ISO-кантэйнер

Кантэйнерны тэрмінал у порце

ISO-Кантэйнер — стандартызаваная шматабаротная тара, прызначаная для перавозкі грузаў аўтамабільным, чыгуначным, марскім і паветраным транспартам і прыстасаваная для механізаванай перагрузкі з аднаго транспартнага сродку на іншае. Можа быць выкананы з розных матэрыялаў і мець разнастайныя формы. На транспарце найбольшае ўжыванне атрымалі так званыя універсальныя кантэйнеры.

У фармаце кантэйнераў часта робяць грувасткае абсталяванне (напрыклад, чылеры для лядовых каткоў), а таксама невялікія цыстэрны (так званыя танк-кантэйнеры).

Паходжанне

Папулярызацыя кантэйнераў адбылася пасля Другой сусветнай вайны, калі ЗША выкарысталі спачатку драўляныя, а затым сталёвыя кантэйнеры Container Express (скарочана ConEx) памерам 6x6x6 футаў. ConEx шырока выкарыстоўваліся для перавозкі ваенных грузаў, асабліва падчас Карэйскай вайны, аднак інтэрмадальнага не выкарыстоўвалася. Амерыканскі прадпрымальнік Малькальм Маклін (англ. Malcom McLean) і інжынер Keith Tantlinger распрацавалі сістэму сучасных інтэрмадальнага кантэйнераў у 1950-я гады.

Інтэрмадальнага (intermodal) у дадзеным кантэксце мае на ўвазе магчымасць змены рэжыму (mode) транспарціроўкі (суда, чыгуначны транспарт і аўтатранспарт) без неабходнасці ажыццяўляць разгрузку/пагрузку змесціва кантэйнера.

Першая перавозка кантэйнерамі была ажыццёўлена ў красавіку 1956 года. Гэтыя эксперыменты апынуліся настолькі ўдалымі, што іх пазней назвалі пачаткам кантэйнерны рэвалюцыі.

Стандарты ISO на кантэйнеры з'явіліся ў 1968-1970 гады. Вонкавыя памеры і максімальную грузападымальнасць ISO-кантэйнераў спецыфікуе стандарт ISO 668.

У 1972 годзе з'явілася пагадненне «The International Convention for Safe Containers», якое запатрабавала ад кантэйнераў, якія выкарыстоўваюцца на міжнародных перавозках, наяўнасці «CSC-Plate».

Вымярэнне кантэйнерных грузапатокаў

Рычстакер — пагрузчык для кантэйнераў

Twenty-foot Equivalent Unit — адзінка вымярэння, роўная аб'ёму, займанаму стандартным 20-футовым кантэйнерам. Выкарыстоўваецца ў падліку емістасці кантэйнеравозаў або месца захоўвання кантэйнераў.

Fourty-foot Equivalent Unit — адзінка вымярэння, роўная аб'ёму, займанаму стандартным 40-футовым кантэйнерам. Адзін 40-футавыя кантэйнер FEU роўны двум 20-футовым TEU.

20-фут. контейнер		20-фут. контейнер «Pallet Wide»		40-фут. контейнер		40-фут. контейнер «High-Cube»		45-фут. контейнер «High-Cube»		40-фут. контейнер «HC Pallet wide»
английская	метрическая	английская	метрическая	английская	метрическая	английская	метрическая	английская	метрическая	английская	метрическая
внешние размеры	длина	19′ 10 ½″	6,058 м	19′ 10 ½″	6,058 м	40′ 0″	12,192 м	40′ 0″	12,192 м	45′ 0″	13,716 м	40′ 0″	12,192 м
	ширина	8′ 0″	2,438 м	8′ 0″	2,438 м	8′ 0″	2,438 м	8′ 0″	2,438 м	8′ 0″	2,438 м	8′ 0″	2,484 м
	высота	8′ 6″	2,591 м	8′ 6″	2,591 м	8′ 6″	2,591 м	9′ 6″	2,896 м	9′ 6″	2,896 м	8′ 6″	2,591 м
внутренние размеры	длина	18′ 10 5⁄16″	5,758 м	18′ 10 5⁄16″	5,898 м	39′ 5 45⁄64″	12,032 м	39′ 4 9/25″	11,998 м	44′ 4″	13,556 м	39′ 4″	12,100 м
	ширина	7′ 8 19⁄32″	2,352 м	7′ 8 19⁄32″	2,426 м	7′ 8 19⁄32″	2,352 м	7′ 8 19⁄32″	2,352 м	7′ 8 19⁄32″	2,352 м
	высота	7′ 9 57⁄64″	2,385 м	7′ 9 57⁄64″	2,393 м	7′ 9 57⁄64″	2,385 м	8′ 10 1/3″	2,700 м	8′ 9 15⁄16″	2,698 м
дверной проем	ширина	7′ 8 ⅛″	2,343 м	7′ 8 ⅛″	2,374 м	7′ 8 ⅛″	2,343 м	7′ 6"	2,286 м	7′ 8 ⅛″	2,343 м	7′ 8 ⅛″	2,360 м
	высота	7′ 5 ¾″	2,280 м	7′ 5 ¾″	2,280 м	7′ 5 ¾″	2,280 м	8′ 5″	2,566 м	8′ 5 49⁄64″	2,585 м	8′ 5″	2,585 м
объем		1,169 фут³	33,1 м³	1,169 фут³	34,2 м³	2,385 фут³	67,5 м³	2,660 фут³	75,3 м³	3,040 фут³	86,1 м³
максимальный вес брутто		66'139 фунт	30'400 кг	66'139 фунт	30'480 кг	66'139 фунт	30'400 кг	68'008 фунт	30'848 кг	66'139 фунт	30'400 кг
собственный вес		4'850 фунт	2'200 кг	4'850 фунт	2'340 кг	8'380 фунт	3'800 кг	8'598 фунт	3'900 кг	10'580 фунт	4'800 кг
масса груза		61'289 фунт	28'200 кг	61'289 фунт	28'140 кг	57'759 фунт	26'600 кг	58'598 фунт	26'580 кг	55'559 фунт	25'600 кг

Абазначэння тыпаў кантэйнераў

Кантэйнеры-рэфрыжэратары на фітынгавых платформах

Для выгоды ідэнтыфікацыі кантэйнераў у стандарце ISO 6346:1995 былі ўведзеныя «групавыя коды», якія складаюцца з двух лацінскіх літар:

• GP (англ. General Purpose) — кантэйнер агульнага прызначэння без вентыляцыі; часта называецца, як DC (Dry Cube) — сухі кантэйнер; разнавіднасці гэтага тыпу кантэйнераў:
  • HC (High Cube), таксама HQ — павялічаны па вышыні кантэйнер (вышыня павялічана на адзін фут у параўнанні са стандартным кантэйнерам)
  • PW (Pallet Wide) — павялічаны па шырыні кантэйнер (242-245 см; дазваляе размясціць побач два стандартных паддона па 120 см)
• RE, RT, RS (Reefer) — Рэфрыжэратарных кантэйнер, реф-кантэйнер, кантэйнер-халадзільнік: з заменай холадагенту або падключэннем да крыніцы электраэнергіі для працы убудаванай астуджальнай ўстаноўкі. Яго паверхня мае палепшаную цеплаізаляцыю.
• HI, HR — ізаляваны
• VH (Ventilation) — кантэйнер агульнага прызначэння з вентыляцыяй
• UT — кантэйнер з адкрытым верхам, разнавіднасці гэтага тыпу кантэйнераў:
  • OT (Open Top) — з брызентавай адкрываецца дахам
  • HT (Hard Top) — кантэйнер з адкрываным металічным верхам
• PL, PF, PC, PS (Platform) — кантэйнер-платформа
• TN, TG, TD (Tank) — танк-кантэйнер для перавозкі вадкасцяў і газаў
• BU, BK (Оптам) — кантэйнер для перавозкі сухіх сыпкіх грузаў
• SN (Special) — кантэйнер спецыяльнага прызначэння: транспарціроўка жывёлы, аўтамабіляў, жывой рыбы

Кантэйнер-цыстэрна (танк-кантэйнер)

Танк-кантэйнер Unicon1520

Кантэйнер-цыстэрна (20-футавых танк-кантэйнер) — мультымадальная транспартная адзінка, прызначаная для перавозкі вадкіх хімічных і харчовых прадуктаў, а таксама звадкаваных газаў трыма відамі транспарту: марскім (рачным), чыгуначным і аўтадарожным.

Перавозка ў танк-кантэйнерах ажыццяўляецца па тэхналогіі «ад дзвярэй да дзвярэй» без прамежкавага пераліву прадукту пры змене выгляду транспарту, што забяспечвае павышаную бяспеку перавозкі і захаванасць які перавозіцца грузу.

Выкарыстанне кантэйнераў-цыстэрнаў дазваляе аптымізаваць лагістычныя аперацыі па перавозках вадкіх хімічных і харчовых грузаў, а таксама звадкаваных газаў за кошт больш нізкай кошту чыгуначнага тарыфу па параўнанні з перавозкай у вагонах-цыстэрнах. Дадатковым перавагай з'яўляецца магчымасць хуткай перавалкі кантэйнераў-цыстэрнаў з аднаго віду транспарту на іншы, выключаючы перагрузку прадукцыі на наліўных тэрміналах.

Асноўныя вытворцы хімічных і харчовых танк-кантэйнераў — CIMC (Кітай), Van Hool (Бельгія), Welfy Oddy (ПАР), Уралхиммаш (Расія), Уралкриомаш (Расія) і інш. У асноўным танк-кантэйнеры вырабляюцца ў Кітаі. Сусветны лідэр CIMC вырабляе амаль 60 % сусветнага вытворчасці.

Амаль усе танк-кантэйнеры зроблены на базе 20-футавай кантэйнернай рамы. Кантэйнеры-цыстэрны на базе 30-футавай рамы амаль не вырабляюцца. 40-футавыя танк-кантэйнеры вырабляюцца рэдка, звычайна прымяняюцца для звадкаваных газаў (LPG, LNG).

Асноўныя тыпапамеры танк-кантэйнераў:

• Стандартны 20-фут танк-кантэйнер мае аб'ём ад 14 тысяч літраў да 26 тысяч літраў. Найбольш выкарыстоўваюцца — 26, 25, 24 тысячы літраў. Для цяжкіх вадкасцяў — 21 тысяча літраў і радзей 17,5 тысяч.
• Павялічаны аб'ём маюць своп-кантэйнеры (SWAP) — ад 30 да 36 тысяч літраў. Своп-кантэйнеры маюць стандартныя 20-фут. раму, шырыню і вышыню. У залежнасці ад аб'ёму даўжыня можа быць — 7.15, 7.45 або 7.82 м (не выкарыстоўваюцца для транспартовак грузаў па чыгунцы з-за нестандартных габарытаў)
• Газавыя танк-кантэйнеры звычайна маюць аб'ём 24 тыс. літраў, ціск ад 15 да 34,5 бар.

Для класіфікацыі раней выкарыстоўвалася старая сістэма (IMO-1, IMO-0, IMO-2, газавыя IMO-5). Згодна Portable Tank Instruction выкарыстоўваецца сістэма Т-кодаў ад T1 да T75.

• Т11 — працоўны ціск 4 бара, ніжняя разгрузка (аналаг старога IMO1)
• Т12 — наяўнасць разрыўной мембраны
• T14 — працоўны ціск 4 бара, верхняя разгрузка
• Т4 — працоўны ціск 1,77 бара
• Т50 — газавыя танк-кантэйнеры

Асноўнае выкананне танк-кантэйнераў:

• з тэрмаізаляцыяй / альбо без
• з паравой кашуляй для абагрэву парай або гарачай вадой / альбо без
• з сіфоннай трубой для выгрузкі метадам переціскання інэртнымі газамі - у пазбяганне кантакту грузу з атмасферным паветрам
• тэрмометр, лесвіца, дарожка зверху і пр
• цыстэрна з нержавеючай сталі 316 або 304, альбо з канструкцыйнай сталі
• цыстэрна з унутраным пакрыццём для кіслот

Сертыфікацыю танк-кантэйнераў ажыццяўляюць класіфікацыйныя ўстановы: Бюро Верытас (Bureau Veritas), Рэгістр Лойда (Lloyd's Register), DNV, SGS або аналагічныя, а таксама Расейскі марскі рэгістр суднаходства.

Правілы бяспечнай эксплуатацыі падрабязна выкладзены ў «Safe Handling of Tank Containers» Міжнароднай Арганізацыі Танк-Кантэйнераў ITCO.

Галерэя

• 
  Універсальны танк-кантэйнер вытворчасці CIMC, поўная рама
• 
  Універсальны танк-кантэйнер, рама канструкцыі beam
• 
  Танк-кантэйнер для перавозкі малака
• 
  Танк-кантэйнер Т50 для перавозкі звадкаваных газаў
• 
  SWAP танк-кантэйнер, пагружаны на прычэп-кантэйнеравоз
• 
  Танк-кантэйнер для перавозкі цэменту
• 
  Фітынг — стандартнае вуглавое мацаванне, якое палягчае пагрузкі і складаванне
• 
  Мацаванне-замок для кантэйнераў на паўпрычэпе грузавіка
• 
  Дэталь вуглавога кантэйнернага ўпора на судне
• 
  Першы шэраг твистлоков (замкаў) на палубе
• 
  Кантэйнеры вялікага памеру
• 
  Працэс пагрузкі кантэйнера
• 
  Кантэйнеравоз ў Капенгагене
• 
  Кантэйнеры ў порце Гавр
• 
  10-футавых кантэйнер, сгружаемый франтальным вилочным пагрузчыкам ў порце Упернавик, Грэнландыя

Гл. таксама

• Кантэйнерныя перавозкі
• Кантэйнерныя хаты
• Рычстакер
• Кантэйнеравоз
• Фітынгавая платформа
• Сродак мацавання грузу ў кантэйнеры

Літаратура

• International Organization for Standardization (ISO), Freight containers, Volume 34 of ISO standards handbook, International Organization for Standardization, 4th edition, 2006. ISBN 92-67-10426-8
• Levinson, Marc, The box : how the shipping container made the world smaller and the world economy bigger, Princeton, N. J. : Princeton University Press, 2006. ISBN 0-691-12324-1
• Donovan, Arthur & Bonney, Joseph «The Box That Changed The World», East Windsor, New Jersey, Commonwealth Business Media, 2006 ISBN 978-1-891131-95-0
• Лоузи, Melvin D. CONEX: A Decade of Service. // Military Review. — September 1963. — Vol. 43 — No. 9.

Спасылкі

• Памеры і характарыстыкі кантэйнераў
• International Convention for Safe Containers (Geneva, 2 Снежня 1972)
• ISO 668