Горкі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 10: Радок 10:
|шырыня герба =
|шырыня герба =
|шырыня сцяга =
|шырыня сцяга =
|выява =
|выява = Belarusian agriculture academy.jpg
|подпіс =
|подпіс = Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія
|lat_dir = N|lat_deg = 54|lat_min = 17|lat_sec =
|lat_dir = N|lat_deg = 54|lat_min = 17|lat_sec =
|lon_dir = E|lon_deg = 30|lon_min = 59|lon_sec =
|lon_dir = E|lon_deg = 30|lon_min = 59|lon_sec =
Радок 39: Радок 39:
|афіцыйная мова-ref =
|афіцыйная мова-ref =
|двароў =
|двароў =
|насельніцтва = 34 300
|насельніцтва = 33830
|крыніца насельніцтва = <ref name="2016-Estimate"/>
|год перапісу = 2008
|год перапісу = 2016
|шчыльнасць =
|шчыльнасць =
|нацыянальны склад =
|нацыянальны склад =
Радок 67: Радок 68:
|OpenStreetMap = 242978991
|OpenStreetMap = 242978991
}}
}}

'''Го́ркі''' ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Horki'') — горад раённага падпарадкавання ў [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Горацкі раён|Горацкага раёна]], на [[рака Проня|рацэ Проні]]. У 86 км ад [[Магілёў|Магілёва]], 3 км ад чыгуначнай станцыі Пагодзіна на лініі [[Орша]]—[[Крычаў]]. Вузел аўтамабільных дарог на Оршу, Магілёў, [[Чавусы]], [[Мсціслаў]], [[Смаленск]]. Насельніцтва 34,3 тыс. чал. (2006).
'''Го́ркі''' ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Horki'') — горад раённага падпарадкавання ў [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Горацкі раён|Горацкага раёна]], на [[рака Проня|рацэ Проні]]. У 86 км ад [[Магілёў|Магілёва]], 3 км ад чыгуначнай станцыі Пагодзіна на лініі [[Орша]]—[[Крычаў]]. Вузел аўтамабільных дарог на Оршу, Магілёў, [[Чавусы]], [[Мсціслаў]], [[Смаленск]]. Насельніцтва 33&nbsp;830 чал. (2016)<ref name="2016-Estimate"/>.


{{змест злева}}
{{змест злева}}
[[Выява:Old Horki, Biełaruś.jpg|thumb|Краявід горада, 19 ст.]]


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
[[Выява:Old Horki, Biełaruś.jpg|thumb|Краявід горада, 19 ст.]]
* [[1544]]: першыя згадкі пра Горкі ў «[[Літоўская метрыка|Літоўскай метрыцы]]», вядомыя як сяло, уладанне князя Друцкага-Горскага.
* [[1544]]: першыя згадкі пра Горкі ў «[[Літоўская метрыка|Літоўскай метрыцы]]», вядомыя як сяло, уладанне князя Друцкага-Горскага.
* [[16 стагоддзе|XVI ст.]]: у складзе [[Віцебскае ваяводства|Віцебскага ваяводства]] [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]].
* [[16 стагоддзе|XVI ст.]]: у складзе [[Віцебскае ваяводства|Віцебскага ваяводства]] [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]].
Радок 132: Радок 134:


== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==
<div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours">
* [[1888]] — 6331 (з іх юдаістаў 3326).<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/31227/Горки Горки] // {{Крыніцы/ЭСБЕ}}</ref>
<center><timeline>
* [[1900]] — 7990 чал.<ref>[http://www.belarus.by/ru/belarus/territory/gomel/gorki/ г. Горки (Могилевская область)] // Belarus.by</ref>
ImageSize = width:auto height:180 barincrement:27
* [[1970]] — 22 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/80541/Горки Горки] // Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3 выданне)</ref>
PlotArea = left:50 bottom:20 top:15 right:15
* [[1991]] — 32,6 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/106906 Горки] // {{Крыніцы/Вялікі энцыклапедычны слоўнік}}</ref>
TimeAxis = orientation:vertical
* [[2004]] — 33,9 тыс. чал.
AlignBars = late
* [[2006]] — 34,6 тыс. чал.
Colors =
* [[2008]] — 34,3 тыс. чал.
id:linegrey2 value:gray(0.9)
* [[2009]] — 34,3 тыс. чал.<ref>[http://gorki.mogilev-region.by/ru/region/naselenie Афіцыйны сайт Горацкага райвыканкама]</ref>
id:linegrey value:gray(0.7)
id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8)
id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:40000
ScaleMajor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey
ScaleMinor = unit:year increment:2000 start:0 gridcolor:linegrey2
PlotData =
color:cobar width:15
bar:1888 from:0 till:6331
bar:1900 from:0 till:7990
bar:1970 from:0 till:22000
bar:1991 from:0 till:32600
bar:2004 from:0 till:33900
bar:2009 from:0 till:34300
bar:2016 from:0 till:33830
TextData=
fontsize:10px pos:(10,195)
text:
</timeline></center>
</div>


* '''[[19 стагоддзе|XIX стагоддзе]]'''
=== Адукацыя ===
** [[1888]] — 6&nbsp;331 (з іх юдаістаў 3&nbsp;326).<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/31227/Горки Горки] // {{Крыніцы/ЭСБЕ}}</ref>
** [[1900]] — 7&nbsp;990 чал.<ref>[http://www.belarus.by/ru/belarus/territory/gomel/gorki/ г. Горки (Могилевская область)] // Belarus.by</ref>

* '''[[20 стагоддзе|XX стагоддзе]]'''
** [[1970]] — 22 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/80541/Горки Горки] // Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3 выданне)</ref>
** [[1991]] — 32,6 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/106906 Горки] // {{Крыніцы/Вялікі энцыклапедычны слоўнік}}</ref>

* '''[[21 стагоддзе|XXI стагоддзе]]'''
** [[2004]] — 33,9 тыс. чал.
** [[2006]] — 34,6 тыс. чал.
** [[2008]] — 34,3 тыс. чал.
** [[2009]] — 34,3 тыс. чал.<ref>[http://gorki.mogilev-region.by/ru/region/naselenie Афіцыйны сайт Горацкага райвыканкама]</ref>
** [[2016]] — 33&nbsp;830 чал.<ref name="2016-Estimate">[http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_4944/ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа.] {{ref-ru}}</ref>

== Эканоміка ==
[[Выява:Goretski elevator.JPG|thumb|250px|Горацкі элеватар]]
Прадпрыемствы будаўнічых матэрыялаў, харчовай і мясцовай прамысловасці.
* ААТ «Прэма»
* [[Крымінальна-выканаўчая сістэма#Установы крымінальна-выканаўчай сістэмы Рэспублікі Беларусь|РУП «ІК-9» ДВП МУС Рэспублікі Беларусь]]
* РУВП «Магілёўхлебпрам» філіял «Горацкі хлебазавод»
* ААТ «Малочныя горкі»
* ААТ «Горкілён»
* «Скайфорэст»
* ПУП ФМПК «Вітраж»
* ПУВП «Праметэй» ПУ «АкваКрыстал»

== Адукацыя ==
Пяць сярэдніх (адна з іх гімназія), адна вячэрняя, музычная, дзіцяча-юнацкая спартыўная школы, 6 дашкольных устаноў. Працуе [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія]].
Пяць сярэдніх (адна з іх гімназія), адна вячэрняя, музычная, дзіцяча-юнацкая спартыўная школы, 6 дашкольных устаноў. Працуе [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія]].


=== Медыцына ===
== Медыцына ==
Горацкая цэнтральная раённая бальніца, раённая паліклініка, паліклініка [[БДСГА]], працуе сетка аптэк.
Горацкая цэнтральная раённая бальніца, раённая паліклініка, паліклініка [[БДСГА]], працуе сетка аптэк.


=== Культура ===
== Культура ==
Дзейнічаюць 2 бібліятэкі, Горацкі раённы цэнтр культуры і Палац культуры [[БДСГА]]. На тэрыторыі горада для яго жыхароў створаная добраўпарадкаваная зона адпачынку — парк з сажалкамі.
Дзейнічаюць 2 бібліятэкі, Горацкі раённы цэнтр культуры і Палац культуры [[БДСГА]]. На тэрыторыі горада для яго жыхароў створаная добраўпарадкаваная зона адпачынку — парк з сажалкамі.


Маецца добры вопыт працы школы мастацкіх рамёстваў. З'яўляецца месцам правядзення семінараў, навучання супрацоўнікаў [[Беларускія школы мастацкіх рамёстваў|школаў рамёстваў]], якія працуюць у іншых раёнах.
Маецца добры вопыт працы школы мастацкіх рамёстваў. З'яўляецца месцам правядзення семінараў, навучання супрацоўнікаў [[Беларускія школы мастацкіх рамёстваў|школаў рамёстваў]], якія працуюць у іншых раёнах.


== Медыі ==
=== Вядомыя землякі ===
* [[Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэдарскі]] (1916—1975) — [[доктар гістарычных навук]], прафесар член-карэспандэнт АПН СССР.
* [[Дзмітрый Іванавіч Азарэвіч]] (1848—1912) — юрыст, гісторык рымскага і візантыйскага права.
* [[Міхаіл Гапеевіч Булахаў]] нар. у 1919 г. — [[доктар філалагічных навук]], прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР.
* [[Азалій Майсеевіч Вільнер]] (1898—1984) — доктар ветэрынарных навук, прафесар.
* [[Якаў Сямёнавіч Гугель]] (1895—1937) — савецкі гаспадарчы кіраўнік, начальнік будаўніцтва Магнітагорскага металургічнага камбіната, камбіната «Азовсталь» (горад Марыупаль).
* [[Бен Зільберт]] (1893—1939) — амерыканскі мастак
* [[Уладзімір Іванавіч Кумачоў]] нар.у 1941 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
* [[Іван Іосіфавіч Купчынаў]] (1909—1985) — доктар тэхнічных навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі БССР.
* [[Васіль Мікітавіч Лубяка]] (1891—1950) — доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР, акадэмік АН БССР.
* [[Ігнат Іванавіч Піўновскі]] нар. у 1930 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
* [[Леў Эммануілавіч Разгон]] (1908—1999) — рускі пісьменнік, крытык, праваабаронца.
* [[Ізраіль Мендэлевіч Разгон]] (1905—1987) — [[доктар гістарычных навук]], прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР.
* [[Аляксандр Яўгенавіч Слука]] нар.у 1923 г. — доктар геаграфічных навук, прафесар.
* [[Анатоль Васільевіч Цішковіч]] нар.у 1921 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
* [[Марк Залманавіч Фрейдзін]] нар.у 1932 г. -[[кандыдат эканамічных навук]], прафесар, заслужаны эканаміст БССР.
* [[Галіна Віктараўна Асмалоўская]] нар.15.12.1936 г.-прафесар, аслужаная артыстка Беларусі.
* [[Рагнеда Іванаўна Бельская]] нар.26.11.1928 г.- кандыдат хімічных навук, лаурэат Дзяржаўная прэмія БССР.
* [[Валянцін Васільевіч Валуеў]] нар.25.08.1936 г. — доктар эканамічных навук.
* [[Ігар Робертавіч Вільдфлуш]] нар.7.05.1940 г.- доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, лаўрэат дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь.
* [[Леанід Антановіч Дазорцаў]] нар.12.03.1931 г.- [[кандыдат сельскагаспадарчых навук]], дацэнт, заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР.
* [[Аляксей Яугенавіч Дайнека]] нар.18.06.1968 г. — доктар эканамічных навук, прафесар.
* [[Людміла Фёдараўна Знаменская]] — заслужаная настаўніца БССР.
* [[Пётр Самсонавіч Касовіч]] (28.09.1862 −26.08.1915) — прафесар Пятроўскай земляробчай і лясной акадэміі, Маскоўскага ўніверсітэта, Пецярбургскага ляснога інстытута.
* [[Ганна Аляксандраўна Ключарава]] нар. 30.01.1949 г. — [[доктар медыцынскіх навук]], прафесар.
* [[Лайзер Бенцыянавіч Наймарк|Леанід Барысавіч Наймарк]] (1912—1994) — доктар сельскaгаспадарчых навук, прафесар.
* [[Сяргей Вітальевіч Касьяненка]] нар. 4.04.1956 г. — доктар сельскагаспадарчых навук.
* [[Марыя Ціханаўна Чайка]]
* [[Ігнат Іванавіч Півуноўскі]]
* [[Уладзімір Іванавіч Бычкоў]]

=== Медыі ===
Сродкі масавай інфармацыі прадстаўленыя раённай газетай «[[Горацкі веснік]]» (тыраж 3 620 асобнікаў, перыядычнасць выпуску — 2 разы на тыдзень), газетай [[БДСГА]] «[[Савецкі студэнт]]» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 2 разы на месяц), раённым радыёвяшчаннем «[[Голас Горацкага краю]]» (выхад у эфір 9 разоў на тыдзень, агульны аб'ём вяшчання — 2 гадзіны 50 хвілін). У сетку кабельнага тэлебачання ўключана больш за 1,5 тыс. абанентаў. Разам з гэтым у Горках выдаецца прыватная агульнапалітычная газета «[[УзГорак]]» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 1 раз на тыдзень), штодзённа ў Інтэрнеце абнаўляецца сайт пра мясцовыя падзеі http://horki.info. Таксама свае сайты маюць [http://grk-gymnaz.org Горацкая гімназія № 1] і [http://www.gorki.mogilev-region.by/ Горацкі раённы выканаўчы камітэт.]
Сродкі масавай інфармацыі прадстаўленыя раённай газетай «[[Горацкі веснік]]» (тыраж 3 620 асобнікаў, перыядычнасць выпуску — 2 разы на тыдзень), газетай [[БДСГА]] «[[Савецкі студэнт]]» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 2 разы на месяц), раённым радыёвяшчаннем «[[Голас Горацкага краю]]» (выхад у эфір 9 разоў на тыдзень, агульны аб'ём вяшчання — 2 гадзіны 50 хвілін). У сетку кабельнага тэлебачання ўключана больш за 1,5 тыс. абанентаў. Разам з гэтым у Горках выдаецца прыватная агульнапалітычная газета «[[УзГорак]]» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 1 раз на тыдзень), штодзённа ў Інтэрнеце абнаўляецца сайт пра мясцовыя падзеі http://horki.info. Таксама свае сайты маюць [http://grk-gymnaz.org Горацкая гімназія № 1] і [http://www.gorki.mogilev-region.by/ Горацкі раённы выканаўчы камітэт.]


=== Грамадскія аб'яднанні ===
== Грамадскія аб'яднанні ==
* Прафкам супрацоўнікаў і выкладчыкаў [[БДСГА]]
* Прафкам супрацоўнікаў і выкладчыкаў [[БДСГА]]
* Студэнцкі прафкам
* Студэнцкі прафкам
Радок 195: Радок 214:
* Беларускае таварыства інвалідаў
* Беларускае таварыства інвалідаў


=== Цэрквы ===
== Забавы ==
* [[Свята-Ушэсцеўская царква, Горкі|Свята-Ушэсцеўская царква]] 1863 г.
* Царква евангельскіх хрысціян «Міласэрнасць»
* Царква хрысціян веры евангельскай «Благодать»
* [http://kasciol.by/index.php/en/ Рымска-каталіцкая парафія Маці Божай Бялыніцкай]

== Забудова ==
Тэрыторыю сучаснага горада рэчкі [[Проня]], [[Капылка]] і [[Парасіца]], а таксама чыгунка падзяляюць на 3 жылыя раёны: індывідуальнай забудовы, раён акадэміі і прамысловы. У цэнтральнай частцы размяшчаецца капітальная 1—2- і 3—5-павярховая забудова, 3—5-павярховыя будынкі знаходзяцца ў мікрараёне і ў паўночнай частцы. Раён [[БДСГА]] забудаваны 3—9-павярховымі жылымі дамамі.

== Эканоміка ==
[[Выява:Goretski elevator.JPG|thumb|250px|Горацкі элеватар]]
Прадпрыемствы будаўнічых матэрыялаў, харчовай і мясцовай прамысловасці.
* ААТ «Прэма»
* [[Крымінальна-выканаўчая сістэма#Установы крымінальна-выканаўчай сістэмы Рэспублікі Беларусь|РУП «ІК-9» ДВП МУС Рэспублікі Беларусь]]
* РУВП «Магілёўхлебпрам» філіял «Горацкі хлебазавод»
* ААТ «Малочныя горкі»
* ААТ «Горкілён»
* «Скайфорэст»
* ПУП ФМПК «Вітраж»
* ПУВП «Праметэй» ПУ «АкваКрыстал»

== Інфармацыя для турыстаў ==
У горадзе знаходзіцца дэндралагічны парк і батанічны сад [[БДСГА]]. Працуе спартыўны комплекс з басейнам, атлетычным залам, саўнай, стадыёнам. Дзейнічае кінатэатр «Крыніца». Спыніцца можна ў гасцёўні «Проня» або ў гасцёўні БДСГА.

=== Музеі ===
* [[Горацкі гісторыка-этнаграфічны музей]].
* Музей [[Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі]].
* Мастацкая галерэя.
* Музей-кабінет Максіма Гарэцкага (корпус № 4 Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі).

=== Забавы ===
* Клуб «Парнас».
* Клуб «Парнас».
* Кавярня «Шанс».
* Кавярня «Шанс».
Радок 237: Радок 226:
* Піцэрыя «Гурман»
* Піцэрыя «Гурман»


== Інфармацыя для турыстаў ==
=== Славутасці ===
У горадзе знаходзіцца дэндралагічны парк і батанічны сад [[БДСГА]]. Працуе спартыўны комплекс з басейнам, атлетычным залам, саўнай, стадыёнам. Дзейнічае кінатэатр «Крыніца». Спыніцца можна ў гасцёўні «Проня» або ў гасцёўні БДСГА.

=== Музеі ===
* [[Горацкі гісторыка-этнаграфічны музей]].
* Музей [[Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі]].
* Мастацкая галерэя.
* Музей-кабінет Максіма Гарэцкага (корпус № 4 Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі).

== Забудова ==
Тэрыторыю сучаснага горада рэчкі [[Проня]], [[Капылка]] і [[Парасіца]], а таксама чыгунка падзяляюць на 3 жылыя раёны: індывідуальнай забудовы, раён акадэміі і прамысловы. У цэнтральнай частцы размяшчаецца капітальная 1—2- і 3—5-павярховая забудова, 3—5-павярховыя будынкі знаходзяцца ў мікрараёне і ў паўночнай частцы. Раён [[БДСГА]] забудаваны 3—9-павярховымі жылымі дамамі.

== Славутасці ==
* Гістарычная забудова горада (ХІХ — ХХ стст.).
* Гістарычная забудова горада (ХІХ — ХХ стст.).
* Комплекс будынкаў сельскагаспадарчай акадэміі (ХІХ — ХХ стст.).
* Комплекс будынкаў сельскагаспадарчай акадэміі (ХІХ — ХХ стст.).
* Могілкі яўрэйскія.
* Могілкі яўрэйскія.
* Надмагільны камень удзельніку [[паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]] [[Войцех Дамарацкі|В. Дамарацкаму]].
* Надмагільны камень удзельніку [[паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]] [[Войцех Дамарацкі|В. Дамарацкаму]].

=== Цэрквы ===
* Царква Св. Мікалая (1850).
* Царква Св. Мікалая (1850).
* [[Свята-Ушэсцеўская царква, Горкі|Свята-Ушэсцеўская царква]] 1863 г.
* Царква евангельскіх хрысціян «Міласэрнасць»
* Царква хрысціян веры евангельскай «Благодать»


=== Страчаная спадчына ===
=== Страчаная спадчына ===
* Касцёл Св. Андрэя Баболі (XVIII ст.).
* Касцёл Св. Андрэя Баболі (XVIII ст.).

== Вядомыя асобы ==
* [[Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэдарскі]] (1916—1975) — [[доктар гістарычных навук]], прафесар член-карэспандэнт АПН СССР.
* [[Дзмітрый Іванавіч Азарэвіч]] (1848—1912) — юрыст, гісторык рымскага і візантыйскага права.
* [[Міхаіл Гапеевіч Булахаў]] нар. у 1919 г. — [[доктар філалагічных навук]], прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР.
* [[Азалій Майсеевіч Вільнер]] (1898—1984) — доктар ветэрынарных навук, прафесар.
* [[Якаў Сямёнавіч Гугель]] (1895—1937) — савецкі гаспадарчы кіраўнік, начальнік будаўніцтва Магнітагорскага металургічнага камбіната, камбіната «Азовсталь» (горад Марыупаль).
* [[Бен Зільберт]] (1893—1939) — амерыканскі мастак
* [[Уладзімір Іванавіч Кумачоў]] нар.у 1941 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
* [[Іван Іосіфавіч Купчынаў]] (1909—1985) — доктар тэхнічных навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі БССР.
* [[Васіль Мікітавіч Лубяка]] (1891—1950) — доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР, акадэмік АН БССР.
* [[Ігнат Іванавіч Піўновскі]] нар. у 1930 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
* [[Леў Эммануілавіч Разгон]] (1908—1999) — рускі пісьменнік, крытык, праваабаронца.
* [[Ізраіль Мендэлевіч Разгон]] (1905—1987) — [[доктар гістарычных навук]], прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР.
* [[Аляксандр Яўгенавіч Слука]] нар.у 1923 г. — доктар геаграфічных навук, прафесар.
* [[Анатоль Васільевіч Цішковіч]] нар.у 1921 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
* [[Марк Залманавіч Фрейдзін]] нар.у 1932 г. -[[кандыдат эканамічных навук]], прафесар, заслужаны эканаміст БССР.
* [[Галіна Віктараўна Асмалоўская]] нар.15.12.1936 г.-прафесар, аслужаная артыстка Беларусі.
* [[Рагнеда Іванаўна Бельская]] нар.26.11.1928 г.- кандыдат хімічных навук, лаурэат Дзяржаўная прэмія БССР.
* [[Валянцін Васільевіч Валуеў]] нар.25.08.1936 г. — доктар эканамічных навук.
* [[Ігар Робертавіч Вільдфлуш]] нар.7.05.1940 г.- доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, лаўрэат дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь.
* [[Леанід Антановіч Дазорцаў]] нар.12.03.1931 г.- [[кандыдат сельскагаспадарчых навук]], дацэнт, заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР.
* [[Аляксей Яугенавіч Дайнека]] нар.18.06.1968 г. — доктар эканамічных навук, прафесар.
* [[Людміла Фёдараўна Знаменская]] — заслужаная настаўніца БССР.
* [[Пётр Самсонавіч Касовіч]] (28.09.1862 −26.08.1915) — прафесар Пятроўскай земляробчай і лясной акадэміі, Маскоўскага ўніверсітэта, Пецярбургскага ляснога інстытута.
* [[Ганна Аляксандраўна Ключарава]] нар. 30.01.1949 г. — [[доктар медыцынскіх навук]], прафесар.
* [[Лайзер Бенцыянавіч Наймарк|Леанід Барысавіч Наймарк]] (1912—1994) — доктар сельскaгаспадарчых навук, прафесар.
* [[Сяргей Вітальевіч Касьяненка]] нар. 4.04.1956 г. — доктар сельскагаспадарчых навук.
* [[Марыя Ціханаўна Чайка]]
* [[Ігнат Іванавіч Півуноўскі]]
* [[Уладзімір Іванавіч Бычкоў]]


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
Радок 251: Радок 288:
* [[Гарады Беларусі]]
* [[Гарады Беларусі]]


== Зноскі ==
{{зноскі}}
{{Reflist}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
'''Кнігі i брашуры'''

=== Кнігі i брашуры ===
* Горкі // Анатоль Цітоў. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.)/Анатоль Цітоў — Мн.: Полымя, 1998.— 287 с. ISBN 985-07-0131-5.
* Горкі // Анатоль Цітоў. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.)/Анатоль Цітоў — Мн.: Полымя, 1998.— 287 с. ISBN 985-07-0131-5.
* Горкі // Нашы гарады: грамадска-палітычнае даведачнае выданне / У. А. Малішэўскі, П. М. Пабока. — Мн.: Народная асвета, 1991. — 303 с.: фота. — ISBN 5-341-00240-7.
* Горкі // Нашы гарады: грамадска-палітычнае даведачнае выданне / У. А. Малішэўскі, П. М. Пабока. — Мн.: Народная асвета, 1991. — 303 с.: фота. — ISBN 5-341-00240-7.
Радок 279: Радок 316:
* Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. Мінск:1996."Вышэйшая школа".589 с. ISBN 985-06-0180-9
* Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. Мінск:1996."Вышэйшая школа".589 с. ISBN 985-06-0180-9


=== Артыкулы ў энцыклапедыях ===
'''Артыкулы ў энцыклапедыях'''
* Ліўшыц, У. М. Горкі//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 89-91.
* Ліўшыц, У. М. Горкі//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 89-91.
* Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкая земляробчая школа//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 93.
* Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкая земляробчая школа//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 93.
Радок 299: Радок 336:
* [http://garady.org/gorki/ Горкі // Гарады Беларусі: паводле Малішэўскі У. А., Пабока П. М. Нашы гарады]
* [http://garady.org/gorki/ Горкі // Гарады Беларусі: паводле Малішэўскі У. А., Пабока П. М. Нашы гарады]
* [http://kasciol.by/index.php/en/ Інтэрнэт-старонка рымска-каталіцкай парафіі Маці Божай Бялыніцкай г. Горкі]
* [http://kasciol.by/index.php/en/ Інтэрнэт-старонка рымска-каталіцкай парафіі Маці Божай Бялыніцкай г. Горкі]

{{Горацкі раён}}
{{Горацкі раён}}
{{АП Магілёўскай, 1991}}
{{АП Магілёўскай, 1991}}

Версія ад 19:26, 2 мая 2016

Горад
Горкі
Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія
Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Краіна
Вобласць
Раён
Каардынаты
Заснаваны
1544
Першая згадка
Плошча
22,1 км²
Вышыня цэнтра
191 ± 1 м
Насельніцтва
33 830 чалавек[1] (2016)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 2233
Паштовы індэкс
213410
Аўтамабільны код
6
СААТА
7220501000
Афіцыйны сайт
Горкі на карце Беларусі ±
Горкі (Беларусь)
Горкі
Горкі (Магілёўская вобласць)
Горкі

Го́ркі (афіц. транс.: Horki) — горад раённага падпарадкавання ў Магілёўскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Горацкага раёна, на рацэ Проні. У 86 км ад Магілёва, 3 км ад чыгуначнай станцыі Пагодзіна на лініі ОршаКрычаў. Вузел аўтамабільных дарог на Оршу, Магілёў, Чавусы, Мсціслаў, Смаленск. Насельніцтва 33 830 чал. (2016)[1].

Гісторыя

Краявід горада, 19 ст.
  • 1544: першыя згадкі пра Горкі ў «Літоўскай метрыцы», вядомыя як сяло, уладанне князя Друцкага-Горскага.
  • XVI ст.: у складзе Віцебскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага.
  • XVIIXIX стст.: мелі назву Горы-Горкі.
  • 1584: належалі Сапегам
  • 1619: атрымалі ад Ільва Сапегі «Статут аб вольнасцях», «малое магдэбургскае права».
  • 1643: узнікла яўрэйская абшчына.
  • 16541667: падчас «Невядомай вайны» мясцовыя жыхары, як і многія тысячы жыхароў іншых беларускіх зямель, прымусова пераганяліся на ўсход, перадаваліся ў прыгон маскоўскім служылым людзям, прадаваліся ў рабства.
  • Сакавік 1659: горацкія жыхары, які ўзняліся на ўзброеную барацьбу з усходнімі захопнікамі, доўга трымалі ў аблозе ў Вялікіх Гарах атрад маскоўскіх салдат.
  • 1676: у Горках існавалі праваслаўнае брацтва і школа.
  • 1683: налічвалі 510 будынкаў, існавала 2 прадмесці — Казіміраўская Слабада і Зарэчча.
  • 17001721: у часы Паўночнай вайны знаходзіліся ў зоне ваенных дзеянняў. У ліпені-жніўні 1708 тут размяшчаліся расійскія войскі на чале з А.Меншыкавым і Б. Шарамецьевым, 9 ліпеня — 16 жніўня 1708 у Горках быў Пётр I. Узгорак, дзе знаходзілася стаўка расійскага цара, атрымаў назву Пятрова гара.
  • 1717: горад з навакольнымі землямі набыў князь А. Меншыкаў і валодаў да высылкі ў Сібір у 1727 годзе.
  • 1772: у выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, мястэчка Аршанскага павета.
  • 1799: у Горках і навакольных вёсках быў расійскі паэт Г. Дзяржавін і напісаў тут вершы «Горкі», «Млынар», «Вішы» і інш.
  • У канцы ХVIII стагоддзя: сталі ўласнасцю графа Л. Салагуба.
  • 1809: у Горы-Горацкім маёнтку пачала дзейнічаць мануфактура з фарбавальняй.
  • 1828: за невыкананне абавязкаў па забеспячэнні арміі Кутузава ў 1812 г. харчаваннем, расійскі ўрад вырашыў канфіскаваць Горы-Горацкі маёнтак у Л.Салагуба.
  • 15 жніўня 1840: адбылося ўрачыстае адкрыццё Горыгорацкай земляробчай школы (з 1848 — Горыгорацкі земляробчы інстытут).
  • Канец XIX ст.: дзякуючы працы Эдуарда Рэга, прафесара батанікі, па праекце італьянскага архітэктара А.Кампіёні на тэрыторыі Горацкага інстытута быў закладзены дэндрарый.
  • 1852: выйшаў першы том «Запісак Горыгорацкага земляробчага інстытута». У перыёдыку размяшчаліся матэрыялы па працы вучэбнай фермы, адлюстроўваліся дасягненні сельскагаспадарчай навукі таго часу.
  • 1857: у горадзе ўтвораны легальны прафесарска-студэнцкі клуб. Яго ўдзельнікі абмяркоўвалі надзённыя пытанні і будучую сялянскую рэформу па адмене прыгоннага права.
  • 26 снежня 1861: горад, цэнтр павета.
  • 1862: у горадзе сфарміравалася падпольная студэнцкая арганізацыя, якая рыхтавалася да ўдзелу ў паўстанні К. Каліноўскага. У яе склад уваходзілі С. Віскоўскі, В. Дамарацкі, В. Антановіч, Р. Чарвінскі, З. Міткевіч, С. Дымкевіч і іншыя. Яны разам з іншымі студэнтамі адкрылі для сялянскіх дзяцей народную школу, выкладанне ў якой вялося на беларускай мове.
  • 21 красавіка 1862: паўсотні студэнтаў зладзілі ў фальварку Шыманоўка палітычную акцыю, падчас якой спявалі патрыятычныя і рэвалюцыйныя песні.
  • 24 красавіка 1863: атрад Л. Звяждоўскага, паплечніка К. Каліноўскага, вызваліў горад ад царскай улады, але паўстанне было задушана.[2]
  • 1864: за ўдзел мясцовых студэнтаў і выкладчыкаў у паўстанні К. Каліноўскага 1863—1864 гг. інстытут у Горках зачынены і пераведзены ў Санкт-Пецярбург.
  • 27 жніўня 1867: зацверджаны герб Горак «у залатым полі тры чорныя горкі, з іх вырастае па аднаму зялёнаму коласу».[3]
  • 1873: каля вёскі Пнёўшчына на правым беразе ракі Лядня на складзеным з камянёў кургане быў знойдзены гранітны валун пірамідальнай формы з рунічнымі ці фінікійскімі надпісамі: «Помнік Ваала. Тут мы яго выдзеўбалі (высеклі)».
  • Канец XIX ст.: у горадзе з'явіліся паштовая станцыя, аптэка, пачаў працаваць чыгуналіцейны завод, метэастанцыя.
  • 1881: на земскія сродкі ў горадзе пракладзеныя два масты цераз Парасіцу і Проню.
  • 1902: арганізаваная першая сацыял-дэмакратычная група.
  • 1904: у горадзе працавала 10 гасцёвень і нумароў, 7 заезных дамоў, 5 шынкоў, харчэвень і чайных. Вуліцы асвятляла 45 ліхтароў. Тут працавала прыватная бібліятэка, таварыства дапамогі бедным, прыватная друкарня, чатыры царквы, пры адной з якіх дзейнічала школа граматы. Падобная школа абслугоўвала і яўрэйскае насельніцтва горада.
  • 16 студзеня 1905: падчас мірнай дэманстрацыі супраць расійскага царызму забіты горацкія навучэнцы Ф.Ярафееў і П.Бруцэр.
  • 1917: узнікла Секцыя вучняў горацкіх сельскагаспадарчых школ, якая займалася вывучэннем беларускай мовы, пашырэннем цікавасці мясцовага насельніцтва да нацыянальнай культуры, ладзіла выступленні маладзёжнага тэатра.
  • 1919: у складзе Гомельскай, з 1922 у Смаленскай губерні РСФСР.
  • 7 красавіка 1919: горацкія сярэднія сельгасустановы рэарганізаваныя ў Горацкі сельскагаспадарчы інстытут.
  • 10 кастрычніка 1919: пачала працаваць маладзёжная арганізацыя Беларуская секцыя студэнтаў. Яна мела на мэце пашыраць свядомасць паміж беларусамі, знаёміць з літаратурай, тэатральнымі творамі, гісторыяй, культурным і эканамічным становішчам Беларусі і дапамагаць беларускаму нацыянальнаму руху.
  • 1921: пабудаваны будынак чыгуначнай станцыі «Беларускія Горкі» (з 1930 г. — «Пагодзіна»).
  • 1924: вярнуліся ў склад БССР, цэнтр раёна.
  • 28 лістапада 1925: горад наведалі народныя пісьменнікі Янка Купала і Якуб Колас.
  • з ліпеня 1925 па снежань 1929 у Горках дацэнтам БДСГА працаваў Ян Серада, першы старшыня Рады БНР.
  • 1926: У Горках жыў і працаваў загадчыкам кафедры беларускай мовы, літаратуры і гісторыі БДСГА Максім Гарэцкі.
  • 22 кастрычніка 1930: Выйшаў першы нумар раённай газеты «Ленінскі шлях».
  • 12 ліпеня 1941: горад заняты нямецка-фашысцкімі войскамі.
  • 7 кастрычніка 1941 фашысты расстралялі больш за 2500 членаў яурэйскай абшчыны.
  • Ліпень 1942: гітлераўцы арыштавалі 75 удзельнікаў падпольнага супраціўлення ў горадзе.
  • 26 чэрвеня 1944: падчас аперацыі «Баграціён» Горкі былі вызвалены ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
  • 1948: Горацкі сельскагаспадарчы інстытут рэарганізавалі ў Беларускую сельскагаспадарчую акадэмію.
  • 5 жніўня 1959: адкрылася паветраная лінія Горкі — Мінск, пачаў працаваць аэрапорт, які зараз не функцыянуе.[4]
  • 1967: на рацэ Парасіца створанае першае штучнае возера ў горадзе.
  • 1975: пабудаваны мемарыял «Тужлівая маці». Ля яго запалены «Вечны агонь».
  • 1984: заснаваны раённы гісторыка-этнаграфічны музей.
  • 1987: пачаў працаваць гарадскі стадыён.
  • Канец 1980-х: арганізаваны незалежны «Клуб выбаршчыкаў» начале з Я.Мажугіным.
  • 1999: выйшаў першы нумар прыватнай газеты «Региональные ведомости».
  • 2007: пачаў працу сайт http://horki.info.
  • 2009: выйшаў першы нумар агульнапалітычнай газеты «УзГорак».

Насельніцтва

Эканоміка

Горацкі элеватар

Прадпрыемствы будаўнічых матэрыялаў, харчовай і мясцовай прамысловасці.

  • ААТ «Прэма»
  • РУП «ІК-9» ДВП МУС Рэспублікі Беларусь
  • РУВП «Магілёўхлебпрам» філіял «Горацкі хлебазавод»
  • ААТ «Малочныя горкі»
  • ААТ «Горкілён»
  • «Скайфорэст»
  • ПУП ФМПК «Вітраж»
  • ПУВП «Праметэй» ПУ «АкваКрыстал»

Адукацыя

Пяць сярэдніх (адна з іх гімназія), адна вячэрняя, музычная, дзіцяча-юнацкая спартыўная школы, 6 дашкольных устаноў. Працуе Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія.

Медыцына

Горацкая цэнтральная раённая бальніца, раённая паліклініка, паліклініка БДСГА, працуе сетка аптэк.

Культура

Дзейнічаюць 2 бібліятэкі, Горацкі раённы цэнтр культуры і Палац культуры БДСГА. На тэрыторыі горада для яго жыхароў створаная добраўпарадкаваная зона адпачынку — парк з сажалкамі.

Маецца добры вопыт працы школы мастацкіх рамёстваў. З'яўляецца месцам правядзення семінараў, навучання супрацоўнікаў школаў рамёстваў, якія працуюць у іншых раёнах.

Медыі

Сродкі масавай інфармацыі прадстаўленыя раённай газетай «Горацкі веснік» (тыраж 3 620 асобнікаў, перыядычнасць выпуску — 2 разы на тыдзень), газетай БДСГА «Савецкі студэнт» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 2 разы на месяц), раённым радыёвяшчаннем «Голас Горацкага краю» (выхад у эфір 9 разоў на тыдзень, агульны аб'ём вяшчання — 2 гадзіны 50 хвілін). У сетку кабельнага тэлебачання ўключана больш за 1,5 тыс. абанентаў. Разам з гэтым у Горках выдаецца прыватная агульнапалітычная газета «УзГорак» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 1 раз на тыдзень), штодзённа ў Інтэрнеце абнаўляецца сайт пра мясцовыя падзеі http://horki.info. Таксама свае сайты маюць Горацкая гімназія № 1 і Горацкі раённы выканаўчы камітэт.

Грамадскія аб'яднанні

  • Прафкам супрацоўнікаў і выкладчыкаў БДСГА
  • Студэнцкі прафкам
  • ГА «БРСМ»
  • Спартклуб БДСГА
  • Гандбольны клуб «Колас»
  • Падлеткавы клуб «Дыялог»
  • Беларускае таварыства інвалідаў

Забавы

  • Клуб «Парнас».
  • Кавярня «Шанс».
  • Кавярня «Адпачынак».
  • Піцэрыя «Время есть».
  • Кавярня «Лакомка».
  • Кавярня «Звездочет».
  • Кавярня «Овертайм».
  • Кавярня «Ташир».
  • Кавярня «Версаль».
  • Піцэрыя «Гурман»

Інфармацыя для турыстаў

У горадзе знаходзіцца дэндралагічны парк і батанічны сад БДСГА. Працуе спартыўны комплекс з басейнам, атлетычным залам, саўнай, стадыёнам. Дзейнічае кінатэатр «Крыніца». Спыніцца можна ў гасцёўні «Проня» або ў гасцёўні БДСГА.

Музеі

Забудова

Тэрыторыю сучаснага горада рэчкі Проня, Капылка і Парасіца, а таксама чыгунка падзяляюць на 3 жылыя раёны: індывідуальнай забудовы, раён акадэміі і прамысловы. У цэнтральнай частцы размяшчаецца капітальная 1—2- і 3—5-павярховая забудова, 3—5-павярховыя будынкі знаходзяцца ў мікрараёне і ў паўночнай частцы. Раён БДСГА забудаваны 3—9-павярховымі жылымі дамамі.

Славутасці

  • Гістарычная забудова горада (ХІХ — ХХ стст.).
  • Комплекс будынкаў сельскагаспадарчай акадэміі (ХІХ — ХХ стст.).
  • Могілкі яўрэйскія.
  • Надмагільны камень удзельніку паўстання 1863—1864 гадоў В. Дамарацкаму.

Цэрквы

  • Царква Св. Мікалая (1850).
  • Свята-Ушэсцеўская царква 1863 г.
  • Царква евангельскіх хрысціян «Міласэрнасць»
  • Царква хрысціян веры евангельскай «Благодать»

Страчаная спадчына

  • Касцёл Св. Андрэя Баболі (XVIII ст.).

Вядомыя асобы

Гл. таксама

Зноскі

  1. а б в Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа. (руск.)
  2. У Горках ушанавалі памяць ваяра-каліноўца // Horki.info, 25.03.2008
  3. Горкі // Цітоў А. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.). — Мн.: Полымя, 1998. — 287 с. — ISBN 985-07-0131-5.
  4. Транспарт г. Горкі // Магілёўская абласная бібліятэка
  5. Горки // Горкі // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
  6. г. Горки (Могилевская область) // Belarus.by
  7. Горки // Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3 выданне)
  8. Горки // Большой энциклопедический словарь (руск.) / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. — ISBN 5-85270-262-5.
  9. Афіцыйны сайт Горацкага райвыканкама

Літаратура

Кнігі i брашуры

  • Горкі // Анатоль Цітоў. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.)/Анатоль Цітоў — Мн.: Полымя, 1998.— 287 с. ISBN 985-07-0131-5.
  • Горкі // Нашы гарады: грамадска-палітычнае даведачнае выданне / У. А. Малішэўскі, П. М. Пабока. — Мн.: Народная асвета, 1991. — 303 с.: фота. — ISBN 5-341-00240-7.
  • Horki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich.Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882. S. 125
  • Горки // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007.— 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.
  • Лившиц В. М. Горки. Историко-экономический очерк. Минск: «Беларусь», 1984. — 80 с., ил.
  • Лившиц В. М. Горки. Историко-экономический очерк. Минск: «Полымя», 1989, 95 с., ил. ISBN 5-345-00084-0
  • Лившиц В. М. Белорусская сельскохозяйственная академия. Памятники и памятные горада. Соавт.: Добролюбов Н. Н. Минск: «Ураджай»,1990. — 93 с. ISBN 5-7860-0551-8
  • Лившиц В. М. Горки. Фотоальбом. Автор текста. Минск: «Беларусь», 1991, с.110, цв. ил. ISBN 5-538-00738-Х
  • Ліўшыц У. М. Горацкі гістарычна-этнаграфічны музей. Даведнік. Мінск: «Полымя», 1991. — 95 с., іл. ISBN 5-345-00376-9
  • Ліўшыц У. М. Летапіс горада Горкі. Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 1995, 103 с. *ISBN 985-6120-04-7
  • Ліўшыц У. М. "Ішло ў бясмерце Горацкае гетта… " Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 1995. — 24 с. ISBN 985-6120-06-3
  • Ліўшыц У. М. Летапіс Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі (1836—1995 гг.). аўт.-склад. Горки: ред.-изд. отдел БСХА, 1995. — 208 с. ISBN 985-6120-11-Х
  • Ліўшыц У. М. Раскопкі вакол горацкага «Парнаса. Літаратуразнаўчыя нарысы». Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 2001. — 194 с., ил. 20. ISBN 985-6120-44-6
  • Ліўшыц У. М. Горкі: Старонкі гісторыі. Мінск: «Красико — принт», 2007. — 312 с., ил.16 л. ISBN 985-405-384-9
  • Лившиц, В. М. Горецкая еврейская община : страницы истории / В. М. Лившиц. — Горки : Нацрат Илит, 2009. — 298 с.
  • Лившиц, В. М. Евреи в Горках: судьбы и дела.— Горки-Нацрат Илит. Типография БГСХА.2012.-310с.
  • Ліўшыц, У. М. У краі бярозавых гаёў. Аўтар тэкста/сааўтар А. В. Бяляцкі.- Магілёў. Магілёўская друкарня імя С.Собаля.-120с. ил. ISBN 978-985-6848-96-7
  • Лившиц В. М. Гордость и слава Горецкой земли. В 3-х книгах. Книга 1. Учёные—земляки. — Горки: 2013.124 с.
  • Лившиц В. М. Гордость и слава Горецкой земли. В 3-х книгах. Книга 2.Земляки -Герои Советского Союза, генералы вооруженных сил и внутренних сил СССР. — Горки: 2014.124 с.
  • Стельмашонок И. М. Освобождение Горецкого района в годы Великой Отечественной войны. Горки:1994. 64 с.
  • Стельмашонок И. М. Защищая Родину(из истории горецкого антифашисткого подполья и партизанского движения, участия воинов-земляков в борьбе с немецко-фашисткими захватчиками).Горки: 1995. 44 с.
  • Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. Мінск:1996."Вышэйшая школа".589 с. ISBN 985-06-0180-9

Артыкулы ў энцыклапедыях

  • Ліўшыц, У. М. Горкі//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 89-91.
  • Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкая земляробчая школа//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 93.
  • Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкі земляробчы інстытут //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: Т. 3. 1996. Т.3 — С. 93-91.
  • Ліўшыц, У. М. Горацкі гістарычна-этнаграфічны музей //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т.- Мінск.: 1996. Т. 3.1966 — С. 86-87.
  • Ліўшыц, У. М. Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Мінск.: Т. 1. 1993. — С. 414—415.
  • Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкая земляробчая школа// Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: 1997. Т. 5.. — С. 367.
  • Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкі земляробчы інстытут//Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: 1997. Т. 5. 1997. — С. 367—368
  • Ліўшыц, У. М. Горкі//Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі, 1997. Т. 5.- С. 360.
  • Ліўшыц, У. М. Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія// Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: 1995. Т. 2. — С. 492.
  • Ліўшыц Уладзімір. Горкі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 1: — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — С. 546

Спасылкі