Міхал Юзаф Масальскі: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 46: | Радок 46: | ||
| Commons = |
| Commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Міхал Юзаф Масальскі''' ([[1700]]— |
'''Міхал Юзаф Масальскі''' (каля [[1700]] — {{ДС|26|1|1768}}) — дзяржаўны і ваенны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Пісар вялікі літоўскі]] (з [[1726]]), [[ваявода мсціслаўскі]] (з [[1737]]), кашталян [[кашталян троцкі|троцкі]] (з [[1742]]) і [[кашталян віленскі|віленскі]] (з [[1744]]), [[гетман]] [[гетман польны літоўскі|польны]] ([[1744]]—[[1762]]) і [[гетман вялікі літоўскі|вялікі]] [[Вялікае Княства Літоўскае|літоўскі]] (з [[1762]])<ref>[[Андрэй Мацух|Мацух А.]] Масальскі Міхал Юзаф // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 274.</ref>. |
||
== Біяграфія == |
== Біяграфія == |
||
З княжацкага роду [[Масальскія|Масальскіх]] гербу ўласнага, сын [[Ян Антоній Масальскі|Яна]], [[старосты гарадзенскія|старосты гарадзенскага]], і Ганны з [[Валовічы|Валовічаў]]. |
|||
Навучаўся ў [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]]. Займаў некалькі дзяржаўных пасадаў, у тым ліку гарадзенскага судовага старосты ([[1726]]). З [[1718]] бесперапынна ўдзельнічаў у соймах. Выступаў як прыхільнік каралеўскага двара і прыдворнай партыі [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]]. |
|||
Падчас цяжкага палітычнага становішча ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], выступаў за абранне каралём [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]]. Пазней перайшоў на бок прыхільнікаў [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]], падтрымліваючы іх праекты рэформ. У [[1764]] г. сфарміраваў у [[ВКЛ|Вялікім княстве Літоўскім]] генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войск выбрала [[С. А. Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]] на паспаліты сталец. Пазней разарваў сувязь з Чартарыйскімі, і дрэнна ставіўся да новага караля, таму імкнуўся заручыцца падтрымкай расійскай імператрыцы [[Кацярына II|Кацярыны II]]. |
|||
У часы бескаралеўя па смерці [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]] абіраўся маршалкам канвакацыйнага сойму ([[1733]]). Падтрымліваў абранне [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]], аднак у [[1736]] вызнаў каралём [[Аўгуст Сас|Аўгуста Саса]]. |
|||
== Гл. таксама == |
|||
* [[Род Масальскіх]] |
|||
У [[1741]] пры падтрымцы [[Сапегі|Сапегаў]] атрымаў [[Урад (Вялікае Княства Літоўскае)|урад]] маршалка [[Вярхоўны Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Вярхоўнага Трыбунала]], дзе бараніў іх правы ў спрэчках з [[Радзівілы|Радзівіламі]]. |
|||
{{зноскі}} |
|||
Як прыхільнік партыі [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]] падтрымліваў іх праекты рэформ. У [[1764]] сфарміраваў у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]]. |
|||
Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні [[Ваенная камісія Вялікага Княства Літоўскага|Ваеннай камісіі Вялікага Княства Літоўскага]], якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку [[Масальскія|Масальскіх]], а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам<ref>[[Андрэй Мацух|Мацух А.]] Масальскі Міхал Юзаф // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 275.</ref>. |
|||
{{Зноскі}} |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{Крыніцы/ЭВКЛ|2}} |
|||
* Вялікае княства Літоўскае : энцыклапедыя. У 2 т. Т. 2. — Мінск, 2006. |
|||
* Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001. |
* Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001. |
||
* Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931]. |
* Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931]. |
Версія ад 20:25, 26 мая 2019
Міхал Юзаф Масальскі (каля 1700 — 26 студзеня 1768) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Пісар вялікі літоўскі (з 1726), ваявода мсціслаўскі (з 1737), кашталян троцкі (з 1742) і віленскі (з 1744), гетман польны (1744—1762) і вялікі літоўскі (з 1762)[3].
Біяграфія
З княжацкага роду Масальскіх гербу ўласнага, сын Яна, старосты гарадзенскага, і Ганны з Валовічаў.
Навучаўся ў Віленскім універсітэце. Займаў некалькі дзяржаўных пасадаў, у тым ліку гарадзенскага судовага старосты (1726). З 1718 бесперапынна ўдзельнічаў у соймах. Выступаў як прыхільнік каралеўскага двара і прыдворнай партыі Чартарыйскіх.
У часы бескаралеўя па смерці Аўгуста Моцнага абіраўся маршалкам канвакацыйнага сойму (1733). Падтрымліваў абранне Станіслава Ляшчынскага, аднак у 1736 вызнаў каралём Аўгуста Саса.
У 1741 пры падтрымцы Сапегаў атрымаў урад маршалка Вярхоўнага Трыбунала, дзе бараніў іх правы ў спрэчках з Радзівіламі.
Як прыхільнік партыі Чартарыйскіх падтрымліваў іх праекты рэформ. У 1764 сфарміраваў у Вялікім Княстве Літоўскім генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём Станіслава Аўгуста Панятоўскага.
Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні Ваеннай камісіі Вялікага Княства Літоўскага, якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку Масальскіх, а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам[4].
Зноскі
- ↑ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 83, 153.
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 196. — ISBN 978-83-65880-76-5
- ↑ Мацух А. Масальскі Міхал Юзаф //Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 274.
- ↑ Мацух А. Масальскі Міхал Юзаф //Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 275.
Літаратура
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001.
- Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931].
- Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 10. — Мінск, 2000.
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5. — Мінск, 1999.
- Гетманы польныя літоўскія
- Гетманы вялікія літоўскія
- Ваяводы мсціслаўскія
- Кашталяны віленскія
- Кашталяны троцкія
- Пісары вялікія літоўскія
- Маршалкі Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага
- Нарадзіліся ў 1697 годзе
- Нарадзіліся ў Тракаі
- Памерлі 26 студзеня
- Памерлі ў 1768 годзе
- Памерлі 20 студзеня
- Кавалеры ордэна Белага арла (Рэч Паспалітая)
- Кавалеры ордэна Святога Станіслава (Польшча)
- Асобы
- Род Масальскіх