Вігвам: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 19:53, 3 сакавіка 2017

Вігва́м (з алган.: wīkwām, літаральна "жытло")^[1], таксама вядмы як ве́ту (з мовы вампаноаг: wetu, "дом")^[2] і вікія́п (з месквакі: wikiyapi, "хаціна")^[3] — аднакамернае жытло паўночнаамерыканскіх індзейцаў купалападобнай формы. Першапачаткова алганкіны называлі так розныя па тыпу хаціні, у тым ліку доўгія бервяныя дамы. З XVII ст. еўрапейскія каланісты ўжывалі гэта паняцце для ўсіх жылых будынкаў лясных індзейцаў усходняга ўзбярэжжа Паўночнай Амерыкі. Толькі ў XIX ст., калі адбылася навуковая сістэматызацыя, назва вігвам замацавалася за пэўным па форме тыпам жытла.

Гісторыя

Відавочна, вігвам — адзін з найстаражытнейшых тыпаў жытла. Вігвамападобныя будынкі выяўлены археолагамі нават на тэрыторыі Еўропы (каля 11 000 гадоў таму)^[4]. Даследаванне стаянак палеаіндзейцаў паказвае, што яны таксама карысталіся круглявымі хацінамі са слупом у цэнтры^[5]. Алганкіны, што ў XVII ст. насялялі лясную зону ўсходняга ўзбярэжжа і Вялікіх азёр Паўночнай Амерыкі выкарыстоўвалі слова wīkwām адносна любога тыпу жытла. Прычым, яны будавалі самыя розныя па форме хаціны з розных матэрыялаў^[6]. Каркасныя пабудовы ў форме купалу, дзе сцены адначасова з'яўляліся дахам былі шырока распаўсюджаны ў плямён, што былі вымушаны сезонна перамяшчацца па пэўнай тэрыторыі, паколькі адначасова займаліся паляваннем і земляробствам. Нават тыя плямёны, што пад уздзеяннем еўрапейцаў пачыналі весці аселы лад жыцця, захоўвалі тыповую купалападобную канструкцыю, хаця стацыянарныя вігвамы патрабавалі лепшага ацяплення і часам — ваеннага ўмацавання.

Канструкцыя

Галерэя

Будоўля вігвама, 1863 г.
Хаціна аджыбвэ, 1846 г.
Вігвам мікмак, 1873 г.
Вікіяп апачы, 1903 г.
Сучасная рэканструкцыя вігвама алганкінаў XVII ст.

Гл. таксама

Зноскі

Спасылкі

[1] Wigwam

[2] Wampanoag homes

[3] Wickiup

[4] Archaeologists discover Britain's oldest home

[5] Robert F. Maslowski, The Kanawha Valley and its Prehistoric People

[6] Mary C. Beaudry, Documentary Archaeology in the New World, p. 129

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Радок 3: / Радок 3: @@
 == Гісторыя ==
-Відавочна, вігвам — адзін з найстаражытнейшых тыпаў жытла. Вігвамападобныя будынкі выяўлены [[археалогія|археолагамі]] нават на тэрыторыі [[Еўропа|Еўропы]] (каля 11 000 гадоў таму)<ref>[http://www.independent.co.uk/life-style/history/archaeologists-discover-britains-oldest-home-2048927.html Archaeologists discover Britain's oldest home]</ref>. Даследаванне стаянак палеаіндзейцаў паказвае, што яны таксама карысталіся круглявымі хацінамі са слупом у цэнтры<ref>[http://cwva.org/area_prehistories/kvprehistory-maslowski.html Robert F. Maslowski, The Kanawha Valley and its Prehistoric People]</ref>. [[Алганкіны]], што ў [[17 стагоддзе|XVII]] ст. насялялі лясную зону ўсходняга ўзбярэжжа і Вялікіх азёр [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]] выкарыстоўвалі слова ''wīkwām'' адносна любога тыпа жытла. Прычым, яны будавалі самыя розныя па форме хаціны з розных матэрыялаў<ref>[https://books.google.by/books?id=8-AOZYVQBGIC&pg=PA129&lpg=PA129&dq=wigwam+archaeology&source=bl&ots=NBvGXG_Ij6&sig=nzE6HOg-3Qim9xCVLjnD64Bkx5M&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj5_Jer37rSAhULiCwKHUTmCRYQ6AEINDAG#v=onepage&q&f=false Mary C. Beaudry, Documentary Archaeology in the New World], p. 129</ref>. [[Каркас]]ныя пабудовы ў форме [[купал]]у, дзе [[сцяна|сцены]] адначасова з'яўляліся [[дах]]ам былі шырока распаўсюджаны ў плямён, што былі вымушаны сезонна перамяшчацца па пэўнай тэрыторыі, паколькі адначасова займаліся [[паляванне]]м і [[земляробства]]м. Нават тыя плямёны, што пад уздзеяннем еўрапейцаў пачыналі весці аселы лад жыцця, захоўвалі тыповую купалападобную канструкцыю, хаця стацыянарныя вігвамы патрабавалі лепшага ацяплення і часам — ваеннага ўмацавання.
+Відавочна, вігвам — адзін з найстаражытнейшых тыпаў жытла. Вігвамападобныя будынкі выяўлены [[археалогія|археолагамі]] нават на тэрыторыі [[Еўропа|Еўропы]] (каля 11 000 гадоў таму)<ref>[http://www.independent.co.uk/life-style/history/archaeologists-discover-britains-oldest-home-2048927.html Archaeologists discover Britain's oldest home]</ref>. Даследаванне стаянак палеаіндзейцаў паказвае, што яны таксама карысталіся круглявымі хацінамі са слупом у цэнтры<ref>[http://cwva.org/area_prehistories/kvprehistory-maslowski.html Robert F. Maslowski, The Kanawha Valley and its Prehistoric People]</ref>. [[Алганкіны]], што ў [[17 стагоддзе|XVII]] ст. насялялі лясную зону ўсходняга ўзбярэжжа і Вялікіх азёр [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]] выкарыстоўвалі слова ''wīkwām'' адносна любога тыпу жытла. Прычым, яны будавалі самыя розныя па форме хаціны з розных матэрыялаў<ref>[https://books.google.by/books?id=8-AOZYVQBGIC&pg=PA129&lpg=PA129&dq=wigwam+archaeology&source=bl&ots=NBvGXG_Ij6&sig=nzE6HOg-3Qim9xCVLjnD64Bkx5M&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj5_Jer37rSAhULiCwKHUTmCRYQ6AEINDAG#v=onepage&q&f=false Mary C. Beaudry, Documentary Archaeology in the New World], p. 129</ref>. [[Каркас]]ныя пабудовы ў форме [[купал]]у, дзе [[сцяна|сцены]] адначасова з'яўляліся [[дах]]ам былі шырока распаўсюджаны ў плямён, што былі вымушаны сезонна перамяшчацца па пэўнай тэрыторыі, паколькі адначасова займаліся [[паляванне]]м і [[земляробства]]м. Нават тыя плямёны, што пад уздзеяннем еўрапейцаў пачыналі весці аселы лад жыцця, захоўвалі тыповую купалападобную канструкцыю, хаця стацыянарныя вігвамы патрабавалі лепшага ацяплення і часам — ваеннага ўмацавання.
 == Канструкцыя ==