Маскоўскі дагавор РСФСР — Літва (1920): Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
Няма тлумачэння праўкі |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
| ⚫ | |||
{{іншыя значэнні|Маскоўскі дагавор}} |
{{іншыя значэнні|Маскоўскі дагавор}} |
||
{{Дагавор |
|||
| ⚫ | |||
| назва = Маскоўскі дагавор РСФСР і Літвы |
|||
| поўная_назва = Мірны дагавор паміж Расіяй і Літвой, заключаны ў Маскве 12 ліпеня 1920 г. |
|||
| выява = Roszczenia litewskie.PNG |
|||
| шырыня = 300px |
|||
| ⚫ | |||
| тып = [[мірны дагавор]] |
|||
| дата_падрыхтоўкі = |
|||
| дата_падпісання = [[12 ліпеня]] [[1920]] |
|||
| месца_падпісання = {{Сцяг РСФСР (1918-1937)}} [[РСФСР]], [[Масква]] |
|||
| змацаваны_пячаткай = |
|||
| уступанне_ў_сілу = [[1920]] |
|||
| умовы = |
|||
| заканчэнне_дзеяння = без тэрміну |
|||
| страціла_сілу = [[15 чэрвеня]] [[1940]] |
|||
| падпісаны = [[Адольф Ёфэ]]<hr/>[[Томас Нарушэвічус]] |
|||
| бакі = {{Сцяг РСФСР (1918-1937)}} [[РСФСР]]<hr/>{{Сцяг Літвы}} [[Літва]] |
|||
| месца_захоўвання = |
|||
| мова = [[Руская мова|руская]] |
|||
| мовы = |
|||
| website = |
|||
| wikisource = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | |||
Дагавор быў падрыхтаваны ва ўмовах паспяховага наступлення Чырвонай Арміі на землях Беларусі летам 1920 у час [[савецка-польская вайна, 1919-1920|савецка-польскай вайны]]. Згодна з ім быў юрыдычна ліквідаваны [[ЛітБел]]<ref>Фактычна — у ліпені 1919.</ref>; была вызначана дзяржаўная мяжа паміж РСФСР і Літвой; частка этнічнай беларускай тэрыторыі з гарадамі Гродна, Шчучын, Ашмяны, Смаргонь, Браслаў, Ліда, Паставы, а таксама Віленскі край з Вільняй былі прызнаныя часткай Літвы. Дагавор гарантаваў нейтралітэт Літвы ў ходзе савецка-польскай вайны, бяспеку правага фланга войскаў Заходняга фронту ў яго наступленні на Варшаву. Літоўскі бок абавязваўся спыніць на сваёй тэрыторыі дзейнасць «антысавецкіх арганізацый і груп», у тым ліку органаў [[БНР]]. |
Дагавор быў падрыхтаваны ва ўмовах паспяховага наступлення Чырвонай Арміі на землях Беларусі летам 1920 у час [[савецка-польская вайна, 1919-1920|савецка-польскай вайны]]. Згодна з ім быў юрыдычна ліквідаваны [[ЛітБел]]<ref>Фактычна — у ліпені 1919.</ref>; была вызначана дзяржаўная мяжа паміж РСФСР і Літвой; частка этнічнай беларускай тэрыторыі з гарадамі Гродна, Шчучын, Ашмяны, Смаргонь, Браслаў, Ліда, Паставы, а таксама Віленскі край з Вільняй былі прызнаныя часткай Літвы. Дагавор гарантаваў нейтралітэт Літвы ў ходзе савецка-польскай вайны, бяспеку правага фланга войскаў Заходняга фронту ў яго наступленні на Варшаву. Літоўскі бок абавязваўся спыніць на сваёй тэрыторыі дзейнасць «антысавецкіх арганізацый і груп», у тым ліку органаў [[БНР]]. |
||
Версія ад 00:41, 13 ліпеня 2017
| Маскоўскі дагавор РСФСР і Літвы | |
|---|---|
 | |
| Тып дагавора | мірны дагавор |
| Дата падпісання | 12 ліпеня 1920 |
| Падпісалі |
Адольф Ёфэ Томас Нарушэвічус |
| Бакі |
.svg){kind=small} РСФСР Літва |
| Мова | руская |
Маскоўскі дагавор 1920 года — мірны дагавор паміж Літвой і Савецкай Расіяй (РСФСР), які быў падпісаны 12 ліпеня 1920 г. у Маскве.
Дагавор быў падрыхтаваны ва ўмовах паспяховага наступлення Чырвонай Арміі на землях Беларусі летам 1920 у час савецка-польскай вайны. Згодна з ім быў юрыдычна ліквідаваны ЛітБел[1]; была вызначана дзяржаўная мяжа паміж РСФСР і Літвой; частка этнічнай беларускай тэрыторыі з гарадамі Гродна, Шчучын, Ашмяны, Смаргонь, Браслаў, Ліда, Паставы, а таксама Віленскі край з Вільняй былі прызнаныя часткай Літвы. Дагавор гарантаваў нейтралітэт Літвы ў ходзе савецка-польскай вайны, бяспеку правага фланга войскаў Заходняга фронту ў яго наступленні на Варшаву. Літоўскі бок абавязваўся спыніць на сваёй тэрыторыі дзейнасць «антысавецкіх арганізацый і груп», у тым ліку органаў БНР.
У адпаведнасці з гэтым дагаворам савецкі бок у жніўні 1920 перадаў Літве занятую 14.7.1920 Вільню. Пасля пазнейшых няўдач Чырвонай Арміі ў канцы жніўня 1920 і заняцця польскім войскам заходніх земляў Беларусі, дагавор страціў сваю актуальнасць.
Перагаворы
Перагаворы пачаліся ў маі 1920, і літоўскі бок спрабаваў выкарыстаць дзяржаўна-палітычны вакуум, які ўзнік на тэрыторыі Беларусі, найперш на паўночна-заходніх землях, пасля ліквідацыі ЛітБела, настойваючы на перадачы Літве тэрыторый Ковенскай, Віленскай, Сувалкаўскай і Гродзенскай губерняў (з гарадамі Беласток, Бельск, Гродна, Брэст, Кобрын, Пружаны), Навагрудскага павета Мінскай губерні. Савецкая дэлегацыя ў адказ прадставіла этнаграфічную карту, на якой было азначана пражыванне літоўцаў толькі на тэрыторыі Сувалкаўскай, Ковенскай і заходняй часткі Віленскай губерні (без Вільні). Усё ж савецкі бок згадзіўся, ва ўмовах падрыхтоўкі наступлення супраць польскіх войскаў, перадаць Літве частку беларускіх земляў.[2]
Наш час
Пэўная частка радыкальных палітыкаў Літвы трактуе дагавор як падставу для тэрытарыяльных прэтэнзій да Беларусі. У ацэнках сучаснай беларускай гістарыяграфіі дагавор выступае як ваенна-палітычны акт савецкага кіраўніцтва, якое не лічылася з інтарэсамі беларускага народу.
Зноскі
Крыніца
- Документы внешней политики СССР / Мин-во иностранных дел СССР; [Комиссия по изданию дипломатических документов: А. А. Громыко (пред.) и др.]. Т. 3: 1 июля 1920 г. — 18 марта 1921 г. / Редкол.: Г. А. Белов и др. — М.: Госполитиздат, 1957. — 723 с., [7] л. карт. — С. 28 — 42.
- Знешняя палітыка Беларусі: зборнік дакументаў і матэрыялаў / Мін-ва замежных спраў РБ [і інш.]. Т. 1: 1917 — 1922 гг. / [Склад.: У. М. Міхнюк і інш.; Рэдкал.: І. І. Антановіч (старшыня) і інш.]. — Мн.: БелНДІДАС, 1997. — 395, [1] с. — ISBN 985-6099-36-6.
Літаратура
- У. Ф. Ладысеў. Станаўленне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці ў XX стагоддзі (метадалагічны аспект) // Заходні рэгіён Беларусі вачыма гісторыкаў і краязнаўцаў : зборнік навук. артыкулаў. — Гродна: ГрДУ, 2006. — 422 с. ISBN 985-417-834-Х.
- Гісторыя Беларусі / Пад рэд. М. Касцюка. У 6 т. Т.5. С.113, 114.
- Навицкас, К. Литва и Антанта (1918 – 1920 гг.) / К. Навицкас. — Вильнюс: Минтас, 1970. — 139 с. — С. 128 — 130.