Каманчы: Розніца паміж версіямі

	Каманчы; (Nömöne, Numunu)
Агульная колькасць	23330 (2010 г.)
Рэгіёны пражывання	ЗША
Мова	каманчы
Рэлігія	анімізм, політэізм, шаманізм, пеётызм, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы	юты, шашоны

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 02:40, 23 сакавіка 2017

Кама́нчы (саманазва: Nömöne, Numunu) — індзейскі народ, карэнныя жыхары ЗША. Жывуць пераважна ў штатах Аклахома, Тэхас, Нью-Мексіка. Агульная колькасць (2010 г.) - 23 330 чал.^[1]

Паходжанне

Каманчы адносяцца да юта-ацтэкскай моўнай групы народаў, якая сфарміравалася каля 4000 гадоў таму на памежжы сучасных ЗША і Мексікі. Першапачаткова яны ўяўлялі ўсходнюю частку шашонаў і насялялі ўсход сучаснага штата Ваёмінг. Каля 1700 г. каманчы асвоілі конегадоўлю і мігрыравалі на поўдзень. Далучэнне да каманчаў розных груп шашонаў адбывалася і ў больш позні час да 1830 г.^[2]

Назва каманчы паходзіць з мовы ютаў (kɨmantsi) і значыць "ворагі"^[3]. Самі каманчы завуць сябе Nömöne (літаральна "народ").

Гісторыя

Каманчы ўпершыню ўзгадваюцца ў іспанскіх хроніках у 1705 г.^[4] У 1719 г. яны зрабілі ваенны рэйд на іспанскую калонію ў Нью-Мексіка^[5]. У першай палове XVIII ст. каманчы ў саюзе з ютамі паспяхова ваявалі адначасова з іспанцамі і апачы. У 1743 г. падчас пераследу праціўнікаў яны трапілі ў Тэхас^[6]. Толькі ў 1746 г. іспанцы здолелі нанесці ім сур'ёзнае паражэнне^[7]. У 1752 г. юты заключылі мірнае пагадненне з Іспаніяй і выйшлі з саюзу з каманчамі. Разам з гэтым, іспанскія каланісты падтрымлівалі з каманчамі гандлёвыя адносіны, абменьвалі канёў, кароў, зброю на рабоў і маёмасць, захопленых у іншых індзейцаў. Акрамя таго, каманчы здолелі наладзіць гандлёвыя зносіны з французамі.

Зноскі

Спасылкі

[1] The American Indian and Alaska Native Population: 2010

[2] COMANCHE HISTORY Part One

[3] Native History

[4] Robert Torrez, New Mexico in the 18th Century

[5] COMANCHE HISTORY Part Two

[6] Thomas W. Kavanagh, The Comanches: A History, 1706-1875

[7] Chronology

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Версія ад 02:39, 23 сакавіка 2017 правіць Frantishak (размовы \| уклад) Аўтадаглядчыкі, Даглядчыкі 39 974 праўкі →‎Гісторыя ← Папярэдняя праўка		Версія ад 02:40, 23 сакавіка 2017 правіць адкат Frantishak (размовы \| уклад) Аўтадаглядчыкі, Даглядчыкі 39 974 праўкі →‎Гісторыя Наступная праўка →
Радок 18:		Радок 18:

	== Гісторыя ==		== Гісторыя ==
	Каманчы ўпершыню ўзгадваюцца ў [[Іспанія\|іспанскіх]] хроніках у [[1705]] г.<ref>[http://newmexicohistory.org/people/new-mexico-in-the-18th-century-1-1 Robert Torrez, New Mexico in the 18th Century]</ref> У [[1719]] г. яны зрабілі ваенны рэйд на іспанскую калонію ў [[Штат Нью-Мексіка\|Нью-Мексіка]]<ref>[http://www.dickshovel.com/ComancheTwo.html COMANCHE HISTORY Part Two]</ref>. У першай палове [[18 стагоддзе\|XVIII]] ст. каманчы ў саюзе з [[юты, індзейцы\|ютамі]] паспяхова ваявалі адначасова з іспанцамі і [[апачы]]. У [[1743]] г. падчас пераследу праціўнікаў яны трапілі ў [[Штат Тэхас\|Тэхас]]<ref>[https://books.google.by/books?id=RFW8_SWARicC&pg=PA79&lpg=PA79&dq=comanche+1743&source=bl&ots=rokTWNkZoJ&sig=UkWYESW8ERJ-2rK_rKN8fuaoBls&hl=be&sa=X&ved=0ahUKEwjxqrnRmevSAhXpC5oKHd_1BcEQ6AEIQTAK#v=onepage&q&f=false Thomas W. Kavanagh, The Comanches: A History, 1706-1875]</ref>. Толькі ў [[1746]] г. іспанцы здолелі нанесці ім сур'ёзнае паражэнне<ref>[https://www.southernute-nsn.gov/history/chronology Chronology]</ref>. У [[1752]] г. юты заключылі мірнае пагадненне з Іспаніяй і выйшлі з саюзу з каманчамі. Разам з гэтым, іспанскія каланісты падтрымлівалі з каманчамі [[гандаль\|гандлёвыя]] адносіны, абменьвалі [[конь свойскі\|канёў]], [[карова\|кароў]], [[зброя\|зброю]] на [[рабства\|рабоў]] і маёмасць, захопленых у іншых індзейцаў.		Каманчы ўпершыню ўзгадваюцца ў [[Іспанія\|іспанскіх]] хроніках у [[1705]] г.<ref>[http://newmexicohistory.org/people/new-mexico-in-the-18th-century-1-1 Robert Torrez, New Mexico in the 18th Century]</ref> У [[1719]] г. яны зрабілі ваенны рэйд на іспанскую калонію ў [[Штат Нью-Мексіка\|Нью-Мексіка]]<ref>[http://www.dickshovel.com/ComancheTwo.html COMANCHE HISTORY Part Two]</ref>. У першай палове [[18 стагоддзе\|XVIII]] ст. каманчы ў саюзе з [[юты, індзейцы\|ютамі]] паспяхова ваявалі адначасова з іспанцамі і [[апачы]]. У [[1743]] г. падчас пераследу праціўнікаў яны трапілі ў [[Штат Тэхас\|Тэхас]]<ref>[https://books.google.by/books?id=RFW8_SWARicC&pg=PA79&lpg=PA79&dq=comanche+1743&source=bl&ots=rokTWNkZoJ&sig=UkWYESW8ERJ-2rK_rKN8fuaoBls&hl=be&sa=X&ved=0ahUKEwjxqrnRmevSAhXpC5oKHd_1BcEQ6AEIQTAK#v=onepage&q&f=false Thomas W. Kavanagh, The Comanches: A History, 1706-1875]</ref>. Толькі ў [[1746]] г. іспанцы здолелі нанесці ім сур'ёзнае паражэнне<ref>[https://www.southernute-nsn.gov/history/chronology Chronology]</ref>. У [[1752]] г. юты заключылі мірнае пагадненне з Іспаніяй і выйшлі з саюзу з каманчамі. Разам з гэтым, іспанскія каланісты падтрымлівалі з каманчамі [[гандаль\|гандлёвыя]] адносіны, абменьвалі [[конь свойскі\|канёў]], [[карова\|кароў]], [[зброя\|зброю]] на [[рабства\|рабоў]] і маёмасць, захопленых у іншых індзейцаў. Акрамя таго, каманчы здолелі наладзіць гандлёвыя зносіны з [[Францыя\|французамі]].