Пярэсна еўрапейская: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
VladimirZhV (размовы | уклад) др →Пашырэнне: вікіфікацыя |
VladimirZhV (размовы | уклад) →Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне: дапаўненне |
||
Радок 46: | Радок 46: | ||
== Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне == |
== Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне == |
||
Від занесены ў [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь]]<ref name="rb">[http://redbook.minpriroda.gov.by/plantsinfo.html?id=20 Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь]</ref>. Ахоўваецца ў [[Польшча|Польшчы]]<ref name="rb" />. |
Від занесены ў [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь]]<ref name="rb">[http://redbook.minpriroda.gov.by/plantsinfo.html?id=20 Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь]</ref>. Ахоўваецца ў [[Польшча|Польшчы]]<ref name="rb" />. У культуры вядомая з [[XVI]] стагоддзя<ref name="ОНИ">''Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф.'' Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. — С. 135.{{ref-ru}}</ref>. |
||
Цэніцца як ранні майска-чэрвеньскі меданос, які дае вялікую колькасць нектара<ref>{{кніга|аўтар=Абрикосов Х. Н. и др.|частка=Купальница|загаловак=Словарь-справочник пчеловода|спасылка=http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu|адказны=Сост. Федосов Н. Ф.|месца=М.|выдавецтва=Сельхозгиз|год=1955|старонкі=161}}</ref>. |
Цэніцца як ранні майска-чэрвеньскі меданос, які дае вялікую колькасць нектара<ref>{{кніга|аўтар=Абрикосов Х. Н. и др.|частка=Купальница|загаловак=Словарь-справочник пчеловода|спасылка=http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu|адказны=Сост. Федосов Н. Ф.|месца=М.|выдавецтва=Сельхозгиз|год=1955|старонкі=161}}</ref>. |
||
=== Фармалагічныя ўласцівасці === |
=== Фармалагічныя ўласцівасці === |
||
У свежай траве змяшчаецца протаанемін, сляды іншых [[алкалоіды|алкалоідаў]], [[сапаніны]], [[вітамін C]], [[арганічныя кіслоты]], [[дубільныя рэчывы]]. |
У свежай траве змяшчаецца протаанемін, сляды іншых [[алкалоіды|алкалоідаў]], [[сапаніны]], [[вітамін C]], [[арганічныя кіслоты]], [[дубільныя рэчывы]]. |
||
=== Ужыванне ў народнай медыцыне === |
=== Ужыванне ў народнай медыцыне === |
||
У [[народная медыцына|народнай медыцыне]] [[Беларусь|Беларусі]] выкарыстоўваюць траву пры [[страўнікавыя захворванні|страўнікавых захворваннях]]. Ва Украіне — вонкава пры [[нарыў|нарывах]]. |
У [[народная медыцына|народнай медыцыне]] [[Беларусь|Беларусі]] выкарыстоўваюць траву пры [[страўнікавыя захворванні|страўнікавых захворваннях]]. Ва Украіне — вонкава пры [[нарыў|нарывах]]. |
||
Версія ад 05:20, 8 лістапада 2018
Пярэсна еўрапейская | |||||||||||||||||||
Пярэсна еўрапейская. Агульны выгляд квітнеючай расліны | |||||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
|
Пярэсна еўрапейская (Trollius europaeus) — травяністая расліна, якая расце ў Еўропе і Заходняй Сібіры у асноўным на ўзлесках змешаных лясоў, сырых лясных палянах і лугах; від роду Trollius сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).
Біялагічнае апісанне
Травяністая шматгадовая расліна. У залежнасці ад умоў пражывання яе вышыня вар'іруе ад 20 см (у тундры) да 1 м (пры культываванні ў спрыяльных умовах).
Лісце ў гэтай расліны двух тыпаў: сцябловае і прыкаранёвае. Сцябловыя лісты размяшчаюцца ў верхняй траціне кветаносных парасткаў. Прыкаранёвыя сабраны ў разетку ля аснавання сцябла і маюць пальчатараздзельную форму.
Кветкі буйныя шарападобныя, злёгку духмяныя, да 5 см дыяметрам, з 10-20 чашалісцікамі. Іх колер вар'іруе ад бледна-жоўтага да залаціста-жоўтага. Пялёсткі па памеры не перавышаюць чашалісцікі, але маюць больш інтэнсіўную аранжавую афарбоўку. Цвіценне ў цэнтральных раёнах Расіі адбываецца ў канцы мая — пачатку чэрвеня.
Формула кветкі: [3].
Плод — лістоўка з маленькім, крута загорнутым ўнутр носікам.
Пашырэнне
Пашырэнне: Скандынавія, Сярэдняя і Атлантычная Еўропа, Міжземнамор’е, Балканскі паўвостраў, Малая Азія, Заходняя Сібір. У Беларусі знаходзіцца паблізу паўднёвай мяжы арэала, большасць месцазнаходжанняў размешчана на Мінскім узвышшы.
Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне
Від занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь[4]. Ахоўваецца ў Польшчы[4]. У культуры вядомая з XVI стагоддзя[5].
Цэніцца як ранні майска-чэрвеньскі меданос, які дае вялікую колькасць нектара[6].
Фармалагічныя ўласцівасці
У свежай траве змяшчаецца протаанемін, сляды іншых алкалоідаў, сапаніны, вітамін C, арганічныя кіслоты, дубільныя рэчывы.
Ужыванне ў народнай медыцыне
У народнай медыцыне Беларусі выкарыстоўваюць траву пры страўнікавых захворваннях. Ва Украіне — вонкава пры нарывах.
Дэкаратыўная расліна
Слева направа: лісце, кветка, плады
|
Арыгінальная прыгажосць кветак гэтай расліны з'яўляецца прычынай зрыву іх у вялікай колькасці на букеты, у выніку чаго яе становіцца ўсё менш.
Цёплы, сонечны колер кветак пярэсны робіць іх асабліва жаданымі ў садах і парках, на берагах вадаёмаў, ручаёў.
Размнажэнне
Размножваецца вегетатыўна і насеннем, якое мэтазгодна высейваць пад зіму — тады ўсходы з'яўляюцца вясной Цвіце на другі год жыцця. Лепш расце на ўрадлівых шчыльных глебах.
Нарыхтоўка
Траву нарыхтоўваюць падчас цвіцення, сушаць на гарышчы пры добрай вентыляцыі.
Пярэсна еўрапейская ў культуры
Расліна была абрана кветкай 1995 года ў Германіі Выяву пярэсны еўрапейскай змяшчалі на паштовых марках Беларусі[7] і Германіі.
Паштовая марка Беларусі, паштовыя маркі Германіі
|
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Экофлора Украины = Екофлора України (укр.) / Відпов. редактор Я. П. Дідух. — Київ: Фітосоціоцентр, 2004. — Т. 2. — С. 16. — 480 с.
- ↑ а б Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь
- ↑ Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. — С. 135. (руск.)
- ↑ Абрикосов Х. Н. и др. Купальница // Словарь-справочник пчеловода / Сост. Федосов Н. Ф.. — М.: Сельхозгиз, 1955. — С. 161.
- ↑ Сайт «Филателия Республики Беларусь “Shoskin”»
Літаратура
- Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. ISBN 5-85700-095-5
- Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. — С. 135. (руск.)
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 619. Trollius europaeus L. — Купальница европейская // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 234. — 3 000 экз. — ISBN 9-87317-128-9.
- В. И. Чопик, Л. Г. Дудченко, А. Н. Краснова Дикорастущие полезные растения Украины. Справочник. — Киев, Наукова думка, 1983
Спасылкі
Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. IV катэгорыя (NT) |
- Купальница европейская в Энциклопедии декоративных садовых растений (Праверана 18 верасня 2011) (руск.)