Персідская імперыя

600 г. да н.э.

Шаблон:Вызнч, Шаблон:Вызн2, Шаблон:Вызн2 — тэрмін, якім завуць розныя дзяржавы, створаныя персамі. Часцей за ўсё Персідскай імперыяй завуць дзяржавы Ахеменідаў (648—330 да н.э.) і Сасанідаў (226—650).

Гісторыя Персідскага царства пачынаецца з 7 ст. да н.э., калі іранскае племя мідзян, якое займалася жывёлагадоўляй і земляробствам, з дапамогай іншых роднасных плямён знішчыла Асірыйскую дзяржаву і раепаўсюдзіла сваю ўладу амаль на ўвесь сучасны Іран. У 6 ст. да н.э. іх змянілі персы, якія жылі на крайнім паўднёвым захадзе сучаснага Ірана (у Персіі). Заснавальнікам персідскай манархіі быў Кір, які паходзіў з дынастыі Ахеменідаў і варадарыў з 558 да 530 да н.э. Ён заваяваў усю Заходнюю Азію і большую частку сучаснага Ірана. Яго пераемнік Камбіз (530—521 да н.э.) далучыў да гэтых заваёў Егіпет і частку Эфіопіі. У часы панавання Дарыя (522—486 да н.э.) межы Персідскай дзяржавы пашырыліся да Індыі. Пры ім краіна была падзелена на 120 сатрапій, уведзена залатая манетная сістэма і замацавалася рэлігія Зараастры. Да рэлігійных вераванняў іншых народаў персы тады ставіліся верацярпіма. Галоўнымі гарадамі Персіі пры Дарыі былі Сузы і Персепаль. 3 часам Персія страціла сваю былую магутнасць і пад ударамі Аляксандра Македонскага спыніла сваё гістарычнае існаванне як самастойная дзяржава.

Да ісламскай рэвалюцыі (1979) Іран афіцыйна менаваўся імперыяй, а шаханшах Ірана насіў тытул "Яго Імператарская Вялікасць".