Нідэрландская мова: Розніца паміж версіямі

Нідэрландская мова
Нідэрландская мова
Саманазва	Nederlands
Краіны	Нідэрланды, Бельгія, Сурынам, Нідэрландскія Антыльскія астравы, Аруба
Афіцыйны статус	Аруба ; Бельгія ; Кюрасаа ; Нідэрланды ; Сінт-Мартэн ; Сурынам
Арганізацыя, якая рэгулюе	Nederlandse Taalunie (Нідэрландскі моўны саюз)
Агульная колькасць носьбітаў	22 млн (2005)
Рэйтынг	37—48
Класіфікацыя
Катэгорыя	Мовы Еўразіі
	Індаеўрапейская сям'я Германскія мовы Заходнегерманскія мовы
Пісьменнасць	лацінскае пісьмо
Моўныя коды
ДАСТ 7.75–97	нид 495
ISO 639-1	nl
ISO 639-2	dut (B); nld (T)
ISO 639-3	nld
WALS	dut, dbr і dli
Ethnologue	nld
Linguasphere	52-ACB-a
LINGUIST List	nld
ABS ASCL	1401
IETF	nl
Glottolog	dutc1256
	Вікіпедыя на гэтай мове

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 20:14, 18 мая 2015

Нідэрландская мова (таксама галандская або фламандская) — германская мова заходнегерманскай падгрупы.

Распаўсюджанне: Нідэрланды, Бельгія, Сурынам, некаторыя краіны Цэнтральнай Амерыкі. Колькасць носбітаў у свеце 24 млн., Нідэрланды 16 млн.ч. (2003). Для 4 млн. другая мова. 7 млн гаворыць на мове афрыкаанс (узнікла з галандской мовы).

Статус афіцыйнай або нацыянальнай мовы (1990): Нідэрланды, Бельгія, Сурынам.

Гісторыя

Нідэрландская або галандская мова паходзіць ад мовы берагавых франкаў і з'яўляецца наўпростым нашчадкам протагерманскай мовы індаеўрапейскай моўнай групы. Найбліжэйшыя сваякі — старажытнаанглійская, фрызская, ніжненямецкая мовы.

Сінтаксіс

У сучаснае нідэрландскае мове няма склонаў (за выключэннем дыялектаў). Ёсць тры роды: ніякі, мужчынскі і жаночы. Апошнія два паступова зліваюцца ў адзін агульны род: існуюць, напрыклад, толькі два вызначаныя артыклі — het, для ніякага роду, і de, для жаночага і мужчынскага роду.

Звесткі аб дыялектах

Для нідэрландскай мовы характэрна вялікая колькасць дыялектаў, толькі ў Фландрыі іх каля дзвюх з паловай тысяч. У адукацыі, СМІ і ў якасці дзяржаўнай выкарыстоўваецца «ўсеагульная нідэрландская мова» (AN, Algemeen Nederlands), зацверджаны нідэрландскім моўным саюзам (Nederlandse Taalunie) афіцыйны варыянт мовы. З 15 кастрычніка 2005 праводзіцца рэформа арфаграфіі^[1].

Ад нідэрландскай мовы параўнальна нядаўна адлучыўся афрыкаанс.

Афрыка́анс

Гісторыя афрыкаанс пачынаецца з масавага перасялення фермераў (нідэрл.: boer) з Галандыі, Фландрыі і іншых рэгіёнаў паўночна-заходняй Еўропы, якія былі хутка асіміляваныя мясцовым насельніцтвам.^[2]

Пасля пераходу калоніі пад кіраўніцтва Брытаніі на пачатку XIX стагоддзя, каланісты пачалі засвойваць новыя ўнутраныя раёны Паўднёвай Афрыкі, забраўшы сваю мову з сабой. Наступствы ізаляцыі ад астатняга нідэрландскамоўнага свету зрабілі мову каланістаў такой, якая яна ёсць на сённяшні дзень, гэта значыць афрыкаанс.^[3]

На пачатку XX стагоддзя народны «афрыканскі» варыянт нідэрландскай мовы стаў пераважаць над літаратурнай «еўрапейскай» мовай. У 1925 годзе ў Канстытуцыю Паўднёва-Афрыканскага Саюза ад 1909 года была ўнесена папраўка, якая сцвярджала «нідэрландскае слова ў Артыкуле 137 (…) уключае ў сябе афрыкаанс».^[4]^[5] Новая канстытуцыя ад 1961 года толькі пералічала англійскую і нідэрландскую мовы ў якасці афіцыйных.

Згодна з прыкладнай ацэнкай, каля 90% словаў афрыкаанс маюць нідэрландскае паходжанне.^[6]^[7] Абедзве мовы маюць высокую ступень узаемапаразумення, аднак гэтая ступень у некаторых выпадках (у дачыненні да лексікі, напісання) можа быць асіметрычнай: для нідэрландскамоўнага чалавека часцей лягчэй зразумець афрыкаанс, чым жыхару ПАР зразумець нідэрландскую.^[8]

Зноскі

Спасылкі

Вікіпедыя мае раздзел, напісаны
Hoofdpagina нідэрландскай

Некамерцыйны сайт урокаў нідэрландскага, на якім можна лёгка вучыць мову, агучаны носьбітамі мовы.
Dutch 101 Learn Dutch online
Orandago Вывучэнне галандскага граматыка, практыкаванні, слоўнік

[1] ttp://taalunieversum.org/taal/spelling/

[2] Language Standardization and Language Change: The Dynamics of Cape Dutch

[3] Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 16 — Nederlandstalige Zuid-Afrikaanse literatuur, 1652-1925 (page 2)

[4] South Africa: Legislation: 1910—2008, Archontology.org

[5] Transformation in the Judiciary — A constitutional imperative. Supreme Court of Appeal, Government of South Africa.

[6] Language and Social History: Studies in South African Sociolinguistics (page 214)

[7] The Dutch Language: A Survey (page 132)

[8] Oxford Journal on Mutual Comprehensibility of Written Afrikaans and Dutch

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Радок 42: / Радок 42: @@
 Гісторыя афрыкаанс пачынаецца з масавага перасялення [[буры|фермераў]] ({{lang-nl|boer}}) з Галандыі, Фландрыі і іншых рэгіёнаў паўночна-заходняй Еўропы, якія былі хутка асіміляваныя мясцовым насельніцтвам.<ref>[http://books.google.be/books?id=8ciimg5gGqQC&pg=PA1&lpg=PA1&dq=Afrikaans+%22lingua+franca+in+Namibia%22&source=web&ots=gaUpvrVcEm&sig=YaGtetmel-PqXQU2U4FLZJr0FFA&hl=nl&sa=X&oi=book_result&resnum=3&ct=result#PPA25,M1 Language Standardization and Language Change: The Dynamics of Cape Dutch]</ref>
-Пасля пераходу калоніі пад кіраўніцтва Брытаніі на пачатку [[19 стагоддзе|XIX стагоддзя]], каланісты пачалі засвойваць новыя ўнутраныя раёны Паўднёвай [[Афрыка|Афрыкі]], забраўшы сваю мову з сабой. Наступствы ізаляцыі ад астатняга нідэрландскамоўнага свету зрабілі мову каланістаў такой, якая яна ёсць на сённяшні дзень, гэта значыць афрыкаанс.<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie012199801_01/_nie012199801_01_0002.htm Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 16 — Nederlandstalige Zuid-Afrikaanse literatuur, 1652-1925 (page 2)]</ref>
+Пасля пераходу калоніі пад кіраўніцтва Брытаніі на пачатку [[19 стагоддзе|XIX стагоддзя]], каланісты пачалі засвойваць новыя ўнутраныя раёны [[Паўднёвая Афрыка|Паўднёвай Афрыкі]], забраўшы сваю мову з сабой. Наступствы ізаляцыі ад астатняга нідэрландскамоўнага свету зрабілі мову каланістаў такой, якая яна ёсць на сённяшні дзень, гэта значыць афрыкаанс.<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie012199801_01/_nie012199801_01_0002.htm Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 16 — Nederlandstalige Zuid-Afrikaanse literatuur, 1652-1925 (page 2)]</ref>
-На пачатку [[20 стагоддзе|XX стагоддзя]] народны «афрыканскі» варыянт нідэрландскай мовы стаў пераважаць над літаратурнай «еўрапейскай» мовай. У [[1925]] годзе ў канстытуцыю [[Паўднёва-Афрыканскі Саюз|Паўднёва-Афрыканскага Саюза]] ад [[1909]] года была ўнесена папраўка, якая сцвярджала «нідэрлядскае слова ў артыкуле 137 (…) уключае ў сябе афрыкаанс».<ref>[http://www.archontology.org/nations/south_africa/01_laws.php South Africa: Legislation: 1910—2008, Archontology.org]</ref><ref>[http://www.supremecourtofappeal.gov.za/speeches/mpati.pdf Transformation in the Judiciary — A constitutional imperative. Supreme Court of Appeal, Government of South Africa.]</ref> Новая канстытуцыя ад [[1961]] года толькі пералічала [[англійская мова|англійскую]] і нідэрландскую мовы ў якасці афіцыйных.
+На пачатку [[20 стагоддзе|XX стагоддзя]] народны «афрыканскі» варыянт нідэрландскай мовы стаў пераважаць над літаратурнай «еўрапейскай» мовай. У [[1925]] годзе ў Канстытуцыю [[Паўднёва-Афрыканскі Саюз|Паўднёва-Афрыканскага Саюза]] ад [[1909]] года была ўнесена папраўка, якая сцвярджала «нідэрландскае слова ў Артыкуле 137 (…) уключае ў сябе афрыкаанс».<ref>[http://www.archontology.org/nations/south_africa/01_laws.php South Africa: Legislation: 1910—2008, Archontology.org]</ref><ref>[http://www.supremecourtofappeal.gov.za/speeches/mpati.pdf Transformation in the Judiciary — A constitutional imperative. Supreme Court of Appeal, Government of South Africa.]</ref> Новая канстытуцыя ад [[1961]] года толькі пералічала [[англійская мова|англійскую]] і нідэрландскую мовы ў якасці афіцыйных.
-Згодна з прыкладнай ацэнкай, каля 90% словаў афрыкаанс маюць нідэрландскае паходжанне.<ref>[http://books.google.com/books?id=aIivedw-oZYC&pg=PP1&dq=Language+and+Social+History:+Studies+in+South+African+Sociolinguistics&hl=nl#PPA214,M1 Language and Social History: Studies in South African Sociolinguistics (page 214)]</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=GeUUAAAAIAAJ&printsec=frontcover&dq=Pierre+Brachin+The+Dutch+Language&hl=nl#PPA132,M1 The Dutch Language: A Survey (page 132)]</ref> Абедзве мовы маюць высокую ступень узаемапаразумення, аднак гэтая ступень у некаторых выпадках (у дачыненні да лексікі, напісання) можа быць асіметрычнай: для нідэрлядскамоўнага чалавека часцей лягчэй зразумець афрыкаанс, чым жыхару ПАР зразумець нідэрландскую.<ref>[http://llc.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/21/4/543 Oxford Journal on Mutual Comprehensibility of Written Afrikaans and Dutch]</ref>
+Згодна з прыкладнай ацэнкай, каля 90% словаў афрыкаанс маюць нідэрландскае паходжанне.<ref>[http://books.google.com/books?id=aIivedw-oZYC&pg=PP1&dq=Language+and+Social+History:+Studies+in+South+African+Sociolinguistics&hl=nl#PPA214,M1 Language and Social History: Studies in South African Sociolinguistics (page 214)]</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=GeUUAAAAIAAJ&printsec=frontcover&dq=Pierre+Brachin+The+Dutch+Language&hl=nl#PPA132,M1 The Dutch Language: A Survey (page 132)]</ref> Абедзве мовы маюць высокую ступень узаемапаразумення, аднак гэтая ступень у некаторых выпадках (у дачыненні да лексікі, напісання) можа быць асіметрычнай: для нідэрландскамоўнага чалавека часцей лягчэй зразумець афрыкаанс, чым жыхару ПАР зразумець нідэрландскую.<ref>[http://llc.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/21/4/543 Oxford Journal on Mutual Comprehensibility of Written Afrikaans and Dutch]</ref>
 {{Зноскі}}