Дож: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др стыль
Радок 9: Радок 9:


=== Абавязкі дожа ===
=== Абавязкі дожа ===
Улада дожа строга абмяжоўвалася. Напрыклад, дож не меў права з’яўляцца на публіцы без суправаджэння, не мог аднаасобна сустракацца з замежнымі [[вяльможа]]мі або [[Пасол, пасада|пасламі]], не мог адзін адчыняць афіцыйныя [[ліст]]ы. У дожа не магло быць уласнасці на тэрыторыі іншых дзяржаў. Ён не мог пакідаць тэрыторыю [[Палац дожаў|Палаца дожаў]] і [[базіліка|базілікі]] [[Сабор Святога Марка|Сан-Марка]].
Улада дожа строга абмяжоўвалася. Напрыклад, дож не меў права з’яўляцца на публіцы без суправаджэння, не мог аднаасобна сустракацца з іншаземнымі [[вяльможа]]мі або [[Пасол, пасада|пасламі]], не мог адзін распячатваць афіцыйныя [[пісьмо (паведамленне)|пісьмы]]. У дожа не магло быць уласнасці на тэрыторыі іншых дзяржаў. Ён не мог пакідаць тэрыторыю [[Палац дожаў|Палаца дожаў]] і [[базіліка|базілікі]] [[Сабор Святога Марка|Сан-Марка]].


Звычайна дожы кіравалі да самай смерці, хаця здараліся выпадкі пазбаўлення пасады. Прыбыткі дожа на пасадзе былі невялікімі. Пасля [[1501]] г. была распрацаваная працэдура пасмяротнага пакрыцця шкоды, нанесенай дожам у перыяд кіравання, напрыклад у выніку крадзяжоў: [[Суд мёртвых]].
Звычайна дожы кіравалі да самай смерці, хаця здараліся выпадкі пазбаўлення пасады. Прыбыткі дожа на пасадзе былі невялікімі. Пасля [[1501]] г. была распрацаваная працэдура пасмяротнага пакрыцця шкоды, нанесенай дожам у перыяд кіравання, напрыклад у выніку крадзяжоў: [[Суд мёртвых]].

Версія ад 19:25, 9 лістапада 2017

Шэсце венецыянскага дожа.

Дож (італ.: doge, ад лац.: dux — правадыр) — тытул кіраўніка дзяржавы у некаторых італьянскіх рэспубліках.

Венецыянскі дож

Паходжанне тытула

Тытул існаваў у Венецыі на працягу больш чым дзесяці стагоддзяў, з 8 ст. па 18 ст. Узнік у 697 годзе, у той час Венецыя фармальна падпарадкоўвалася Візантыі. Першым дожам стаў Анафеста. Меркавана, першыя дожы выконвалі функцыі намеснікаў Візантыйскай імперыі.

Абавязкі дожа

Улада дожа строга абмяжоўвалася. Напрыклад, дож не меў права з’яўляцца на публіцы без суправаджэння, не мог аднаасобна сустракацца з іншаземнымі вяльможамі або пасламі, не мог адзін распячатваць афіцыйныя пісьмы. У дожа не магло быць уласнасці на тэрыторыі іншых дзяржаў. Ён не мог пакідаць тэрыторыю Палаца дожаў і базілікі Сан-Марка.

Звычайна дожы кіравалі да самай смерці, хаця здараліся выпадкі пазбаўлення пасады. Прыбыткі дожа на пасадзе былі невялікімі. Пасля 1501 г. была распрацаваная працэдура пасмяротнага пакрыцця шкоды, нанесенай дожам у перыяд кіравання, напрыклад у выніку крадзяжоў: Суд мёртвых.

Адным з цырыманіяльных абавязкаў дожа было ажыццяўленне цырымоніі заручын дожа з морам. Дож кідаў кольца ў Адрыятыку з дзяржаўнага карабля — галеры, якая насіла назву Бучынтора або Букентаўр. Традыцыя з’явілася пасля 1000 года, у адзначэнне заваявання Далмацыі 26-м дожам П’етра Арсеола II.

Галаўны ўбор дожа

Адзенне дожа складалася з шапкі-каўпака адмысловай формы, мяча, пурпурнай або залатой мантыі, з каўняром з футра гарнастая і чырвоных чаравікоў, падобных да чаравікоў візантыйскіх імператараў. Штогод у Вялікдзень дож узначальваў працэсію ад Сан-Марка да жаночага кляштара Сан Закарыа, дзе галоўная манахіня кляштара ўручала яму новую шапку (corno ducale), пашытую манашкамі. Шапка мела форму рога, была цвёрдай, выраблялася з парчы.

З часам абавязкі дожа ўсё больш перакладаліся на венецыянскіх службоўцаў.

Скасаванне тытула

Тытул быў скасаваны Напалеонам у 1797 годзе. Венецыя трапіла ў залежнасць ад Аўстрыі, пасля гэтага мелі месца іншыя формы кіравання, але да інстытута дожаў Венецыя больш не вярнулася.

Генуэзскі дож

Тытул дожа насіў галава Генуэзскай рэспублікі. Форма кіравання была запазычана ў Венецыі ў 1339 годзе з мэтай навесці парадак сярод мноства палітычных сіл, існаваўшых на той момант у рэспубліцы. З 1384 да 1515 г. найболей годныя і папулярныя грамадзяне займалі пост дожа, за выключэннем перыядаў замежных акупацый. У 1528 інстытут дожа быў адноўлены арыстакратамі, але абмежаваны тэрмінам кіравання два года. Тытул спыніў існаванне, як і ў Венецыі, пад ціскам французскіх заваёўнікаў.

Яшчэ адной рэспублікай, якая выбірала дожаў была маленькая Сенарыка. Яна звалася так у гонар сталіцы, якая была размешчанна на захад ад Церама на Адрыятычным узбярэжжы Цэнтральнай Італіі. Тытул існаваў з 1343 г. да моманту далучэння рэспублікі да Неапалітанскага каралеўства ў 1797 годзе.

Гл. таксама