Гарадзельская унія: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др →Значэнне: лінк |
|||
| Радок 10: | Радок 10: | ||
Падпісаныя акты рэгулявалі адносіны [[Вялікае княства Літоўскае|Літвы]] і Каралеўства Польскага. |
Падпісаныя акты рэгулявалі адносіны [[Вялікае княства Літоўскае|Літвы]] і Каралеўства Польскага. |
||
<blockquote>У параўнанні з невыразным тэрмінам «злучэнне (прымыканне)», якім апераваў [[Крэўская унія|Крэўскі акт]], «далучэнне» азначала відавочнае прыгнечанне літоўскай дзяржаўнасці, а для вышэйшага літоўскага дваранства, ледзь распачаўшага палітычна выяўляць сябе, гэта азначала ўключэнне яго ў польскія саслоўныя інстытуты.<ref>Эдвардас Гудавичюс. Гісторыя Літвы з найстаражытных часоў да 1569 гады. Том I. Пераклад Г. І. Ефромова. Масква: Фонд імя І. Д. Сытина, Batrus, 2005. ISBN 5-94953-029-2. З. 226.</ref></blockquote> |
<blockquote>У параўнанні з невыразным тэрмінам «злучэнне (прымыканне)», якім апераваў [[Крэўская унія|Крэўскі акт]], «далучэнне» азначала відавочнае прыгнечанне літоўскай дзяржаўнасці, а для вышэйшага літоўскага дваранства, ледзь распачаўшага палітычна выяўляць сябе, гэта азначала ўключэнне яго ў польскія саслоўныя інстытуты.<ref>[[Эдвардас Гудавічус|Гудавичюс Э.]] Гісторыя Літвы з найстаражытных часоў да 1569 гады. Том I. Пераклад Г. І. Ефромова. Масква: Фонд імя І. Д. Сытина, Batrus, 2005. ISBN 5-94953-029-2. З. 226.</ref></blockquote> |
||
Вітаўт прызнаў вярхоўную ўладу караля; частка вотчынных правоў на Літву Ягайлы пераходзіла польскай дзяржаве і тытул вярхоўнага князя Літвы станавіўся элементам польскага каралеўскага тытула. Адначасова ўводзіўся спадчынны інстытут вялікага князя літоўскага, што адмяняла ўсталяванае [[Віленска-Радамская унія|Віленска-Радамскім актам]] аднаўленне прамога кіравання польскага караля пасля смерці Вітаўта. Вышэйшая польская шляхта абвясціла Вітаўта апекуном малалетней дочкі-спадчынніцы Ядзвігі і Ягайла. Вітаўт заняў першае месца ў кароннай радзе і стаў другою па значнасці асобай ва ўладнай сістэмы злучанай дзяржавы. |
Вітаўт прызнаў вярхоўную ўладу караля; частка вотчынных правоў на Літву Ягайлы пераходзіла польскай дзяржаве і тытул вярхоўнага князя Літвы станавіўся элементам польскага каралеўскага тытула. Адначасова ўводзіўся спадчынны інстытут вялікага князя літоўскага, што адмяняла ўсталяванае [[Віленска-Радамская унія|Віленска-Радамскім актам]] аднаўленне прамога кіравання польскага караля пасля смерці Вітаўта. Вышэйшая польская шляхта абвясціла Вітаўта апекуном малалетней дочкі-спадчынніцы Ядзвігі і Ягайла. Вітаўт заняў першае месца ў кароннай радзе і стаў другою па значнасці асобай ва ўладнай сістэмы злучанай дзяржавы. |
||
Версія ад 18:52, 4 верасня 2009
Гарадзельская ўнія (1413, Гародла) — дамова вялікага князя літоўскага Вітаўта са сваім стрыечным братам, польскім каралём Уладзіславам Ягайла.
Час і месца
Складзеная 2 кастрычніка 1413 (тры гады праз пасля Грунвальдскай бітвы) у з. Гародла на р. Заходні Буг (сучасная Польшча).
Значэнне
Падпісаныя акты рэгулявалі адносіны Літвы і Каралеўства Польскага.
У параўнанні з невыразным тэрмінам «злучэнне (прымыканне)», якім апераваў Крэўскі акт, «далучэнне» азначала відавочнае прыгнечанне літоўскай дзяржаўнасці, а для вышэйшага літоўскага дваранства, ледзь распачаўшага палітычна выяўляць сябе, гэта азначала ўключэнне яго ў польскія саслоўныя інстытуты.[1]
Вітаўт прызнаў вярхоўную ўладу караля; частка вотчынных правоў на Літву Ягайлы пераходзіла польскай дзяржаве і тытул вярхоўнага князя Літвы станавіўся элементам польскага каралеўскага тытула. Адначасова ўводзіўся спадчынны інстытут вялікага князя літоўскага, што адмяняла ўсталяванае Віленска-Радамскім актам аднаўленне прамога кіравання польскага караля пасля смерці Вітаўта. Вышэйшая польская шляхта абвясціла Вітаўта апекуном малалетней дочкі-спадчынніцы Ядзвігі і Ягайла. Вітаўт заняў першае месца ў кароннай радзе і стаў другою па значнасці асобай ва ўладнай сістэмы злучанай дзяржавы.
Акрамя таго, у Літве уводзілася аднолькавае з Польшчай адміністрацыйнае дзяленне (у сувязі з чым пасады віленскіх і трокскіх ваявод і кашталянаў); літоўскія баяры-каталікі атрымлівалі правы польскай шляхты, а таксама польскія гербы. Гэтыя змены закранулі 47 родаў. Агульныя шляхетныя соймы вырашалася склікаць у Любліне або ў Парчаве.
Прыняцце гербаў
Няпоўны спіс гербаў, прынятых літоўскімі родамі ў Гародле.
| Герб | Назва | Польскі бок | Літоўскі бок |
|---|---|---|---|
|
Абданк | Пётр з Відавы, Якуб з Рагозна |
Ян Гаштаўт |
|
Багорыя | Марэк з Накола | Станіслаў Вышыгін |
|
Геральт | Мікалай з Гажкова, біскуп віленскі | Сургут з Рэчынак |
|
Грыф | ? | Бутаўд |
|
Задора | Збігнеў з Бжэзя | Яўнут Валімонтавіч |
|
Лебедзь | Дзерслаў (са Скжына?) | Андрэй Галігунт |
|
Ляліва | Ян з Тарнова, Ядвіга з Ляжэніц |
Войцех Манівід |
|
Равіч | Крыстын з Астрова, кашталян кракаўскі, Грот з Янковіч |
Мінігайла Гедыгольдавіч |
|
Трубы | Мікалай Тромба, арцыбіскуп Гнезненскі | Крысцін Осцік |
|
Цёлак | Станіслаў з Бжэжа (?) | Ян Евілд |
|
Ястрабец | Войцех, біскуп кракаўскі, Марцін з Любніцы |
Ян Няміра |
- ↑ Гудавичюс Э. Гісторыя Літвы з найстаражытных часоў да 1569 гады. Том I. Пераклад Г. І. Ефромова. Масква: Фонд імя І. Д. Сытина, Batrus, 2005. ISBN 5-94953-029-2. З. 226.
Спасылкі
Літаратура
- Эдвардас Гудавичюс. История Литвы с древнейших времен до 1569 года. Том I. Перевод Г. И. Ефромова. Москва: Фонд имени И. Д. Сытина, Batrus, 2005. ISBN 5-94953-029-2. С. 225—229.