Ашмянскі павет (Вялікае Княства Літоўскае): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 54: Радок 54:
[[Выява:Ašmiany,_Pahonia._Ашмяны,_Пагоня_(1783).jpg|thumb|130px|Павятовая пячатка]]
[[Выява:Ašmiany,_Pahonia._Ашмяны,_Пагоня_(1783).jpg|thumb|130px|Павятовая пячатка]]


'''Ашмянскі павет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на [[Беларусь|Беларусі]] ў [[XVI]] — [[XX]] стст. Цэнтр — [[Ашмяны]]. У часы [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] у складзе [[Віленскае ваяводства|Віленскага ваяводства]]. У [[XVI]] — [[XVII]] стст. неаднаразова быў тэатрам ваенных дзеянняў. Ваеннае ліхалецце прычыніла павету моцнае спусташэнне. Сойм ВКЛ 1661 г. характарызаваў стан павета як «ушчэнт разбураны ворагам»<ref>Volumina legum: przedruk zbioru praw staraniem xx. pijarow w Warszawie od r. 1732 do r. 1782 wyd. T. 4. — Petersburg: J. Ohryzko,1859. — 518 s. — S. 386—389.</ref>.
'''Ашмянскі павет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на [[Беларусь|Беларусі]] ў [[XVI]] — [[XX]] стст. Цэнтр — [[Ашмяны]]. У часы [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] у складзе [[Віленскае ваяводства|Віленскага ваяводства]]. У [[XVI]] — [[XVII]] стст. неаднаразова быў тэатрам ваенных дзеянняў. Ваеннае ліхалецце прычыніла павету моцнае спусташэнне. Сойм ВКЛ 1661 г. характарызаваў стан павета як «ушчэнт разбураны ворагам»<ref>Volumina legum: przedruk zbioru praw staraniem xx. pijarow w Warszawie od r. 1732 do r. 1782 wyd. T. 4. — Petersburg: J. Ohryzko,1859. — 518 s. — S. 386—389.</ref>, а колькасць дымаў скарацілася больш за 50%<ref>Morzy, J. Kryzys demograficzny na Litwie i Białorusi w II połowie XVII wieku / Józef Morzy. — Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1965. — 405 s. — Tabl. 22, 24. — (Prace Wydziału Filozoficzno-Historycznego - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Historia 21).</ref>.


Земскія і гарадскія суды Ашмянскага павета знаходзіліся ў [[Ашмяны|Ашмянах]] і [[Мядзель|Мядзелі]], з [[1775]] г. — у [[Ашмяны|Ашмянах]] і [[Паставы|Паставах]]. У [[1791]] г. падзелены на Ашмянскі павет (з цэнтрам у Ашмянах) і [[Завілейскі павет, Вялікае Княства Літоўскае|Завілейскі павет]] (з цэнтрам у Паставах).
Земскія і гарадскія суды Ашмянскага павета знаходзіліся ў [[Ашмяны|Ашмянах]] і [[Мядзель|Мядзелі]], з [[1775]] г. — у [[Ашмяны|Ашмянах]] і [[Паставы|Паставах]]. У [[1791]] г. падзелены на Ашмянскі павет (з цэнтрам у Ашмянах) і [[Завілейскі павет, Вялікае Княства Літоўскае|Завілейскі павет]] (з цэнтрам у Паставах).

Версія ад 20:00, 19 ліпеня 2018

Ашмянскі павет
Краіна
Уваходзіць у
Адміністрацыйны цэнтр
Дата ўтварэння 1566
Дата скасавання 1795
Насельніцтва (1790) 118 475
Плошча 15 925 км²
Ашмянскі павет на карце
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Павятовая пячатка

Ашмянскі павет — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на Беларусі ў XVI — XX стст. Цэнтр — Ашмяны. У часы ВКЛ у складзе Віленскага ваяводства. У XVI — XVII стст. неаднаразова быў тэатрам ваенных дзеянняў. Ваеннае ліхалецце прычыніла павету моцнае спусташэнне. Сойм ВКЛ 1661 г. характарызаваў стан павета як «ушчэнт разбураны ворагам»[1], а колькасць дымаў скарацілася больш за 50%[2].

Земскія і гарадскія суды Ашмянскага павета знаходзіліся ў Ашмянах і Мядзелі, з 1775 г. — у Ашмянах і Паставах. У 1791 г. падзелены на Ашмянскі павет (з цэнтрам у Ашмянах) і Завілейскі павет (з цэнтрам у Паставах).

У выніку 2-га падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г. усходняя частка павета адышла да Расійскай імперыі. З 1795 г. Ашмянскі павет адыйшоў да Віленскай губерні. Складаўся з 7 валасцей (праўленні ў Ашмянах, Бакштах, Дзевянішках, Крэве, Лошы, Смаргоні, Трабах), у канцы XIX — пачатку XX стст. з 23 валасцей, тэрыторыя 6196,5 кв. вёрст, насельніцтва 233 559 чалавек.

З кастрычніка 1920 г. Ашмянскі павет знаходзіўся ў складзе Сярэдняй Літвы, з сакавіка 1922 г. да верасня 1939 г. — у Віленскім ваяводстве Польшчы. У 1931 г. тэрыторыя павета складала 2352 км², насельніцтва налічвала 101 542 чалавек. У 1940 г. на яго тэрыторыі быў утвораны Ашмянскі, Астравецкі і Смаргонскі раёны БССР.

Павет прафесійна вывучае гісторык Герман Брэгер.

Вядомыя асобы

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн., 1996. — 480 с.: іл. ISBN 985-11-0061-7 (т. 2), ISBN 985-11-0035-8

  1. Volumina legum: przedruk zbioru praw staraniem xx. pijarow w Warszawie od r. 1732 do r. 1782 wyd. T. 4. — Petersburg: J. Ohryzko,1859. — 518 s. — S. 386—389.
  2. Morzy, J. Kryzys demograficzny na Litwie i Białorusi w II połowie XVII wieku / Józef Morzy. — Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1965. — 405 s. — Tabl. 22, 24. — (Prace Wydziału Filozoficzno-Historycznego - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Historia 21).