Лунінец: Розніца паміж версіямі

Лунінец
Герб	Сцяг
Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая
Раён	Лунінецкі
Каардынаты	52°15′00″ пн. ш. 26°48′40″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1449
Горад з	1940
Плошча	55 км²;
Вышыня цэнтра	139 м
Насельніцтва	24 712 чалавек (2017)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1647
Паштовы індэкс	225642 (43,44)
Аўтамабільны код	1
СААТА	1247501000
Афіцыйны сайт	luninets.info (руск.)
	Лунінец на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 16:32, 5 кастрычніка 2019

Лу́нінец^[3] (афіц. транс.: Luniniec) — горад у Брэсцкай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Лунінецкага раёна. Вузел чыгунак на Брэст, Гомель, Баранавічы, Сарны і аўтадарог. За 240 км на ўсход ад Брэста. Насельніцтва 24 712 чалавек (2017)^[2].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Вядомы з 1449 пад назвай Малы Лулін, шляхецкае ўладанне. З 1471 года сяло Лулінец маёнтка Ішкалдзь, належала Неміровічам. У 1552 удава Я. П. Неміровіча Ганна Сапяжанка перадала сяло свайму пасынку полацкаму ваяводзе С. С. Давойне. Потым сяло належала Друцкім-Любецкім, Граўжышскім, Кунцэвічам, Долматам. З 1561 года сяло завецца Лунінец. З 1588 года ў Новагародскім павеце Вялікага Княства Літоўскага, 484 жыхары, 74 домы, вінакурня. У 1622 годзе Канстанцін Долмат падарыў Лунінец разам з сялянамі Дзятлавіцкаму мужчынскаму манастыру.

У складзе Расійскай імперыі

Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай (1793) у складзе Расійскай імперыі. У 1842 маёнткі манастыра былі перададзеныя ў казну, а жыхары пераведзеныя ў катэгорыю дзяржаўных сялян. Развіццю Лунінца спрыяла будаўніцтва Палескіх чыгунак. З лістапада 1911 па люты 1912 тут жыў і працаваў Я. Колас.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лунінецы абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла у склад Савецкай Беларусі.

З 1921 у складзе Польшчы, горад, цэнтр павета. З 1939 у БССР, з 1940 — цэнтр раёна. У гады Вялікай Айчыннай вайны ў Лунінцы і раёне акупанты знішчылі 16,6 тыс. чалавек, вывезлі ў Германію 2,3 тыс. чалавек.

Насельніцтва

XVI стагоддзе: 1588 — 484 чал., 74 дамы́
XVIII стагоддзе: 1795 — 624 чал., 75 дамоў
XIX стагоддзе: 1897 — 3 167 чал., 855 двароў
XX стагоддзе: 1939 — 8,3 тыс. чал.
XXI стагоддзе: 2006 — 23,8 тыс. чал.; 2015 — 24 220 чал.^[4]; 2016 — 24 412 чал.^[5]; 2017 — 24 712 чал.^[2]

Эканоміка

Прадпрыемствы машынабудавання, будаўнічых матэрыялаў, дрэваапрацоўчай і харчовай прамысловасці. Гасцініца «Юбілейная».

РУВП «Лунінецкі рамонтна-механічны завод»
Філіял «Нарыхтоўча-вытворчы камбінат „Палессе“» Лунінецкага раённага спажывецкага таварыства
ААТ «Лунінецкі малочны завод»
ААТ «Лунінецлес»
Філіял «Лунінецкі хлебазавод» РУВП «Брэстхлебпрам»

Культура

Лунінецкі краязнаўчы музей.

СМІ

Газета «Інформ-прагулка». Недзяржаўнае выданне. Уваходзіць у склад «Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы „Аб’яднаныя Масмедыі“».
Газета «Лунінецкія навіны». Орган мясцовых улад.

Славутасці

Страчаная спадчына:

Сінагога.

Вядомыя асобы

А. В. Петрушэўскі (1898—1976), генерал-палкоўнік, Герой Савецкага Саюза
М. М. Калінковіч (1950—1990), беларускі пісьменнік, гісторык
Аксана Спрынчан (нар. 1973), беларуская пісьменніца.
Ірына Хлюстава, беларускі лёгкаатлет
Макс Корж, беларускі спявак

Гл. таксама

Зноскі

↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>
↑ ^а ^б ^в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2015 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2014 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (31 сакавіка 2015). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя. Т. 9. — Мн., 1999.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 4. — Мн., 1997.
Белорусская ССР: крат. энцикл. Т. 1. — Мн., 1979.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лунінец

Геаграфічныя звесткі па тэме Лунінец на OpenStreetMap
Афіцыйная старонка горада
Сайт пра горад. Гісторыя, прырода…
Сайт Лунінецкага выканкама

[_2ffe9d5a99ce1c6d-1] GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>

[2017-Estimate-2] а ^б ^в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.

[NNP-3] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)

[2015-Estimate-4] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2015 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2014 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (31 сакавіка 2015). Праверана 3 красавіка 2017.

[2016-Estimate-5] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Радок 39: / Радок 39: @@
  |мова сайта 2            =
 }}
-'''Лу́нінец'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Luniniec'') — горад у [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]]. Вузел чыгунак на [[Брэст]], [[Гомель]], [[Баранавічы]], [[Сарны]] і аўтадарог. За 240 км на ўсход ад Брэста. Насельніцтва 24&nbsp;712 чалавек (2017)<ref name="2017-Estimate"/>.
+'''Лу́нінец'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Luniniec'') — горад у [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Лунінецкі раён|Лунінецкага раёна]]. Вузел чыгунак на [[Брэст]], [[Гомель]], [[Баранавічы]], [[Сарны]] і аўтадарог. За 240 км на ўсход ад Брэста. Насельніцтва 24&nbsp;712 чалавек (2017)<ref name="2017-Estimate"/>.
 {{змест злева}}
 == Гісторыя ==
-Вядомы з [[1449]] пад назвай '''Малы Лулін''', шляхецкае ўладанне. З [[1471]] года сяло '''Лулінец''' маёнтка [[Ішкалдзь]], належала [[Неміровічы|Неміровіч]]ам. У [[1552]] удава [[Я. П. Неміровіч]]а [[Ганна Сапяжанка]] перадала сяло свайму пасынку [[Полацкі ваявода|полацкаму ваяводз]]е [[Станіслаў Станіслававіч Давойна|С. С. Давойне]]. Потым сяло належала [[Друцкія-Любецкія|Друцкім-Любецкі]]м, Граўжышскім, [[Род Кунцэвічаў|Кунцэвіч]]ам, Долматам. З [[1561]] года сяло завецца '''Лунінец'''. З [[1588]] года ў [[Новагародскі павет|Новагародскім паве]]це [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]], 484 жыхары, 74 домы, [[вінакурня]]. У [[1622]] годзе Канстанцін Долмат падарыў Лунінец разам з сялянамі Дзятлавіцкаму мужчынскаму манастыру.
+=== Вялікае Княства Літоўскае ===
-Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай ([[1793]]) у складзе Расійскай імперыі. У [[1842]] маёнткі манастыра былі перададзеныя ў казну, а жыхары пераведзеныя ў катэгорыю дзяржаўных сялян. Развіццю Лунінца спрыяла будаўніцтва [[Палескія чыгункі|Палескіх чыгунак]]. З лістапада 1911 па люты 1912 тут жыў і працаваў [[Я. Колас]]. З [[1921]] у складзе Польшчы, горад, цэнтр павета. З 1939 у [[БССР]], з [[1940]] — цэнтр раёна. У гады Вялікай Айчыннай вайны ў Лунінцы і раёне акупанты знішчылі 16,6 тыс. чалавек, вывезлі ў Германію 2,3 тыс. чалавек.
+Вядомы з [[1449]] пад назвай '''Малы Лулін''', шляхецкае ўладанне. З [[1471]] года сяло '''Лулінец''' маёнтка [[Ішкалдзь]], належала [[Неміровічы|Неміровічам]]. У [[1552]] удава [[Я. П. Неміровіч]]а [[Ганна Сапяжанка]] перадала сяло свайму пасынку [[Полацкі ваявода|полацкаму ваяводзе]] [[Станіслаў Станіслававіч Давойна|С. С. Давойне]]. Потым сяло належала [[Друцкія-Любецкія|Друцкім-Любецкім]], Граўжышскім, [[Род Кунцэвічаў|Кунцэвічам]], Долматам. З [[1561]] года сяло завецца '''Лунінец'''. З [[1588]] года ў [[Новагародскі павет|Новагародскім павеце]] [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]], 484 жыхары, 74 домы, [[вінакурня]]. У [[1622]] годзе Канстанцін Долмат падарыў Лунінец разам з сялянамі Дзятлавіцкаму мужчынскаму манастыру.
+=== У складзе Расійскай імперыі ===
+Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай ([[1793]]) у складзе Расійскай імперыі. У [[1842]] маёнткі манастыра былі перададзеныя ў казну, а жыхары пераведзеныя ў катэгорыю дзяржаўных сялян. Развіццю Лунінца спрыяла будаўніцтва [[Палескія чыгункі|Палескіх чыгунак]]. З лістапада 1911 па люты 1912 тут жыў і працаваў [[Я. Колас]].
+=== Найноўшы час ===
+[[25 сакавіка]] 1918 года згодна з [[Трэцяя Устаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Лунінецы абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. З [[1 студзеня]] 1919 года адпаведнасці з пастановай [[I з’езд КП(б)Б|І з’езда КП(б) Беларусі]] яна ўвайшла у склад [[Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусі|Савецкай Беларусі]].
+З [[1921]] у складзе Польшчы, горад, цэнтр павета. З 1939 у [[БССР]], з [[1940]] — цэнтр раёна. У гады Вялікай Айчыннай вайны ў Лунінцы і раёне акупанты знішчылі 16,6 тыс. чалавек, вывезлі ў Германію 2,3 тыс. чалавек.
 == Насельніцтва ==
@@ Радок 80: / Радок 88: @@
 </div>
-* '''[[16 стагоддзе|XVI стагоддзе]]''': [[1588]] — 484 чал., 74 дамы́
+* '''[[16 стагоддзе|XVI стагоддзе]]''': [[1588]] — 484 чал., 74 дамы́
-* '''[[18 стагоддзе|XVIII стагоддзе]]''': [[1795]] — 624 чал., 75 дамоў
+* '''[[18 стагоддзе|XVIII стагоддзе]]''': [[1795]] — 624 чал., 75 дамоў
-* '''[[19 стагоддзе|XIX стагоддзе]]''': [[1897]] — 3&nbsp;167 чал., 855 двароў
+* '''[[19 стагоддзе|XIX стагоддзе]]''': [[1897]] — 3&nbsp;167 чал., 855 двароў
-* '''[[20 стагоддзе|XX стагоддзе]]''': [[1939]] — 8,3 тыс. чал.
+* '''[[20 стагоддзе|XX стагоддзе]]''': [[1939]] — 8,3 тыс. чал.
-* '''[[21 стагоддзе|XXI стагоддзе]]''': [[2006]] — 23,8 тыс. чал.; [[2015]] — 24&nbsp;220 чал.<ref name="2015-Estimate"/>; [[2016]] — 24&nbsp;412 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]] — 24&nbsp;712 чал.<ref name="2017-Estimate"/>
+* '''[[21 стагоддзе|XXI стагоддзе]]''': [[2006]] — 23,8 тыс. чал.; [[2015]] — 24&nbsp;220 чал.<ref name="2015-Estimate"/>; [[2016]] — 24&nbsp;412 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]] — 24&nbsp;712 чал.<ref name="2017-Estimate"/>
 == Эканоміка ==
@@ Радок 98: / Радок 106: @@
 == СМІ ==
-* Газета «Інформ-прагулка». Недзяржаўнае выданне. Уваходзіць у склад [[Аб'яднаныя Масмедыі|«Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы „Аб'яднаныя Масмедыі“»]].
+* Газета «Інформ-прагулка». Недзяржаўнае выданне. Уваходзіць у склад [[Аб'яднаныя Масмедыі|«Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы „Аб’яднаныя Масмедыі“»]].
 * Газета «Лунінецкія навіны». Орган мясцовых улад.
@@ Радок 104: / Радок 112: @@
 [[Файл:Лунінец. Касцёл (03).jpg|thumb|Касцёл Святога Іосіфа]]
 [[Файл:Лунінец. Свята-Крыжаўзвіжанская царква (03).jpg|thumb|Свята-Крыжаўзвіжанская царква]]
-* [[Касцёл Святога Іосіфа, Лунінец|Касцёл Св. Іосіфа]] ([[1931]]).
+* [[Касцёл Святога Юзафа (Лунінец)|Касцёл Св. Іосіфа]] ([[1931]]).
 * [[Свята-Крыжаўзвіжанская царква, Лунінец|Свята-Крыжаўзвіжанская царква]] ([[1912]]—[[1921]]).
 * [[Курган Бессмяротнасці (Лунінец)|Курган Бессмяротнасці]] ([[1967]])
 '''Страчаная спадчына:'''
-* Сінагога.
+* [[Сінагога]].
 == Вядомыя асобы ==
-* [[Аляксандр Васілевіч Петрушэўскі|А. В. Петрушэўскі]] (1898—1976), генерал-палкоўнік, Герой Савецкага Саюза
+* [[Аляксандр Васілевіч Петрушэўскі|А. В. Петрушэўскі]] (1898—1976), генерал-палкоўнік, Герой Савецкага Саюза
-* [[Мікалай Мікалаевіч Калінковіч|М. М. Калінковіч]] (1950—1990), беларускі пісьменнік, гісторык
+* [[Мікалай Мікалаевіч Калінковіч|М. М. Калінковіч]] (1950—1990), беларускі пісьменнік, гісторык
 * [[Аксана Спрынчан]] (нар. 1973), беларуская пісьменніца.
 * [[Ірына Хлюстава]], беларускі лёгкаатлет
@@ Радок 131: / Радок 139: @@
 == Літаратура ==
-* Беларуская энцыклапедыя. Т. 9. — Мн., 1999.
+* Беларуская энцыклапедыя. Т. 9. — Мн., 1999.
-* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 4. — Мн., 1997.
+* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 4. — Мн., 1997.
-* Белорусская ССР: крат. энцикл. Т. 1. — Мн., 1979.
+* Белорусская ССР: крат. энцикл. Т. 1. — Мн., 1979.
 == Спасылкі ==

Брэсцкая вобласць
Раёны	Баранавіцкі Брэсцкі Бярозаўскі Ганцавіцкі Драгічынскі Жабінкаўскі Іванаўскі Івацэвіцкі Камянецкі Кобрынскі Лунінецкі Ляхавіцкі Маларыцкі Пінскі Пружанскі Столінскі	Герб Брэсцкай вобласці
Гарады	Баранавічы¹ Белаазёрск Брэст¹ Бяроза Высокае Ганцавічы Давыд-Гарадок Драгічын Жабінка Іванава Івацэвічы Каменец Кобрын Косава Лунінец Ляхавічы Маларыта Мікашэвічы Пінск¹ Пружаны Столін
Пгт	Антопаль Гарадзішча Дамачава Лагішын Ружаны Рэчыца Целяханы Шарашова
¹горад абласнога падпарадкавання