Берлінская наступальная аперацыя: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
VladimirZhV (размовы | уклад) др →Ваенна-палітычнае становішча ў Еўропе вясной 1945 года: выраш. неадназначн. |
VladimirZhV (размовы | уклад) вікіфікацыя |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Берлінская наступальная аперацыя''' |
'''Берлінская наступальная аперацыя''' — адна з апошніх стратэгічных аперацый савецкіх войскаў на Еўрапейскім тэатры ваенных дзеянняў, у ходзе якой [[РСЧА|Чырвоная Армія]] заняла сталіцу Германіі і пераможна завяршыла [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]] і [[Другая Сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] ў [[Еўропа|Еўропе]]. Аперацыя працягвалася 23 дні — з [[16 красавіка]] па [[8 мая]] [[1945]] года, на працягу якіх савецкія войскі прасунуліся на захад на адлегласць ад 100 да 220 км. Шырыня фронту баявых дзеянняў — 300 км. У рамках аперацыі праведзены: Штэцінска-Ростакская, Зелаўска-Берлінская, Котбус-Патсдамская, Штрэмберг-Таргаўская і Брандэнбургска-Ратэнаўская франтавыя наступальныя аперацыі. |
||
== Ваенна-палітычнае становішча ў Еўропе вясной 1945 года == |
== Ваенна-палітычнае становішча ў Еўропе вясной 1945 года == |
||
У студзені-сакавіку 1945 года войскі 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў падчас Вісла-Одэрскай, Усходне-Памеранскай, Верхне-Сілезскай і Ніжне-Сілезскай аперацый выйшлі на рубеж [[рака Одэр| |
У студзені-сакавіку 1945 года войскі 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў падчас Вісла-Одэрскай, Усходне-Памеранскай, Верхне-Сілезскай і Ніжне-Сілезскай аперацый выйшлі на рубеж рэк [[рака Одэр|Одэр]] і [[Нейсэ]]. Па карацейшай адлегласці ад кюстрынскага плацдарма да [[Берлін]]а заставалася 60 км. Англа-амерыканскія войскі завяршылі ліквідацыю Рурскай групоўкі нямецкіх войскаў і да сярэдзіны красавіка перадавымі часткамі выйшлі да [[рака Эльба|Эльбы]]. Страта важнейшых сыравінных раёнаў абумовіла спад прамысловай вытворчасці Германіі. Павялічыліся цяжкасці з папаўненнем людскіх страт, панесеных зімой 1944/45 г. Тым не менш ўзброеныя сілы Германіі яшчэ ўяўлялі сабой вялікую сілу. Паводле інфармацыі разведкі Генштаба Чырвонай Арміі, да сярэдзіны красавіка ў іх складзе налічвалася 223 дывізіі і брыгады. |
||
Згодна з дамоўленасцямі, дасягнутымі кіраўнікамі [[СССР]], [[ЗША]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] восенню 1944 года, мяжа савецкай зоны акупацыі павінна была праходзіць у 150 |
Згодна з дамоўленасцямі, дасягнутымі кіраўнікамі [[СССР]], [[ЗША]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] восенню 1944 года, мяжа савецкай зоны акупацыі павінна была праходзіць у 150 км на захад ад Берліна. Нягледзячы на гэта, [[Уінстан Чэрчыль]] высунуў ідэю апярэдзіць Чырвоную Армію і захапіць [[Берлін]]. |
||
== Мэты бакоў == |
== Мэты бакоў == |
||
=== Германія === |
=== Германія === |
||
Нацысцкае кіраўніцтва імкнулася зацягнуць вайну з мэтай дасягнення сепаратнага міру з Англіяй і ЗША і расколу антыгітлераўскай кааліцыі. Пры гэтым вырашальнае значэнне набывала ўтрыманне фронту супраць Савецкага Саюза. |
Нацысцкае кіраўніцтва імкнулася зацягнуць вайну з мэтай дасягнення сепаратнага міру з Англіяй і ЗША і расколу антыгітлераўскай кааліцыі. Пры гэтым вырашальнае значэнне набывала ўтрыманне фронту супраць Савецкага Саюза. |
||
=== СССР === |
=== СССР === |
||
Ваенна-палітычная абстаноўка, якая склалася да красавіка 1945 года, патрабавала ад савецкага камандавання ў самыя кароткія тэрміны падрыхтаваць і правесці аперацыю па разгрому групоўкі нямецкіх войскаў на берлінскім кірунку, захопу Берліна і выхаду да ракі Эльба на злучэнне з войскамі саюзнікаў. Паспяховае выкананне гэтай стратэгічнай задачы дазваляла сарваць планы гітлераўскага кіраўніцтва па зацягванні вайны. |
Ваенна-палітычная абстаноўка, якая склалася да красавіка 1945 года, патрабавала ад савецкага камандавання ў самыя кароткія тэрміны падрыхтаваць і правесці аперацыю па разгрому групоўкі нямецкіх войскаў на берлінскім кірунку, захопу Берліна і выхаду да ракі [[Рака Эльба|Эльба]] на злучэнне з войскамі саюзнікаў. Паспяховае выкананне гэтай стратэгічнай задачы дазваляла сарваць планы гітлераўскага кіраўніцтва па зацягванні вайны. |
||
Для правядзення аперацыі прыцягваліся сілы трох франтоў: 1-га Беларускага, 2-га Беларускага і 1-га Украінскага, а таксама 18-я паветраная армія авіяцыі далёкага дзеяння, Дняпроўская ваенная флатылія і частка сіл Балтыйскага флоту. |
Для правядзення аперацыі прыцягваліся сілы трох франтоў: 1-га Беларускага, 2-га Беларускага і 1-га Украінскага, а таксама 18-я паветраная армія авіяцыі далёкага дзеяння, Дняпроўская ваенная флатылія і частка сіл Балтыйскага флоту. |
||
==== Задачы савецкіх франтоў ==== |
==== Задачы савецкіх франтоў ==== |
||
1-ы Беларускі фронт |
[[1-ы Беларускі фронт]] |
||
* Авалодаць сталіцай Германіі горадам Берлін |
* Авалодаць сталіцай Германіі горадам Берлін |
||
* Праз 12-15 дзён аперацыі выйсці на раку Эльба |
* Праз 12-15 дзён аперацыі выйсці на раку Эльба |
||
1-ы Украінскі фронт |
[[1-ы Украінскі фронт]] |
||
* Нанесці рассякальны |
* Нанесці рассякальны ўдар на поўдзень ад Берліна, ізаляваць галоўныя сілы групы армій «Цэнтр» ад берлінскай групоўкі і гэтым забяспечыць з поўдня галоўны ўдар 1-га Беларускага фронту |
||
* Разграміць групоўку праціўніка на поўдзень ад Берліна і аператыўныя рэзервы ў раёне Котбус |
* Разграміць групоўку праціўніка на поўдзень ад Берліна і аператыўныя рэзервы ў раёне [[Котбус]] |
||
* За 10-12 дзён, не пазней, выйсці на рубеж Беліц |
* За 10-12 дзён, не пазней, выйсці на рубеж Беліц — Вітэнберг і далей па рацэ Эльбе да [[Дрэздэн]]а |
||
2-і Беларускі фронт |
[[2-і Беларускі фронт]] |
||
* Нанесці |
* Нанесці рассякаючы ўдар на поўнач ад Берліна, забяспечваючы правы фланг 1-га Беларускага фронту ад магчымых контрудараў праціўніка з поўначы |
||
* Прыціснуць да мора і знішчыць нямецкія войскі на поўнач ад Берліна |
* Прыціснуць да мора і знішчыць нямецкія войскі на поўнач ад Берліна |
||
Дняпроўская ваенная флатылія |
[[Дняпроўская ваенная флатылія]] |
||
* Дзвюма брыгадамі рачных караблёў садзейнічаць войскам 5-й ўдарнай і 8-й гвардзейскай армій у пераправе праз Одэр і прарыве варожай абароны на кюстрынскім плацдарме |
* Дзвюма брыгадамі рачных караблёў садзейнічаць войскам 5-й ўдарнай і 8-й гвардзейскай армій у пераправе праз Одэр і прарыве варожай абароны на кюстрынскім плацдарме |
||
* Трэцяй брыгадай садзейнічаць войскам 33-й арміі ў раёне Фюрстэнберг |
* Трэцяй брыгадай садзейнічаць войскам 33-й арміі ў раёне Фюрстэнберг |
||
* Забяспечыць супрацьмінную абарону водных транспартных шляхоў. |
* Забяспечыць супрацьмінную абарону водных транспартных шляхоў. |
||
Чырванасцяжны Балтыйскі флот |
[[Балтыйскі флот ВМФ Расіі|Чырванасцяжны Балтыйскі флот]] |
||
* Падтрымаць прыморскі фланг 2-га Беларускага фронту, працягваючы блакаду прыціснутай да мора групы армій |
* Падтрымаць прыморскі фланг 2-га Беларускага фронту, працягваючы блакаду прыціснутай да мора групы армій «Курляндыя» ў [[Латвія|Латвіі]] (Курляндскі кацёл) |
||
== План аперацыі == |
== План аперацыі == |
||
План аперацыі прадугледжваў адначасовы пераход у наступ войскаў 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў раніцай [[16 красавіка]] [[1945]] года. 2-і Беларускі фронт, у сувязі з буйной перагрупоўка сваіх сіл, павінен быў пачаць наступ [[20 красавіка]], гэта значыць на 4 дні пазней. |
План аперацыі прадугледжваў адначасовы пераход у наступ войскаў 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў раніцай [[16 красавіка]] [[1945]] года. 2-і Беларускі фронт, у сувязі з буйной перагрупоўка сваіх сіл, павінен быў пачаць наступ [[20 красавіка]], гэта значыць на 4 дні пазней. |
||
1-ы Беларускі фронт павінен быў нанесці галоўны ўдар сіламі пяці агульнавайсковых (47-й, 3-й ударнай, 5-й ударнай, 8-й гвардзейскай і 3-й арміі) і двух танкавых армій з кюстрынскага плацдарма ў кірунку на Берлін. Танкавыя арміі планавалася ўвесці ў бітву пасля прарыву агульнавайсковымі арміямі другой паласы абароны на Зэелаўскіх вышынях. На ўчастку галоўнага ўдару стваралася артылерыйская шчыльнасць да 270 гармат (калібрам ад 76 |
1-ы Беларускі фронт павінен быў нанесці галоўны ўдар сіламі пяці агульнавайсковых (47-й, 3-й ударнай, 5-й ударнай, 8-й гвардзейскай і 3-й арміі) і двух танкавых армій з кюстрынскага плацдарма ў кірунку на Берлін. Танкавыя арміі планавалася ўвесці ў бітву пасля прарыву агульнавайсковымі арміямі другой паласы абароны на Зэелаўскіх вышынях. На ўчастку галоўнага ўдару стваралася артылерыйская шчыльнасць да 270 гармат (калібрам ад 76 мм і вышэй) на адзін кіламетр фронту прарыву. Акрамя таго, камандуючы фронтам [[Георгій Канстанцінавіч Жукаў|Г. К. Жукаў]] вырашыў нанесці два дапаможныя ўдары: справа — сіламі 61-й савецкай і 1-й арміі [[Узброеныя сілы Польшчы|Войска Польскага]] ў абыход Берліна з поўначы ў кірунку на Эберсвальд, Зандаў; і злева — сіламі 69-й і 33-й армій на Бонсдорф з галоўнай задачай не дапусціць адыходу ў Берлін 9-й арміі праціўніка. |
||
1-ы Украінскі фронт павінен быў нанесці галоўны ўдар сіламі пяці армій: трох агульнавайсковых (13-я, 5-я гвардзейская і 3-я гвардзейская) і двух танкавых з раёна горада Трымбель у напрамку на Шпрэмберг. Дапаможны ўдар павінен быў быць нанесены ў агульным кірунку на Дрэздэн сіламі 2-й арміі Войска Польскага і часткай сіл 52-й арміі. |
1-ы Украінскі фронт павінен быў нанесці галоўны ўдар сіламі пяці армій: трох агульнавайсковых (13-я, 5-я гвардзейская і 3-я гвардзейская) і двух танкавых з раёна горада Трымбель у напрамку на Шпрэмберг. Дапаможны ўдар павінен быў быць нанесены ў агульным кірунку на Дрэздэн сіламі 2-й арміі Войска Польскага і часткай сіл 52-й арміі. |
||
Размежавальная лінія паміж 1-м Украінскім і 1-м Беларускім франтамі абрывалася ў 50 |
Размежавальная лінія паміж 1-м Украінскім і 1-м Беларускім франтамі абрывалася ў 50 км паўднёвы ўсход ад Берліна ў раёне горада Любен, што дазваляла, у выпадку неабходнасці, войскам 1-га Украінскага фронту нанесці ўдар на Берлін з поўдня. |
||
Камандуючы 2-м Беларускім фронтам [[Канстанцін Канстанцінавіч Ракасоўскі|К. |
Камандуючы 2-м Беларускім фронтам [[Канстанцін Канстанцінавіч Ракасоўскі|К. К. Ракасоўскі]] вырашыў нанесці галоўны ўдар сіламі 65-й, 70-й і 49-й армій у кірунку на Нейстрэліц. Развіваць поспех пасля прарыву нямецкай абароны павінны былі асобныя танкавыя, механізаваны і кавалерыйскі корпусы франтавога падпарадкавання. |
||
[[Катэгорыя:Бітвы паводле алфавіту]] |
[[Катэгорыя:Бітвы паводле алфавіту]] |
Версія ад 04:05, 17 лютага 2015
Берлінская наступальная аперацыя — адна з апошніх стратэгічных аперацый савецкіх войскаў на Еўрапейскім тэатры ваенных дзеянняў, у ходзе якой Чырвоная Армія заняла сталіцу Германіі і пераможна завяршыла Вялікую Айчынную вайну і Другую сусветную вайну ў Еўропе. Аперацыя працягвалася 23 дні — з 16 красавіка па 8 мая 1945 года, на працягу якіх савецкія войскі прасунуліся на захад на адлегласць ад 100 да 220 км. Шырыня фронту баявых дзеянняў — 300 км. У рамках аперацыі праведзены: Штэцінска-Ростакская, Зелаўска-Берлінская, Котбус-Патсдамская, Штрэмберг-Таргаўская і Брандэнбургска-Ратэнаўская франтавыя наступальныя аперацыі.
Ваенна-палітычнае становішча ў Еўропе вясной 1945 года
У студзені-сакавіку 1945 года войскі 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў падчас Вісла-Одэрскай, Усходне-Памеранскай, Верхне-Сілезскай і Ніжне-Сілезскай аперацый выйшлі на рубеж рэк Одэр і Нейсэ. Па карацейшай адлегласці ад кюстрынскага плацдарма да Берліна заставалася 60 км. Англа-амерыканскія войскі завяршылі ліквідацыю Рурскай групоўкі нямецкіх войскаў і да сярэдзіны красавіка перадавымі часткамі выйшлі да Эльбы. Страта важнейшых сыравінных раёнаў абумовіла спад прамысловай вытворчасці Германіі. Павялічыліся цяжкасці з папаўненнем людскіх страт, панесеных зімой 1944/45 г. Тым не менш ўзброеныя сілы Германіі яшчэ ўяўлялі сабой вялікую сілу. Паводле інфармацыі разведкі Генштаба Чырвонай Арміі, да сярэдзіны красавіка ў іх складзе налічвалася 223 дывізіі і брыгады.
Згодна з дамоўленасцямі, дасягнутымі кіраўнікамі СССР, ЗША і Вялікабрытаніі восенню 1944 года, мяжа савецкай зоны акупацыі павінна была праходзіць у 150 км на захад ад Берліна. Нягледзячы на гэта, Уінстан Чэрчыль высунуў ідэю апярэдзіць Чырвоную Армію і захапіць Берлін.
Мэты бакоў
Германія
Нацысцкае кіраўніцтва імкнулася зацягнуць вайну з мэтай дасягнення сепаратнага міру з Англіяй і ЗША і расколу антыгітлераўскай кааліцыі. Пры гэтым вырашальнае значэнне набывала ўтрыманне фронту супраць Савецкага Саюза.
СССР
Ваенна-палітычная абстаноўка, якая склалася да красавіка 1945 года, патрабавала ад савецкага камандавання ў самыя кароткія тэрміны падрыхтаваць і правесці аперацыю па разгрому групоўкі нямецкіх войскаў на берлінскім кірунку, захопу Берліна і выхаду да ракі Эльба на злучэнне з войскамі саюзнікаў. Паспяховае выкананне гэтай стратэгічнай задачы дазваляла сарваць планы гітлераўскага кіраўніцтва па зацягванні вайны.
Для правядзення аперацыі прыцягваліся сілы трох франтоў: 1-га Беларускага, 2-га Беларускага і 1-га Украінскага, а таксама 18-я паветраная армія авіяцыі далёкага дзеяння, Дняпроўская ваенная флатылія і частка сіл Балтыйскага флоту.
Задачы савецкіх франтоў
- Авалодаць сталіцай Германіі горадам Берлін
- Праз 12-15 дзён аперацыі выйсці на раку Эльба
- Нанесці рассякальны ўдар на поўдзень ад Берліна, ізаляваць галоўныя сілы групы армій «Цэнтр» ад берлінскай групоўкі і гэтым забяспечыць з поўдня галоўны ўдар 1-га Беларускага фронту
- Разграміць групоўку праціўніка на поўдзень ад Берліна і аператыўныя рэзервы ў раёне Котбус
- За 10-12 дзён, не пазней, выйсці на рубеж Беліц — Вітэнберг і далей па рацэ Эльбе да Дрэздэна
- Нанесці рассякаючы ўдар на поўнач ад Берліна, забяспечваючы правы фланг 1-га Беларускага фронту ад магчымых контрудараў праціўніка з поўначы
- Прыціснуць да мора і знішчыць нямецкія войскі на поўнач ад Берліна
- Дзвюма брыгадамі рачных караблёў садзейнічаць войскам 5-й ўдарнай і 8-й гвардзейскай армій у пераправе праз Одэр і прарыве варожай абароны на кюстрынскім плацдарме
- Трэцяй брыгадай садзейнічаць войскам 33-й арміі ў раёне Фюрстэнберг
- Забяспечыць супрацьмінную абарону водных транспартных шляхоў.
- Падтрымаць прыморскі фланг 2-га Беларускага фронту, працягваючы блакаду прыціснутай да мора групы армій «Курляндыя» ў Латвіі (Курляндскі кацёл)
План аперацыі
План аперацыі прадугледжваў адначасовы пераход у наступ войскаў 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў раніцай 16 красавіка 1945 года. 2-і Беларускі фронт, у сувязі з буйной перагрупоўка сваіх сіл, павінен быў пачаць наступ 20 красавіка, гэта значыць на 4 дні пазней.
1-ы Беларускі фронт павінен быў нанесці галоўны ўдар сіламі пяці агульнавайсковых (47-й, 3-й ударнай, 5-й ударнай, 8-й гвардзейскай і 3-й арміі) і двух танкавых армій з кюстрынскага плацдарма ў кірунку на Берлін. Танкавыя арміі планавалася ўвесці ў бітву пасля прарыву агульнавайсковымі арміямі другой паласы абароны на Зэелаўскіх вышынях. На ўчастку галоўнага ўдару стваралася артылерыйская шчыльнасць да 270 гармат (калібрам ад 76 мм і вышэй) на адзін кіламетр фронту прарыву. Акрамя таго, камандуючы фронтам Г. К. Жукаў вырашыў нанесці два дапаможныя ўдары: справа — сіламі 61-й савецкай і 1-й арміі Войска Польскага ў абыход Берліна з поўначы ў кірунку на Эберсвальд, Зандаў; і злева — сіламі 69-й і 33-й армій на Бонсдорф з галоўнай задачай не дапусціць адыходу ў Берлін 9-й арміі праціўніка.
1-ы Украінскі фронт павінен быў нанесці галоўны ўдар сіламі пяці армій: трох агульнавайсковых (13-я, 5-я гвардзейская і 3-я гвардзейская) і двух танкавых з раёна горада Трымбель у напрамку на Шпрэмберг. Дапаможны ўдар павінен быў быць нанесены ў агульным кірунку на Дрэздэн сіламі 2-й арміі Войска Польскага і часткай сіл 52-й арміі.
Размежавальная лінія паміж 1-м Украінскім і 1-м Беларускім франтамі абрывалася ў 50 км паўднёвы ўсход ад Берліна ў раёне горада Любен, што дазваляла, у выпадку неабходнасці, войскам 1-га Украінскага фронту нанесці ўдар на Берлін з поўдня.
Камандуючы 2-м Беларускім фронтам К. К. Ракасоўскі вырашыў нанесці галоўны ўдар сіламі 65-й, 70-й і 49-й армій у кірунку на Нейстрэліц. Развіваць поспех пасля прарыву нямецкай абароны павінны былі асобныя танкавыя, механізаваны і кавалерыйскі корпусы франтавога падпарадкавання.