Краснаполле

Гарадскі пасёлак Краснаполле Цэнтр Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Магілёўская Раён Краснапольскі Каардынаты 53°20′00″ пн. ш. 31°24′08″ у. д. Гарадскі пасёлак з 1938 Вышыня цэнтра 165 м Насельніцтва 5 749 чалавек (2017) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2238 Паштовыя індэксы 213561 Аўтамабільны код 6 СААТА 7238551000 Краснаполле на карце Беларусі ±

Краснаполле на Вікісховішчы

Краснапо́лле (трансліт.: Krasnapollie) — гарадскі пасёлак у Магілёўскай вобласці Беларусі, цэнтр Краснапольскага раёна, у вярхоўі ракі Тур’і. За 109 км ад Магілёва, 51 км ад чыгуначнай станцыі Камунары на лініі Крычаў—Унеча (Расія). Вузел аўтадарог на Чэрыкаў, Касцюковічы, Чачэрск, Слаўгарад. Находзіцца ў зоне, пацярпелай ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Насельніцтва 5 749 чал. (2017).

Гісторыя

Гісторыя Краснапольшчыны сыходзіць сваімі каранямі ў глыб стагоддзяў. У VI—VIII стагоддзях пасяліліся нашы далёкія продкі [] — плямёны радзімічаў [даведка: вядома, што на зямлі цяпернай Беларусі да IX ст. ня знойдзена аніводнай славянскай выкапнёвай культуры. Знойдзеныя толькі балцкія]. У 885 г. край радзімічаў уваходзіў у склад Кіеўскай Русі [даведка: назва "Кіеўская Русь" не гістарычная. Прыдуманая значна пазьней ў Маскве дзеля карысьлівага абгрунтаваньня "законнасьці" патрабаваньня маскавітамі гістарычнай спадчыны "Маскоўскай Русі". Насамрэч - каб спраўдзіць захопніцкія намаганьні Уладзіміра-Суздальскага княства - дзяржавы фіна-вуграў. Паводле Льва Гумілёва, старынная назва Кіеўскай дзяржавы - Кіеўскі каганат]. Сведчаннем таму з’яўляюцца курганныя пахаванні [даведка: не славянскія!] гэтага перыяду ў вёсках Князёўка, Клясіна, Леніна і інш.

Першыя звесткі аб узнікненні гандлёва-рамеснага паселішча на месцы раённага цэнтра на падставе археалагічных дадзеных датуюцца 1707 годам. У 1773 годзе ўказам імператрыцы Кацярыны Вялікай Краснапольшчына ўвайшла ў склад Чэрыкаўскага павета Мсціслаўскага ваяводства. З 1774 Краснапольскія землі з 36 населенымі пунктамі належалі князям А. М. Галіцыну, а потым — Р. А. Пацёмкіну.

К 1846 году мястэчка Краснаполле было вядома як буйны гандлёва-рамесны цэнтр ўсходняй Магілёўшчыны, куды з’язджаліся не толькі мясцовыя, але і расійскія і ўкраінскія купцы, асабліва ў дні кірмашоў.

У другой палове 19-га стагоддзя ў склад Краснапольскага табара ўваходзіла 8 воласцей. Тут знаходзіліся народнае вучылішча, вольная аптэка, сельская бальніца на 20 месцаў, 3 гарбарных і 9 маслабойных заводаў, вадзяны млын. У мястэчку налічвалася 412 драўляных дамоў.

Па дадзеных усеагульнага перапісу насельніцтва мястэчка Краснаполле дасягнула 3 тысяч жыхароў, у асноўным гэта было яўрэйскае насельніцтва.

У 1905 годзе на тэрыторыі Краснапольшчыны было 20 фальваркаў, 10 маёнткаў, 17 буйных хутарскіх гаспадарак.

У пачатку 20 стагоддзя уладальнікам маёнтка ў вёсцы Выдранка Е. І. Бараноўскім была створана адна з найбуйнейшых бібліятэк не толькі ў Беларусі, але і ў Еўропе, якая налічвала каля 10 тысяч рэдкіх кніжных выданняў.

У лістападзе 1917 года ў Краснаполлі ствараецца валасны Савет на чале з В. Н. Калеснікавым, які бярэ кіраванне Краснапольшчынай у свае рукі.

17 ліпеня 1924 года быў афіцыйна ўтвораны Краснапольскі раён, складаецца з 16 сельсаветаў. У раёне пражывала 52247 чалавек.

У 20-30-я гады Краснапольшчына знаходзілася ў віхуры падзей, якія ахапілі ўсю краіну. 8297 гаспадарак раёна аб’ядналіся ў 97 калгасаў, у якіх былі 31 свінагадоўчая ферма, 10 малочна-таварных ферм. У 1934 створана Краснапольская машынна-трактарная станцыя. Пры Краснапольскай МТС была створана жаночая брыгада. Трактарыстка гэтай брыгады Марыя Саўчанка за ўдарную працу была абрана дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР першага склікання.

У гэтым годзе цалкам завяршылася калектывізацыя сялянскіх гаспадарак.

У раёне былі ўтвораны Выдранскі спіртзавод, ільнозавод і завод па вытворчасці цэглы ў г.п. Краснаполле, на якіх працавалі 94 рабочыя.

У 1935 годзе ў раёне дзейнічалі 7 сямігадовых, 60 пачатковых школ, школа калгаснай моладзі. У 1936 годзе пачаў дзейнічаць радыёвузел.

У гэты перыяд у раёне працавалі 2 бальніцы на 79 ложкаў, 3 фельчарска-акушэрскія пункты, 5 акушэрскіх і 1 калгасны медпункт.

Вялікая Айчынная вайна перапыніла мірную працу краснапальчан. Ужо ў першыя дні вайны на фронт пайшлі тысячы жыхароў раёна. 15 жніўня 1941 Краснапольшчына была акупавана нямецкімі захопнікамі.

Але, нягледзячы на ​​вельмі жорсткі акупацыйны рэжым, краснапальчане не скарыліся ворагу. На тэрыторыі раёна дзейнічалі партызанскія атрады № 41, № 3, № 47, «За Радзіму», адмысловы атрад «Вечеркова» і іншыя, якія ажыццявілі шэраг буйных баявых аперацый па разгрому нямецкіх гарнізонаў і разбурэнню камунікацый.

Дзеянні часцей рэгулярнай арміі і партызанскіх фарміраванняў набліжалі светлую гадзіну вызвалення. Яна наступіла 1 кастрычніка 1943 года, калі начною атакай воіны Чырвонай Арміі вызвалілі раённы цэнтр.

Але свабода дасталася вельмі дарагой цаной. На франтах і ў партызанскіх атрадах загінулі 5697 нашых землякоў, гітлераўцы знішчылі 1714 мірных жыхароў.

Мужнасць і гераізм краснапальчан ў гады Вялікай Айчыннай вайны былі адзначаны высокімі ўрадавымі ўзнагародамі. Каля паўтары тысячы нашых землякоў былі ўзнагароджаны баявымі ордэнамі і медалямі. Сямёра найбольш праслаўленых краснапальчан былі ўдастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза.

Ужо адразу пасля вызвалення пачаліся работы па аднаўленні разбуранай вайной народнай гаспадаркі раёна. Нямала працаўнікоў Краснапольшчыны ў пасляваенныя гады было ўдастоена дзяржаўных узнагарод за высокія паказчыкі ў працы. 17 лепшых льнаводаў калгаса «Камінтэрн» сталі ўдзельнікамі Усесаюзнай выстаўкі дасягненняў народнай гаспадаркі ў Маскве, кіраўніку дэлегацыі была ўручаны залаты медаль за якасць вырабленай прадукцыі. Ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга, Кастрычніцкай Рэвалюцыі, «Знак Пашаны» па праву заззялі на грудзях многіх нашых землякоў за поспехі ў сельскагаспадарчай вытворчасці, прамысловасці і сферы абслугоўвання. Найвышэйшыя дасягненні пяці ураджэнцаў Краснапольшчыны былі ўдастоены высокага звання Героя Сацыялістычнай Працы.

Але, на жаль, дынамічнае развіццё Краснапольскага раёна было перапынена Чарнобыльскай катастрофай. У выніку пераадолення яе наступстваў раён пакінула больш за 9 тысяч жыхароў, было ліквідавана 83 населеныя пункты, 5 сельгаспрадпрыемстваў, 31 школа і дзіцячая дашкольная ўстанова, 24 установы культуры, 7 ФАПаў. Сацыяльна-эканамічнаму развіццю раёна была нанесена вялізная шкода.

27 студзеня 2004 года ў 9:20 па мясцовым часе ў спартыўнай зале, прыбудаванай да будынка школы, абрынулася жалезабетоннае перакрыцце. Загінулі настаўнік фізкультуры і тры вучні. Прычынай абвалу сталі будаўнічыя пралікі і недаробкі, так жалезабетонная ферма была заменена на металічную, а на даху школы ляжаў 40-сантыметровы слой снега, які ніхто не прыбіраў.

Насельніцтва

• 2006 — 6,2 тыс. чал.
• 2016 — 5 844 чал.
• 2017 — 5 749 чал.

Эканоміка

Прадпрыемствы харчовай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Гасцініца «Краснаполле».

Культура

Краснапольскі гісторыка-этнаграфічны музей.

Вядомыя асобы

• Міхаіл Майсеевіч Антонаў — Герой Савецкага Саюза
• Ісаак Фёдаравіч Ваксман — Герой Савецкага Саюза
• Ігар Аляксандравіч Марзалюк — беларускі гісторык і археолаг

Гл. таксама

• Пасёлкі гарадскога тыпу Магілёўскай вобласці
• Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Краснаполле

• Геаграфічныя звесткі па тэме Краснаполле на OpenStreetMap