Дзмітрый Іванавіч Даўгяла

Дзмітрый Іванавіч Даўгяла
Дата нараджэння	20 кастрычніка (1 лістапада) 1868
Месца нараджэння	Казьяны, Гарадоцкі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	красавік 1942 (73 гады)
Месца смерці	с. Пахта-Арал, Чымкенцкая вобласць, Казахстан
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Род дзейнасці	архівіст, гісторык
Навуковая сфера	гісторыя, археаграфія
Месца працы	Віцебская духоўная семінарыя Віцебская гімназія Віцебскі цэнтральны архіў старажытных актаў Віленскі цэнтральны архіў старажытных актаў Белая Русь Канцылярыя Віленскай навучальнай акругі[d] Магілёўскі губернскі архіў[d] Інстытут беларускай культуры БДУ Нацыянальная акадэмія навук Беларусі Інстытут гісторыі НАНБ
Навуковая ступень	кандыдат навук
Альма-матар	Віцебская духоўная семінарыя Санкт-Пецярбургская духоўная акадэмія (1894)
Член у	Віленская камісія для разбору і выдання старажытных актаў Рускае геаграфічнае таварыства Віцебская губернская вучоная архіўная камісія Першы Усебеларускі з’езд Беларускі нацыянальны камітэт
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзмітрый Іванавіч Даўгяла (20 кастрычніка (1 лістапада) 1868, в. Казьяны, Гарадоцкі павет, Віцебская губерня, цяпер Шумілінскі раён, Віцебская вобласць — красавік 1942?, Казахстан; Крыптанімы: Д. Д., Дм. Д.) — беларускі гісторык, класік беларускай археаграфіі.

Біяграфія

Скончыў Віцебскую семінарыю і Пецярбургскую духоўную акадэмію (1894). Выкладаў у Віцебску ў семінарыі і мужчынскай гімназіі. З 1897 архіварыус Віцебскага цэнтральнага архіва старажытных актаў. У 1903 пераехаў у Вільню, дзе працаваў у аб'яднаным Архіве старажытных актаў, выкладаў у навучальных установах. У 1906 рэдагаваў газету «Белая Русь». У 1906—1915 член Віленскай археаграфічнай камісіі (з 1913 яе старшыня), кіраўнік спраў канцылярыі папячыцеля Віленскай навучальнай акругі, кіраўнік спраў Паўночна-Заходняга аддзела Рускага геаграфічнага таварыства. Рэдактар «Записок Северо-Западного отдела Русского географического общества» (1910—1914), апублікаваў у іх шэраг прац па гісторыі Беларусі. Ганаровы член Віцебскай вучонай архіўнай камісіі.
Пасля эвакуацыі з Вільні ў 1915 — у Магілёўскім архіве.

Д. І. Даўгяла (1937)

Удзельнічаў у Першым Усебеларускім кангрэсе 1917. З 1921 загадчык Магілёўскага губернскага архіва. З 1925 супрацоўнік Інбелкульта, дацэнт БДУ, з 1929 дырэктар бібліятэкі БелАН, у 1937 навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі АН БССР.
Арыштаваны 10 снежня 1937; пастановай пазасудовых органаў ад 11 верасня 1939 высланы ў Казахстан на 5 гадоў. Памёр у ссылцы ў красавіку 1942 г. Рэабілітаваны пасмяротна 9 чэрвеня 1964 г.

Навуковая і творчая дзейнасць

Найбольшую вядомасць Даўгяле прынесла яго археаграфічная праца — падрыхтоўка і выданне зборнікаў дакументаў: «Историко-юридические материалы…» (т. 27-32, Віцебск, 1899—1906), «Акты, издаваемые Виленской комиссией…» (т. 32-37, Вільня, 1907—1912), «Беларускі архіў» (т. 1-3, Мн., 1927—1930), «Матэрыялы да гісторыі мануфактуры Беларусі ў часы распаду феадалізму» (т. 1-2, Мн., 1934—1935), «Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах» (т. 1, Мн., 1936).
Аўтар прац па гісторыі гарадоў і мястэчак Беларусі: Барысава, Веткі, Мінска, Лепеля, Оршы. Даследаваў гісторыю Полацкага, Барысаўскага, Свіслацкага і Аршанскага замкаў. Вывучаў гісторыю нацыянальных меншасцей на Беларусі. Сярод яго работ таксама:

• Марковские гайдамаки. — Витебск, 1896;
• Поуниатская библиотека Витебской духовной семинарии // Полоцкие епархиальные ведомости. — 1901, № 1—2;
• Радошковичи, заштатный город Виленской губернии. — Вильна, 1907;
• Цыганы на Беларусі: (Гіст. нарыс) // Наш край, 1926. — № 12(15);
• З гісторыі беларускага пісьменства XVII ст. — Мн., 1927;
• Свіслацкі замак у 1560 г. // Наш край, 1927. — № 6—7;
• Заслаўе на Міншчыне. // Запіскі аддзела гуманітарных навук Інбелкульта, 1928. — Кн. 5;
• Літоўская Мэтрыка і яе каштоўнасьць для вывучэньня мінуўшчыны Беларусі. — Рыга, 1933

і інш.

Літаратура

• [0 1] // Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). / Укладальнік Л. У. Маракоў.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн., 1996. — Т. 3. — 527 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
• Шумейка М. Ф. ДАЎГЯЛА Дзмітрый Іванавіч. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
• Беларуская ССР: Кароткая энцыклапедыя. У 5-і т. Т.5.: Бібліяграфічны даведнік / Рэд. кал.: І. П. Шамякін і інш. — Мн.: Гал. рэд. БелСЭ імя П. Броўкі, 1981. — Т. 5. — 720 с. — 15 000 экз. (руск.)
  • Улащик. Очерки;
  • Возвращенные имена.