэнне звестак, якія ўтрымліваюцца ў аналах, адносіцца да перыяду пасля 1008, што, верагодна, сведчыць пра пачатак працы ў гэты час асноўнага аўтара Кведлінбургскіх аналаў, які працягваў з невялікімі перапынкамі сваю працу, па меншай меры, да 1025. У гэтай частцы змяшчаецца мноства ўнікальных звестак па гісторыі ўзаемаадносін Свяшчэннай Рымскай імперыі з яе славянскімі суседзямі (у асноўным, з Польшчай). Да ліку такіх сведчанняў ставіцца запіс 1009, у якім упершыню ў гістарычных крыніцах зафіксаваны тапонім Літва. Кведлінбургскія аналы абрываюцца, верагодна праз дэфект пратографа, на сярэдзіне запісаў аб падзеях 1025 [6]. У XI-XII стагоддзях звесткі з Кведлінбургскіх аналаў былі выкарыстаны ў некалькіх гістарычных творах: хроніках Цітмара Мерзебургскага і Саксонскага аналіста, магдэбургскіх аналах, Вюрцбургскай хроніцы і Хроніцы біскупаў Гальберштату. Кведлінбургскія аналы - каштоўная гістарычная крыніца па гісторыі Свяшчэннай Рымскай імперыі канца X-першай трэці XI стагоддзяў, асабліва па адносінах імперыі з яе славянскімі суседзямі ў гэты час [4].

• 
  Кведлінгбургскае абацтва
• 
  Фрагмент рукапісу Кведлінбургскіх аналаў з першай згадкай пра Літву

Выданні

На лацінскай мове. Annales Quedlinburgenses. - Monumenta Germaniae Historica SS. - Hannover, 1839. - Т. III. - P. 22-90. Die Annales Quedlinburgenses. - Monumenta Germaniae Historica SS rer. Germ. - Hannover: Hahnsche Buchhandlung, 2004. - Т. LXXII. - 680 p. На рускай мове. Кведлінбургскія аналы (да 909 года). Усходняя літаратура. Праверана 20 Сакавіка 2010. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Кведлінбургскія аналы (910-1025 гады). Усходняя літаратура. Праверана 20 Сакавіка 2010. Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2012 г.. Кведлінбургскія аналы // Нямецкія аналы і хронікі X-XI стагоддзяў / Пярэві. І. М. Дзьяканава і В. В. Рыбакова. - М .: Рускі Фонд садзейнічання Адукацыі і Навуцы, 2012. - С. 15-89.

Заўвагі

↑ Предполагается, что анналы могли содержать сведения, по крайней мере, до 1030 года. ↑ Древняя Русь в свете зарубежных источников. — М.: Логос, 2000. — С. 269—270. — 608 с. — ISBN 5-88439-088-2. ↑ Несколько аббатис Кведлинбургского монастыря X—XI веков были дочерьми германских императоров. ↑ Перейти к: 1 2 Люблинская А. Д. Источниковедение истории Средних веков. — Ленинград: Издательство Ленинградского университета, 1955. — С. 191. — 374 с. ↑ В основном, сказания германского эпоса были записаны только в XIII веке. ↑ Перейти к: 1 2 Die Annales Queblinburgenses (англ.). Felice Lifshitz. The Medieval Rewiew. Проверено 20 марта 2010. Архивировано из первоисточника 20 апреля 2012.

Спасылкі

Кведлинбургские и Хильдесхаймские анналы. Введение. Восточная литература. — предисловие к изданию в MGH 1839 года. Проверено 10 января 2011. Архивировано из первоисточника 20 апреля 2012.