Кельты: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др →Спасылкі: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| using AWB |
др выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| using AWB |
||
Радок 11: | Радок 11: | ||
{{legend|#1a8000|Тэрыторыі, дзе кельцкія мовы шырока прадстаўлены ў нашы дні}} |
{{legend|#1a8000|Тэрыторыі, дзе кельцкія мовы шырока прадстаўлены ў нашы дні}} |
||
]] |
]] |
||
Упершыню ў [[Старажытная Грэцыя|грэчаскіх]] пісьмовых крыніцах кельты ўзгадваліся толькі ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э. Сучасныя [[мовазнаўства|лінгвісты]] лічаць, што протакельцкая [[мова]] вылучылася з агульнага [[індаеўрапейцы|індаеўрапейскага]] пласту ў прамежку часу паміж 10 тысячамі і 5 тысячамі гадоў таму. [[Генетыка|Генетыкі]] адносяць старажытных кельтаў да носьбітаў [[ДНК]]-галагрупы R1b, якая ў наш час шырока распаўсюджана ў [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]]. |
Упершыню ў [[Старажытная Грэцыя|грэчаскіх]] пісьмовых крыніцах кельты ўзгадваліся толькі ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э. Сучасныя [[мовазнаўства|лінгвісты]] лічаць, што протакельцкая [[мова]] вылучылася з агульнага [[індаеўрапейцы|індаеўрапейскага]] пласту ў прамежку часу паміж 10 тысячамі і 5 тысячамі гадоў таму. [[Генетыка|Генетыкі]] адносяць старажытных кельтаў да носьбітаў [[ДНК]]-галагрупы R1b, якая ў наш час шырока распаўсюджана ў [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]]. |
||
[[археалогія|Археолагі]] звязваюць з'яўленне кельтаў непасрэдна з [[культура палёў пахавальных урнаў|культурай палёў пахавальных урнаў]] ([[1300 да н.э.|1300]] - [[750 да н.э.|750]] гг. да н. э.). Яна ўзнікла на тэрыторыі сучаснай Паўднёвай [[Германія|Германіі]], [[Аўстрыя|Аўстрыі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. Прадстаўнікі гэтай культуры займаліся [[земляробства]]м, шанавалі [[Конь свойскі|канёў]], былі выдатнымі ювелірамі і металургамі, выраблялі [[бронза|бронзу]], пазней навучыліся здабываць і апрацоўваць [[жалеза]]. Дзяржальні іх [[меч|мячоў]] па-майстэрску дэкараваліся, рабіліся металічныя [[каркас]]ы і ўпрыгожванні для [[шчыт]]оў, былі вядомы [[кальчуга|кальчугі]]. |
[[археалогія|Археолагі]] звязваюць з'яўленне кельтаў непасрэдна з [[культура палёў пахавальных урнаў|культурай палёў пахавальных урнаў]] ([[1300 да н.э.|1300]] - [[750 да н.э.|750]] гг. да н. э.). Яна ўзнікла на тэрыторыі сучаснай Паўднёвай [[Германія|Германіі]], [[Аўстрыя|Аўстрыі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. Прадстаўнікі гэтай культуры займаліся [[земляробства]]м, шанавалі [[Конь свойскі|канёў]], былі выдатнымі ювелірамі і металургамі, выраблялі [[бронза|бронзу]], пазней навучыліся здабываць і апрацоўваць [[жалеза]]. Дзяржальні іх [[меч|мячоў]] па-майстэрску дэкараваліся, рабіліся металічныя [[каркас]]ы і ўпрыгожванні для [[шчыт]]оў, былі вядомы [[кальчуга|кальчугі]]. |
||
Радок 33: | Радок 33: | ||
*[http://www.knowth.com/the-celts.htm Desmond Johnston, Some Thoughts on the Celts] |
*[http://www.knowth.com/the-celts.htm Desmond Johnston, Some Thoughts on the Celts] |
||
*[http://www.sacred-texts.com/neu/celt/mlcr/mlcr01.htm The Celts in Ancient History] |
*[http://www.sacred-texts.com/neu/celt/mlcr/mlcr01.htm The Celts in Ancient History] |
||
[[Катэгорыя:Кельты|*]] |
[[Катэгорыя:Кельты|*]] |
||
Радок 39: | Радок 41: | ||
[[Катэгорыя:Гісторыя Еўропы]] |
[[Катэгорыя:Гісторыя Еўропы]] |
||
[[Катэгорыя:Старажытныя народы]] |
[[Катэгорыя:Старажытныя народы]] |
||
{{Link GA|de}} |
Версія ад 16:11, 14 сакавіка 2015
Індаеўрапейцы |
---|
Протаіндаеўрапейцы |
Прарадзіма індаеўрапейцаў |
Індаеўрапеістыка |
Індаеўрапейскія мовы |
Ке́льты (стар.-грэч.: Κέλτοι, лац.: Celtae) — блізкія па мове і матэрыяльнай культуры індаеўрапейскія народы. У другой палове 1 тысячагоддзя займалі шырокую тэрыторыю ў Еўропе і Малой Азіі. У нашы дні жывуць пераважна на Брытанскіх астравах і ў Брэтані.
Паходжанне
Упершыню ў грэчаскіх пісьмовых крыніцах кельты ўзгадваліся толькі ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э. Сучасныя лінгвісты лічаць, што протакельцкая мова вылучылася з агульнага індаеўрапейскага пласту ў прамежку часу паміж 10 тысячамі і 5 тысячамі гадоў таму. Генетыкі адносяць старажытных кельтаў да носьбітаў ДНК-галагрупы R1b, якая ў наш час шырока распаўсюджана ў Заходняй Еўропе.
Археолагі звязваюць з'яўленне кельтаў непасрэдна з культурай палёў пахавальных урнаў (1300 - 750 гг. да н. э.). Яна ўзнікла на тэрыторыі сучаснай Паўднёвай Германіі, Аўстрыі і Швейцарыі. Прадстаўнікі гэтай культуры займаліся земляробствам, шанавалі канёў, былі выдатнымі ювелірамі і металургамі, выраблялі бронзу, пазней навучыліся здабываць і апрацоўваць жалеза. Дзяржальні іх мячоў па-майстэрску дэкараваліся, рабіліся металічныя каркасы і ўпрыгожванні для шчытоў, былі вядомы кальчугі.
Каля 800 г. да н. э. сфарміравалася першасная асабіста кельцкая Гальштацкая культура. Тады ж кельты з'явіліся ў басейне ракі Дунай. Да IV ст. да н. э. яны насялілі тэрыторыі Альп, Галіі, Брытанскія астравы, занялі значную частку Пірэнейскага паўвострава, Паўночнай Італіі. У III ст. да н. э. частка кельтаў таксама рассялілася ў Малой Азіі.