Сойм Вялікага Княства Літоўскага: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Новая старонка: ''''Вальны сойм''' — саслоўна-прадстаўнічы орган Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княст...' |
Няма тлумачэння праўкі |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Вальны сойм''' — саслоўна-прадстаўнічы орган [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ў XV — першай палове XVI стагоддзяў. Насіў арыстакратычны характар. Дамінуючае становішча мелі буйныя землеўладальнікі. Пасля заключэння у 1569 годзе [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] большасць з тых, хто меў права прымаць удзел у працы сейма Вялікага княства Літоўскага, атрымалі месца ў аб'яднаным [[Сойм Рэчы Паспалітай|сойме Рэчы Паспалітай]]. |
'''Вальны сойм''' — саслоўна-прадстаўнічы орган [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ў XV — першай палове XVI стагоддзяў. Насіў арыстакратычны характар. Дамінуючае становішча мелі буйныя землеўладальнікі. Пасля заключэння у 1569 годзе [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] большасць з тых, хто меў права прымаць удзел у працы сейма Вялікага княства Літоўскага, атрымалі месца ў аб'яднаным [[Сойм Рэчы Паспалітай|сойме Рэчы Паспалітай]]. |
||
== Узнікненне == |
|||
Складванне сейма як саслоўна-прадстаўнічага органа мае карані ў вечавых традыцыях і звязана з развіццём саслоўнай сістэмы Вялікага княства Літоўскага ў XIV-XVI стагоддзях. Традыцыя склікання сходаў і з'ездаў прадстаўнікоў прывілеяваных саслоўяў паўстала на месцах збору агульназемскага сходаў. У аснове з'ездаў ляжала ўяўленне аб роўнасці ўсіх прадстаўнікоў вышэйшага саслоўя (шляхты), заснаванае на агульным для князёў, паноў і рыцарства праве на валоданне зямлёй на аснове рыцарскага права. Ператварэнне з'ездаў ваеннаслужылых насельніцтва ў прадстаўнічы орган шляхецкага саслоўя адбылося на фоне афармлення правоў ім прывілеяў шляхты, у той жа час пастановы сейма абмяжоўвалі ўладу вялікага князя<ref name="Радаман">{{кніга|аўтар = Радаман А. |частка = Сойм |загаловак = [[Вялікае Княства Літоўскае, энцыклапедыя|Вялікае Княства Літоўскае. Энцыклапедыя у 3 т]] |месца = {{Мн.}} |выдавецтва = БелЭн |год = 2005 |том = 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч |старонкі = 606—611 |старонак = 788 |серыя = |isbn = 985-11-0378-0 |тыраж = }}</ref>. |
|||
{{зноскі}} |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
Версія ад 13:29, 17 снежня 2015
Вальны сойм — саслоўна-прадстаўнічы орган Вялікага Княства Літоўскага ў XV — першай палове XVI стагоддзяў. Насіў арыстакратычны характар. Дамінуючае становішча мелі буйныя землеўладальнікі. Пасля заключэння у 1569 годзе Люблінскай уніі большасць з тых, хто меў права прымаць удзел у працы сейма Вялікага княства Літоўскага, атрымалі месца ў аб'яднаным сойме Рэчы Паспалітай.
Узнікненне
Складванне сейма як саслоўна-прадстаўнічага органа мае карані ў вечавых традыцыях і звязана з развіццём саслоўнай сістэмы Вялікага княства Літоўскага ў XIV-XVI стагоддзях. Традыцыя склікання сходаў і з'ездаў прадстаўнікоў прывілеяваных саслоўяў паўстала на месцах збору агульназемскага сходаў. У аснове з'ездаў ляжала ўяўленне аб роўнасці ўсіх прадстаўнікоў вышэйшага саслоўя (шляхты), заснаванае на агульным для князёў, паноў і рыцарства праве на валоданне зямлёй на аснове рыцарскага права. Ператварэнне з'ездаў ваеннаслужылых насельніцтва ў прадстаўнічы орган шляхецкага саслоўя адбылося на фоне афармлення правоў ім прывілеяў шляхты, у той жа час пастановы сейма абмяжоўвалі ўладу вялікага князя[1].
Зноскі
- ↑ Радаман А. Сойм // Вялікае Княства Літоўскае. Энцыклапедыя у 3 т. — Мн.: БелЭн, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 606—611. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0.
Літаратура
- Довнар-Запольский М. В. Спорные вопросы в истории Литовско-Русского сейма // Журнал Министерства народного просвещения. — 1901. — № 9. — С. 454—498.
- Леонтович Ф. И. Веча, сеймы, сеймики в Великом княжестве Литовском // Журнал Министерства народного просвещения. — 1910. — № 2. — С. 233—274; № 3. — С. 37—61.
- Максимейко Н. А. Сеймы Литовско-Русского государства до Люблинской унии 1569 года. — Харьков, 1902. — 205 с.
- Любавский М. К. Литовско-русский Сейм. Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства. — М.: Университетская тип., 1909. — 1160 с.
- Halecki O. O początkach parlamentaryzmu litewskiego // Sprawozdania z czynności i posiedzeń Akademii Umiejętności w Krakowie. — T. 20. — Nr 8. — Sierpień — wrzesień — październik, 1915.