Міхал Юзаф Масальскі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 46: Радок 46:
| Commons =
| Commons =
}}
}}
'''Міхал Юзаф Масальскі''' ([[1700]]—[[1768]]) — [[вялікі гетман літоўскі]], [[вялікі пісар літоўскі]], [[ваявода мсціслаўскі]], [[кашталян віленскі]] і [[гетман польны літоўскі]].
'''Міхал Юзаф Масальскі''' (каля [[1700]] {{ДС|26|1|1768}}) — дзяржаўны і ваенны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Пісар вялікі літоўскі]] (з [[1726]]), [[ваявода мсціслаўскі]] (з [[1737]]), кашталян [[кашталян троцкі|троцкі]] (з [[1742]]) і [[кашталян віленскі|віленскі]] (з [[1744]]), [[гетман]] [[гетман польны літоўскі|польны]] ([[1744]]—[[1762]]) і [[гетман вялікі літоўскі|вялікі]] [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскі]] (з [[1762]])<ref>[[Андрэй Мацух|Мацух А.]] Масальскі Міхал Юзаф // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 274.</ref>.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
З княжацкага роду [[Масальскія|Масальскіх]] гербу ўласнага, сын [[Ян Антоній Масальскі|Яна]], [[старосты гарадзенскія|старосты гарадзенскага]], і Ганны з [[Валовічы|Валовічаў]].


Навучаўся ў [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]]. Займаў некалькі дзяржаўных пасадаў, у тым ліку гарадзенскага судовага старосты ([[1726]]). З [[1718]] бесперапынна ўдзельнічаў у соймах. Выступаў як прыхільнік каралеўскага двара і прыдворнай партыі [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]].
Падчас цяжкага палітычнага становішча ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], выступаў за абранне каралём [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]]. Пазней перайшоў на бок прыхільнікаў [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]], падтрымліваючы іх праекты рэформ. У [[1764]] г. сфарміраваў у [[ВКЛ|Вялікім княстве Літоўскім]] генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войск выбрала [[С. А. Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]] на паспаліты сталец. Пазней разарваў сувязь з Чартарыйскімі, і дрэнна ставіўся да новага караля, таму імкнуўся заручыцца падтрымкай расійскай імператрыцы [[Кацярына II|Кацярыны II]].


У часы бескаралеўя па смерці [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] абіраўся маршалкам канвакацыйнага сойму ([[1733]]). Падтрымліваў абранне [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]], аднак у [[1736]] вызнаў каралём [[Аўгуст Сас|Аўгуста Саса]].
== Гл. таксама ==
* [[Род Масальскіх]]


У [[1741]] пры падтрымцы [[Сапегі|Сапегаў]] атрымаў [[Урад (Вялікае Княства Літоўскае)|урад]] маршалка [[Вярхоўны Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Вярхоўнага Трыбунала]], дзе бараніў іх правы ў спрэчках з [[Радзівілы|Радзівіламі]].
{{зноскі}}

Як прыхільнік партыі [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]] падтрымліваў іх праекты рэформ. У [[1764]] сфарміраваў у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]].

Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні [[Ваенная камісія Вялікага Княства Літоўскага|Ваеннай камісіі Вялікага Княства Літоўскага]], якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку [[Масальскія|Масальскіх]], а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам<ref>[[Андрэй Мацух|Мацух А.]] Масальскі Міхал Юзаф // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 275.</ref>.

{{Зноскі}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* {{Крыніцы/ЭВКЛ|2}}
* Вялікае княства Літоўскае : энцыклапедыя. У 2 т. Т. 2. — Мінск, 2006.
* Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001.
* Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001.
* Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931].
* Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931].

Версія ад 20:25, 26 мая 2019

Міхал Юзаф Масальскі
Michał Józef Massalski
Міхал Юзаф Масальскі. С. Чаховіч, каля 1765
Міхал Юзаф Масальскі. С. Чаховіч, каля 1765
Герб «Масальскі»
Герб «Масальскі»
22-і гетман польны літоўскі
5 кастрычніка 1744 — 8 кастрычніка 1762
Папярэднік Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька
Пераемнік Аляксандр Міхал Сапега
23-і гетман вялікі літоўскі
8 кастрычніка 1762 — 20 студзеня 1768
Папярэднік Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька
Пераемнік Міхал Казімір Агінскі
28-ы ваявода мсціслаўскі
8 ліпеня 1737 — 21 мая 1742
Папярэднік Казімір Леан Хлусовіч
Пераемнік Ежы Феліцыян Сапега
43-і кашталян віленскі
5 кастрычніка 1744 — 20 студзеня 1768
Папярэднік Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька
Пераемнік Ігнацы Агінскі
кашталян троцкі
21 мая 1742 — 5 кастрычніка 1744
Папярэднік Аляксандр Пацей
Пераемнік Тадэвуш Францішак Агінскі
пісар вялікі літоўскі
12 кастрычніка 1726 — 8 ліпеня 1737
Папярэднік Міхал Бенедыкт Тызенгаўз[d]
Пераемнік Людвік Якуб Хамінскі[d]
маршалак Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага
з 1741
цівун тэндзягольскі[d]
з 1717

Нараджэнне 1697
Смерць 26 студзеня 1768(1768-01-26) ці 20 студзеня 1768(1768-01-20)[1]
Род Масальскія
Бацька Ян Масальскі[d]
Маці Ганна з Валовічаў
Жонка Францішка з Агінскіх[d][2]
Дзеці Ігнацы Якуб Масальскі, Юзаф Адрыян Масальскі, Ян Мікалай Масальскі, Казімір Адрыян Масальскі[d], Кацярына з Масальскіх[d] і Юзаф Бяляўскі[d]
Дзейнасць дыпламат
Узнагароды
ордэн Белага арла ордэн Святога Станіслава
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Міхал Юзаф Масальскі (каля 170026 студзеня 1768) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Пісар вялікі літоўскі1726), ваявода мсціслаўскі1737), кашталян троцкі1742) і віленскі1744), гетман польны (17441762) і вялікі літоўскі1762)[3].

Біяграфія

З княжацкага роду Масальскіх гербу ўласнага, сын Яна, старосты гарадзенскага, і Ганны з Валовічаў.

Навучаўся ў Віленскім універсітэце. Займаў некалькі дзяржаўных пасадаў, у тым ліку гарадзенскага судовага старосты (1726). З 1718 бесперапынна ўдзельнічаў у соймах. Выступаў як прыхільнік каралеўскага двара і прыдворнай партыі Чартарыйскіх.

У часы бескаралеўя па смерці Аўгуста Моцнага абіраўся маршалкам канвакацыйнага сойму (1733). Падтрымліваў абранне Станіслава Ляшчынскага, аднак у 1736 вызнаў каралём Аўгуста Саса.

У 1741 пры падтрымцы Сапегаў атрымаў урад маршалка Вярхоўнага Трыбунала, дзе бараніў іх правы ў спрэчках з Радзівіламі.

Як прыхільнік партыі Чартарыйскіх падтрымліваў іх праекты рэформ. У 1764 сфарміраваў у Вялікім Княстве Літоўскім генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні Ваеннай камісіі Вялікага Княства Літоўскага, якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку Масальскіх, а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам[4].

Зноскі

Літаратура