Кварк: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др вікіфікацыя |
дапаўненне на аснове БелЭн |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Ква́ркі''' — [[фундаментальная часціца|фундаментальныя часціцы]] ў [[стандартная мадэль|стандартнай мадэлі]], якія не назіраюцца ў свабодным стане; |
|||
'''Ква́рк''' — [[фундаментальная часціца]] ў [[стандартная мадэль|стандартнай мадэлі]], якая не назіраецца ў свабодным стане. Гіпотэза пра існаванне кваркаў узнікла ў 1964 г. у схеме [[унітарная сіметрыя|унітарнай сіметрыі]]. Тэорыя прыпісвае кваркам дробны [[электрычны зарад]] (1/3 і 2/3 ад [[Элементарны электрычны зарад|элементарнага]]). Паводле стандарнае мадэлі з іх складаюцца ўсе [[адроны]]. З трох — [[барыён]]ы, і з пары кварк-антыкварк — [[мезон]]ы. Пошукі кваркаў да гэтага часу не далі поспеху, калі не лічыць 6 вельмі супярэчлівых выпадкаў выяўлення іх у [[касмічныя прамяні|касмічных прамянях]]. На дадзены момант вядомыя 6 [[водар (фізіка)|«водараў»]] кваркаў, уласцівасці якіх прыведзеныя ў табліцы. |
|||
спецыфічныя састаўныя часткі [[адрон]]аў — [[элементарная часціца|элементарных часціц]], якім уласцівы [[моцнае ўзаемадзеянне|моцныя ўзаемадзеянні]]. |
|||
[[Антычасціца|Антычасціцы]] кваркаў называюцца '''антыква́ркамі''' і адрозніваюцца ад кваркаў тым, што ўсе іх [[квантавы лік|квантавыя лікі]] процілеглыя па знаку. |
|||
== Антыкварк == |
|||
'''Антыква́рк''' — [[фундаментальная часціца]] ў [[стандартная мадэль|стандартнай мадэлі]], якая з’яўляецца [[антычасціца]]й кварка. Антыкваркі адрозніваюцца ад кваркаў толькі тым, што ўсе іх [[квантавы лік|квантавыя лікі]] супрацьлеглыя па знаку. |
|||
Паводле [[стандартная мадэль|стандартнай мадэлі]], [[барыёны]] складаюцца з трох кваркаў, [[мезоны]] — з кварка і антыкварка. |
|||
Гіпотэза кваркаў прапанавана амерыканскімі фізікамі [[Мюрэй Гел-Ман|М. Гел-Манам]] і [[Джордж Цвейг|Дж. Цвейгам]] у 1964 годзе для тлумачэння ўласцівасцей [[адрон]]аў і заканамернасцей у іх спектраскапіі. |
|||
Маюць [[спін]] 1/2, [[электрычны зарад]] +2/3 ці −1/3 ад зараду [[пратон]]а, [[барыённы зарад]] 1/3, а таксама спецыфічныя [[квантавыя лікі]] — [[водар (квантавы лік)|«водар»]], [[колер (квантавы лік)|«колер»]] і іншыя. |
|||
Вядома шэсць «водараў» кваркаў, якія маюць розныя назвы і пазначаюцца [[лацінскі алфавіт|лацінскімі]] літарамі ''[[u-кварк|u]]'', ''[[d-кварк|d]]'', ''[[s-кварк|s]]'', ''[[c-кварк|c]]'', ''[[b-кварк|b]]'', ''[[t-кварк|t]]'' ([[маса спакою|масы спакою]] 5, 8, 100 МэВ і 1,5, 5, 175 ГэВ адпаведна), адпаведныя антыкваркі — {{overline|''u''}}, {{overline|''d''}}, {{overline|''s''}}, {{overline|''c''}}, {{overline|''b''}}, {{overline|''t''}}. |
|||
Пры гэтым кваркі ''u'' і ''d'' утвараюць звычайнае [[атамнае ядро|ядзернае рэчыва]], астатнія нараджаюцца ў якасці кароткажывучага штучнага ядзернага рэчыва на [[паскаральнік зараджаных часціц|паскаральніках зараджаных часціц]]. |
|||
Кваркі існуюць толькі ў ядзерным рэчыве; эксперыментальна ўскосна выяўлены ў доследах па сутыкненні [[адрон]]аў, [[электрон]]на-[[пазітрон]]най [[анігіляцыя|анігіляцыі]] ў струменях адронаў і [[рассеянне мікрачасціц|рассеянні]] [[лептон]]аў на [[нуклон]]ах. |
|||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
||
* [[ |
* [[Квантавая хромадынаміка]] |
||
* [[Колер кварка]] |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* |
* {{крыніцы/БелЭн|8к|Кваркі}} С. 211. |
||
* Окунь Л. Б. Лептоны и кварки. 2 изд. М., 1990. |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
||
{{Commonscat-inline|Quark}} |
{{Commonscat-inline|Quark}} |
||
* [http://www.femto.com.ua/articles/part_1/1585.html Кварки] // Физическая энциклопедия. |
|||
* [http://www.femto.com.ua/articles/part_1/0162.html Антикварки] // Физическая энциклопедия. |
|||
* [http://pdg.lbl.gov/2007/listings/qxxx.html Эксперыментальная інфармацыя пра кваркі] на сайце Particle Data Group |
* [http://pdg.lbl.gov/2007/listings/qxxx.html Эксперыментальная інфармацыя пра кваркі] на сайце Particle Data Group |
||
{{часціцы}} |
{{часціцы}} |
||
[[Катэгорыя:Элементарныя часціцы]] |
[[Катэгорыя:Элементарныя часціцы]] |
||
[[Катэгорыя:Ферміёны]] |
[[Катэгорыя:Ферміёны]] |
||
[[Катэгорыя:Кваркі| |
[[Катэгорыя:Кваркі|Кваркі]] |
||
Актуальная версія на 15:26, 11 лютага 2018
Ква́ркі — фундаментальныя часціцы ў стандартнай мадэлі, якія не назіраюцца ў свабодным стане; спецыфічныя састаўныя часткі адронаў — элементарных часціц, якім уласцівы моцныя ўзаемадзеянні.
Антычасціцы кваркаў называюцца антыква́ркамі і адрозніваюцца ад кваркаў тым, што ўсе іх квантавыя лікі процілеглыя па знаку.
Паводле стандартнай мадэлі, барыёны складаюцца з трох кваркаў, мезоны — з кварка і антыкварка.
Гіпотэза кваркаў прапанавана амерыканскімі фізікамі М. Гел-Манам і Дж. Цвейгам у 1964 годзе для тлумачэння ўласцівасцей адронаў і заканамернасцей у іх спектраскапіі.
Маюць спін 1/2, электрычны зарад +2/3 ці −1/3 ад зараду пратона, барыённы зарад 1/3, а таксама спецыфічныя квантавыя лікі — «водар», «колер» і іншыя.
Вядома шэсць «водараў» кваркаў, якія маюць розныя назвы і пазначаюцца лацінскімі літарамі u, d, s, c, b, t (масы спакою 5, 8, 100 МэВ і 1,5, 5, 175 ГэВ адпаведна), адпаведныя антыкваркі — u, d, s, c, b, t.
Пры гэтым кваркі u і d утвараюць звычайнае ядзернае рэчыва, астатнія нараджаюцца ў якасці кароткажывучага штучнага ядзернага рэчыва на паскаральніках зараджаных часціц.
Кваркі існуюць толькі ў ядзерным рэчыве; эксперыментальна ўскосна выяўлены ў доследах па сутыкненні адронаў, электронна-пазітроннай анігіляцыі ў струменях адронаў і рассеянні лептонаў на нуклонах.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Кваркі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. С. 211.
- Окунь Л. Б. Лептоны и кварки. 2 изд. М., 1990.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кварк- Кварки // Физическая энциклопедия.
- Антикварки // Физическая энциклопедия.
- Эксперыментальная інфармацыя пра кваркі на сайце Particle Data Group
