Уолтэр Рэйлі: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Frantishak (размовы | уклад) |
Frantishak (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 53: | Радок 53: | ||
== Апошнія гады == |
== Апошнія гады == |
||
У [[1603]] г. Уолтэр Рэйлі быў абвінавачаны ва ўдзеле ў змове супраць караля [[Якаў I (кароль Англіі)|Якава I]] і зноў трапіў у Таўэр<ref>[https://www.awesomestories.com/asset/view/THE-DEATH-OF-RALEIGH-Elizabeth-I-The-Golden-Age Elizabeth I: The Golden Age - THE DEATH OF RALEIGH]</ref>. Пасля шматгадовага расследавання выявілася толькі тое, што ён сустракаўся з некаторымі змоўшчыкамі. Уолтэр Рэйлі здолеў зноў прыцягнуць увагу караля і атрымаць адтэрміноўку для арганізацыі новай экспедыцыі ў [[Гвіяна|Гвіяну]]. Аднак плаванне [[1617]] г. скончылася няўдала. Экспедыцыя была ўцягнута ў ваенныя дзеянні з [[Іспанія|іспанцамі]]. У баі загінуў Уолтэр-малодшы, сын пірата<ref>[http://dzsarea.com/%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%84%D0%B0-%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B5%D0%B2/ Катастрофа американских индейцев]</ref>. Пасля вяртання на радзіму Уолтэр Рэйлі быў абвінавачаны ў парушэнні міру з іспанцамі і арыштаваны. [[29 кастрычніка]] [[1618]] г. яго пакаралі смерцю праз адсячэнне галавы. |
У [[1603]] г. Уолтэр Рэйлі быў абвінавачаны ва ўдзеле ў змове супраць караля [[Якаў I (кароль Англіі)|Якава I]] і зноў трапіў у Таўэр<ref>[https://www.awesomestories.com/asset/view/THE-DEATH-OF-RALEIGH-Elizabeth-I-The-Golden-Age Elizabeth I: The Golden Age - THE DEATH OF RALEIGH]</ref>. Пасля шматгадовага расследавання выявілася толькі тое, што ён сустракаўся з некаторымі змоўшчыкамі. Уолтэр Рэйлі здолеў зноў прыцягнуць увагу караля і атрымаць адтэрміноўку для арганізацыі новай экспедыцыі ў [[Гвіяна|Гвіяну]]. Аднак плаванне [[1617]] г. скончылася няўдала. Экспедыцыя была ўцягнута ў ваенныя дзеянні з [[Іспанія|іспанцамі]]. У баі загінуў Уолтэр-малодшы, сын пірата<ref>[http://dzsarea.com/%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%84%D0%B0-%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B5%D0%B2/ Катастрофа американских индейцев]</ref>. Пасля вяртання на радзіму Уолтэр Рэйлі быў абвінавачаны ў парушэнні міру з іспанцамі і арыштаваны. [[29 кастрычніка]] [[1618]] г. яго пакаралі смерцю праз адсячэнне галавы. |
||
== Творчасць == |
|||
Уолтэр Рэйлі з'яўляўся вядомым пісьменнікам свайго часу. Захавалася болей за 30 [[верш]]аў, складзеных ім. Яны напісаны [[рыфма]]й у традыцыйнай для англійскай паэзіі форме. Найбольш вядомыя празаічныя творы: |
|||
* «Адкрыццё Гвіяны» ({{lang-en|The Discovery of Guiana}}, [[1595]])<ref>[https://www.gutenberg.org/files/2272/2272-h/2272-h.htm The Discovery of Guiana, by Sir Walter Raleigh]</ref> |
|||
* «Сусветная гісторыя» ({{lang-en|The Historie of the World}}) |
|||
Апошняя праца была напісаа ім пасля арышту ў [[1603]] г. падчас знаходжання ў [[Таўэр]]ы. Хаця Уолтэр Рэйлі паспеў апісаць падзеі [[Антычнасць|антычнай]] гісторыі, у ёй выкрывалася сутнасць [[манархія|манархічнай]] палітыкі<ref>Гл.: [https://www.academia.edu/5539595/History_of_the_Historical_Thought_In_Belarusian_full_text_edition_ Самахвалаў, Д. С. Гісторыя гістарычнай думкі : курс лекцый / Д. С. Самахвалаў. — Мінск : БДУ, 2013]. С.40.</ref>, характэрнай для яго часу. |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
Версія ад 06:07, 22 верасня 2018
Уолтэр Рэйлі | |
---|---|
англ.: Sir Walter Raleigh | |
| |
Род дзейнасці | пірат |
Дата нараджэння | каля 1554[1] |
Месца нараджэння | Іст-Бадлі |
Дата смерці | 29 кастрычніка 1618 |
Месца смерці | Лондан |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Падданства | Англія |
Веравызнанне | пратэстанцтва |
Бацька | Уолтэр Рэлі Старэйшы |
Маці | Кэтрын Шампернау |
Жонка | Лізавета Трокмартан-Рэйлі |
Дзеці | Уолтэр Рэйлі[d] і Кэр’ю Рэйлі[d] |
Альма-матар | |
Бітвы/войны | |
Узнагароды і прэміі | |
Аўтограф | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Сэр Уолтэр Рэйлі (англ.: Walter Raleigh; каля 1554 — 29 кастрычніка 1618) — знакаміты англійскі мараплавец, пірат, пісьменнік і гісторык.
Раннія гады
Уолтэр Рэлі быў пятым сынам ад другога шлюба дэвонскага рыцара і лідара пратэстанцкай абшчыны Уолтэра Рэлі Старэйшага. Падчас кіравання каралевы Марыі I бацька будучага пірата быў вымушаны хавацца ад пераследу за свае рэлігійныя погляды. Малады Уолтэр выхоўваўся ў нянавісці да каталіцызму. Яго родным братам быў Хэмфры Гілберт[3], які таксама зрабіў сабе кар'еру мараплаўца.
Згодна запісам і заявам Уолтэра Рэлі ў маладыя гады ён змагаўся на баку гугенотаў у Францыі, быў светкам бітвы пры Манкантуры. Біёграфы сцвярджаюць, што ён вывучаў права[4] ў Оксфардзе і Лондане, аднак сам У. Рэлі падчас працэса 1603 г. заяўляў, што ніколі гэтага не рабіў.
У 1579 - 1583 гг. служыў у англійскіх вайсках у Ірландыі. За ўдзел у задушэнні паўстання ірландцаў атрымаў вялікі маёнтак у Манстэры, дзе быў суседам вядомага англійскага паэта Эдмунда Спенсера. У 1585 г. быў пасвечаны ў рыцары[5].
Палітычная кар'ера
Дзякуючы блізкасці роднай цёткі да каралевы Лізаветы I Уолтэр Рэйлі быў уцягнуты ў прыдворнае жыццё. Знаёмства з каралевай адбылося пасля 1581 г. Уолтэру Рэйлі прыпісваюць такія ўчынкі для прыцянення яе ўвагі, як кіданне свайго плашча ў лужыну, каб каралева магла прайсці, не выпацкаўшы ногі, і драпанне дыяментам на шкле вершаў. На самой справе, гэтыя сюжэты пазней былі запазычаны з твораў Вальтэра Скота[6]. Дзякуючы блізкім здносінам з Лізаветай I, Уолтэр Рэйлі займаў пасады лорда-лейтынанта Корнуала, віцэ-адмірала, камандзіра асабістай каралеўскай варты, у якасці прадстаўніка Дэваншыра некалькі разоў займаў месца ў парламенце Англіі.
У 1591 г. Уолтэр Рэйлі патаемна ажаніўся на Лізавеце Трокмартан, асабістай фрэйліне каралевы[7]. У 1592 г., калі гэта падзея набыла шырокую вядомасць, абодва былі арыштаваны і трапілі ў няволю ў Таўэр. Лізавета вызвалілася праз кароткі час пасля смерці іх маленькага дзіцяці. Уолтэр атрымаў дазвол на часовае вызваленне ў жніўні для ўдзелу ў марской экспедыцыі, а потым быў вызвалены як чалец парламента. Аднак адносіны паміж ім і Лізаветай I былі назаўсёды сапсаваны.
Мараплавец і пірат
У 1584 г. Уолтэр Рэйлі атрымаў каралеўскую хартыю, што дазваляла яму даследаваць, каланізаваць і кіраваць тэрыторыямі, якія дасюль не належылі хрысціянскім манархам. Ён з'яўляўся ініцыятарам заснавання англійскай калоніі на востраве Роанак каля ўсходняга ўзбярэжжа Паўночнай Амерыкі[8]. Аднак гэта спроба каланізацыі скончылася няўдала.
Разам са сваякамі Уолтэр Рэйлі фінансаваў капёрскую дзейнасць супраць іспанцаў. Падчас нашэсця Непераможнай армады ўдзельнічаў на асабістым караблі ў ахове Дэваншыра. У 1592 г. узначальваў ваенную марскую экспедыцыю ў раён Азорскіх астравоў, дзе захапіў вялізарны карабель Madre de Deus[9].
У 1594 г. даследаваў узбярэжжа Гвіяны. Пасля вяртання ў 1595 г. апублікаваў кнігу «Адкрыццё Гвіяны», у якой перабольшыў значнасць сваіх адкрыццяў, сцвярджаў, што знайшоў багатую краіну. Кніга была перакладзена на розныя еўрапейскія мовы і зрабіла Уолтэра Рэйлі вядомым у іншых краінах[10].
Уолтэру Рэйлі прыпісваюць увоз бульбы ў Англію і Ірландыю[11], увоз і прапаганду палення тытуню[12].
Апошнія гады
У 1603 г. Уолтэр Рэйлі быў абвінавачаны ва ўдзеле ў змове супраць караля Якава I і зноў трапіў у Таўэр[13]. Пасля шматгадовага расследавання выявілася толькі тое, што ён сустракаўся з некаторымі змоўшчыкамі. Уолтэр Рэйлі здолеў зноў прыцягнуць увагу караля і атрымаць адтэрміноўку для арганізацыі новай экспедыцыі ў Гвіяну. Аднак плаванне 1617 г. скончылася няўдала. Экспедыцыя была ўцягнута ў ваенныя дзеянні з іспанцамі. У баі загінуў Уолтэр-малодшы, сын пірата[14]. Пасля вяртання на радзіму Уолтэр Рэйлі быў абвінавачаны ў парушэнні міру з іспанцамі і арыштаваны. 29 кастрычніка 1618 г. яго пакаралі смерцю праз адсячэнне галавы.
Творчасць
Уолтэр Рэйлі з'яўляўся вядомым пісьменнікам свайго часу. Захавалася болей за 30 вершаў, складзеных ім. Яны напісаны рыфмай у традыцыйнай для англійскай паэзіі форме. Найбольш вядомыя празаічныя творы:
- «Адкрыццё Гвіяны» (англ.: The Discovery of Guiana, 1595)[15]
- «Сусветная гісторыя» (англ.: The Historie of the World)
Апошняя праца была напісаа ім пасля арышту ў 1603 г. падчас знаходжання ў Таўэры. Хаця Уолтэр Рэйлі паспеў апісаць падзеі антычнай гісторыі, у ёй выкрывалася сутнасць манархічнай палітыкі[16], характэрнай для яго часу.
Спасылкі
- Sir Walter Raleigh Biography
- Sir Walter Raleigh executed
- BBC - History - Historic Figures: Walter Raleigh (c.1552 - 1618)
Зноскі
- ↑ various authors Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: 1885.
- ↑ LIBRIS — 2012. Праверана 24 жніўня 2018.
- ↑ SIR WALTER RALEIGH AND HIS COMRADES
- ↑ Walter Raleigh - United States American History
- ↑ Sir Walter Raleigh English Explorer
- ↑ Walter Raleigh Myth
- ↑ Virgin queen and love triangle with Sir Walter
- ↑ Roanoke Island - North Carolina History Project
- ↑ “Madre de Deus”, 1589 Portuguese Nau, Carrack
- ↑ Raleigh and Guiana..The enticement of this golden bait”
- ↑ The Potato and Walter Raleigh: Never let the facts spoil a good story
- ↑ Introduction of Tobacco to England
- ↑ Elizabeth I: The Golden Age - THE DEATH OF RALEIGH
- ↑ Катастрофа американских индейцев
- ↑ The Discovery of Guiana, by Sir Walter Raleigh
- ↑ Гл.: Самахвалаў, Д. С. Гісторыя гістарычнай думкі : курс лекцый / Д. С. Самахвалаў. — Мінск : БДУ, 2013. С.40.