Рашотка сексуальнай арыентацыі Клейна: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
др аўтаматычнае выдаленне шаблонаў стабаў
Радок 53: Радок 53:


Дазваляючы ўлік гэтых і іншых шматстайных жыццёвых фактараў, шматмерная шкала-рашотка Клейна дае нашмат больш для разумення прыроды чалавечай сексуальнасці. У прыватнасці, шкала Клейна ўяўляе разуменне, што сексуальныя паводзіны індывіда не абавязкова супадаюць або абазначаюць яго сексуальную арыентацыю. Яна таксама адлюстроўвае ўяўленне пра тое, што калі два чалавекі маюць аднолькавую [[сексуальная ідэнтычнасць|сексуальную ідэнтычнасць]] ці [[сексуальная арыентацыя|сексуальную арыентацыю]], гэта не абавязкова азначае, што яны маюць аднолькавыя сексуальныя практыкі ці аднолькавыя сексуальныя паводзіны.
Дазваляючы ўлік гэтых і іншых шматстайных жыццёвых фактараў, шматмерная шкала-рашотка Клейна дае нашмат больш для разумення прыроды чалавечай сексуальнасці. У прыватнасці, шкала Клейна ўяўляе разуменне, што сексуальныя паводзіны індывіда не абавязкова супадаюць або абазначаюць яго сексуальную арыентацыю. Яна таксама адлюстроўвае ўяўленне пра тое, што калі два чалавекі маюць аднолькавую [[сексуальная ідэнтычнасць|сексуальную ідэнтычнасць]] ці [[сексуальная арыентацыя|сексуальную арыентацыю]], гэта не абавязкова азначае, што яны маюць аднолькавыя сексуальныя практыкі ці аднолькавыя сексуальныя паводзіны.

{{sexology-stub}}


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==

Версія ад 09:26, 7 лістапада 2019

«Рашотка сексуальнай арыентацыі Ф. Клейна» — спроба больш дакладнага вызначэння і вымярэння сексуальнай арыентацыі людзей шляхам пашырэння больш ранняй шкалы Кінсі, якая падае толькі 7 градацый ад 0 (выключна гетэрасексуальная арыентацыя) да 6 (выключна гомасексуальная арыентацыя).

Паколькі большасць людзей мелі (і, па ўсёй верагоднасці, працягваюць мець) сексуальны вопыт у рамках бінарнага выбару — мець гэты вопыт са сваім полам ці з процілеглым, Альфрэд Кінсі прапанаваў шкалу сексуальнай арыентацыі з сямю інтэрваламі, пачынаючы з 0 (выключна гетэрасексуальны вопыт) і заканчваючы 6 (выключна гомасексуальны вопыт). Ідучы па шкале ўверх, мы можам самавызначыцца, напрыклад, як «Пераважна гетэрасексуал, але гомасексуальныя кантакты нярэдкія», што адпавядае інтэрвалу 2, ці наадварот, «Пераважна гомасексуал, які толькі зрэдку практыкуе гетэрасексуальныя кантакты», што адпавядае інтэрвалу 5, ці ў любой з адпаведных прамежкавых градацый. Пасярэдзіне шкалы інтэрвал 3 адпавядае паняццю «прыкладна ў роўнай ступені гетэрасексуал і гомасексуал». Дадаткова ўводзіцца катэгорыя X — для людзей, якія наогул не маюць ніякай сексуальнай цягі, гэта значыць асексуальных.

Фрыц Клейн удакладніў і развіў шкалу Кінсі, адначасова трохі спрасціўшы яе. Шкала Клейна па-ранейшаму мае 7 інтэрвалаў, але замест першапачатковых вызначэнняў Кінсі яны вызначаюцца так:

Рэйтынг Апісанне
0 толькі процілеглы пол,
1 галоўным чынам процілеглы пол,
2 трохі больш — процілеглы пол,
3 абодва полы ў роўнай ступені,
4 трохі больш — свой пол,
5 галоўным чынам свой пол,
6 толькі свой пол.

Абмежаваннем першапачатковай версіі шкалы Кінсі было тое, што яна факусуецца на асабістым сексуальным вопыце і фантазіях чалавека ў мінулым і ў наш час, не падзяляючы мінуўшчыну, сучаснасць і будучыню, а таксама не адрознівае рэальны сексуальны вопыт і фантазіі, жаданні, цягі.

Таму ў надзеі на лепшае разуменне прыроды чалавечай сексуальнасці і яе зменлівасці на працягу жыцця Ф. Клейн распрацаваў і прапанаваў лепшую, больш дакладную шкалу сексуальнай арыентацыі з трыма вымярэннямі, якія фіксуюць сексуальны вопыт і фантазіі чалавека ў трох часавых перыядах: у наш час (апошнія 12 месяцаў на момант інтэрв'ю), у мінулым (з пачатку палавога жыцця і да года перад інтэрв'ю) і будучы ідэал палавога жыцця, якім ён уяўляецца самаму чалавеку (які таксама больш-менш дакладна адлюстроўвае будучыя намеры, прадбачанні і прадчуванні індывіда адносна сваіх палавых паводзін).

Шкала з трыма часавымі восямі, уведзеная Фрыцам Клейнам, адлюстроўвае канцэпцыю, што чалавечая сексуальнасць (і, у прыватнасці, ступень перавагі гома- ці гетэрасексуальнасці) можа змяняцца на працягу жыцця, а таксама ўяўленне пра тое, што жаданы ідэал палавога жыцця не абавязкова супадае з фактычнымі палавымі паводзінамі індывіда.

Аднак гэта былі не адзіныя інавацыі, уведзеныя Клейнам у вывучэнне чалавечай сексуальнасці і сексуальнай арыентацыі. Яшчэ больш важным з'яўляецца тое, што Клейн, грунтуючыся на пластычнасці і рухомасці сексуальнасці, увёў у сваёй шкале мноства падшкал, якія ўлічваюць розныя фактары, што ўплываюць на сексуальную ідэнтычнасць індывіда. Гэтыя падшкалы Клейна называюцца так:

  1. сексуальная цяга (да каго чалавека сексуальна цягне?),
  2. сексуальныя паводзіны (з кім чалавек сапраўды меў секс?),
  3. сексуальныя фантазіі (пра каго сексуальна фантазіруе, марыць гэты індывід? Фантазіі могуць мець месца падчас мастурбацыі, сну, як частка рэальнага жыцця ці выключна ва ўяўленні),
  4. эмацыйныя перавагі (эмоцыі аказваюць уздзеянне, калі не прадвызначаюць, рэальны фізічны акт кахання. Ці кахае, ці сімпатызуе гэты індывід толькі асобам процілеглага пола, ці толькі свайго пола ці абодвух палоў?)
  5. Сацыяльныя перавагі, сяброўства. (Сацыяльныя перавагі цесна звязаны, але часта адрозніваюцца ад эмацыйных пераваг. З людзьмі якога пола гэты індывід аддае перавагу сацыялізавацца і сябраваць?)

Дазваляючы ўлік гэтых і іншых шматстайных жыццёвых фактараў, шматмерная шкала-рашотка Клейна дае нашмат больш для разумення прыроды чалавечай сексуальнасці. У прыватнасці, шкала Клейна ўяўляе разуменне, што сексуальныя паводзіны індывіда не абавязкова супадаюць або абазначаюць яго сексуальную арыентацыю. Яна таксама адлюстроўвае ўяўленне пра тое, што калі два чалавекі маюць аднолькавую сексуальную ідэнтычнасць ці сексуальную арыентацыю, гэта не абавязкова азначае, што яны маюць аднолькавыя сексуальныя практыкі ці аднолькавыя сексуальныя паводзіны.

Крыніцы