Змаганне: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Радок 3: Радок 3:
== Гісторыя стварэння ==
== Гісторыя стварэння ==
[[File:Плакат Змагання.1930 год.JPG|thumb|Плакат «Змагання»]]
[[File:Плакат Змагання.1930 год.JPG|thumb|Плакат «Змагання»]]
Створана ЦК [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі|Кампартыі Заходняй Беларусі]] ў снежні 1927 года як рабоча-сялянскі камітэт дзеля падрыхтоўкі выбараў у польскі сойм. 4 сакавіку 1928 года у сойм, у выніку выбараў, ўвайшлі 5 беларускіх дэпутатаў: [[Ігнат Сымонавіч Дварчанін|І. С. Дварчанін]], [[Язэп Гаўрылік|І. Е. Гаўрылік]], [[Флягонт Ігнатавіч Валынец|Ф. І. Валынец]], І. Н. Грэцкі, А. Стагановіч (у лютым 1929 яго замяніў П. С. Крынчык). Яны заснавалі ў сойме [[Беларускі пасольскі клуб]] «Змаганьня», які стаў фактычна фракцыяй КПЗБ. Працай клуба кіраваў упаўнаважаны ЦК КПЗБ Г. М. Муха-Мухновскі<ref>{{артыкул|аўтар=Хаўратовіч І.|загаловак=Змаганне|спасылка=|выданне=Энціклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 3|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=1996|старонкі=450|старонак=}}</ref>.
Створана ЦК [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі|Кампартыі Заходняй Беларусі]] ў снежні 1927 года як рабоча-сялянскі камітэт дзеля падрыхтоўкі выбараў у польскі сойм. 4 сакавіку 1928 года у сойм, у выніку выбараў, ўвайшлі 5 беларускіх дэпутатаў: [[Ігнат Сымонавіч Дварчанін|І. С. Дварчанін]], [[Язэп Гаўрылік|І. Е. Гаўрылік]], [[Флягонт Ігнатавіч Валынец|Ф. І. Валынец]], [[Іван Мікалаевіч Грэцкі|І. М. Грэцкі]], А. Стагановіч (у лютым 1929 яго замяніў П. С. Крынчык). Яны заснавалі ў сойме [[Беларускі пасольскі клуб]] «Змаганьня», які стаў фактычна фракцыяй КПЗБ. Працай клуба кіраваў упаўнаважаны ЦК КПЗБ Г. М. Муха-Мухновскі<ref>{{артыкул|аўтар=Хаўратовіч І.|загаловак=Змаганне|спасылка=|выданне=Энціклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 3|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=1996|старонкі=450|старонак=}}</ref>.


== Дзейнасць «Змагання» ==
== Дзейнасць «Змагання» ==

Версія ад 21:17, 7 студзеня 2020

«Змага́нне» ― беларуская дэпутацкая фракцыя польскага сойма ў 1928—1930 гадах.

Гісторыя стварэння

Плакат «Змагання»

Створана ЦК Кампартыі Заходняй Беларусі ў снежні 1927 года як рабоча-сялянскі камітэт дзеля падрыхтоўкі выбараў у польскі сойм. 4 сакавіку 1928 года у сойм, у выніку выбараў, ўвайшлі 5 беларускіх дэпутатаў: І. С. Дварчанін, І. Е. Гаўрылік, Ф. І. Валынец, І. М. Грэцкі, А. Стагановіч (у лютым 1929 яго замяніў П. С. Крынчык). Яны заснавалі ў сойме Беларускі пасольскі клуб «Змаганьня», які стаў фактычна фракцыяй КПЗБ. Працай клуба кіраваў упаўнаважаны ЦК КПЗБ Г. М. Муха-Мухновскі[1].

Дзейнасць «Змагання»

Стварыўшы вясной 1929 года амаль ва ўсіх паветах свае мясцовыя сакратарыяты, «Змаганне» стала ўплывовай палітычнай арганізацыяй у Заходняй Беларусі, высоўваючы тыя ж патрабаванні, што і яе папярэдніца ― Беларуская сялянска-работніцкая грамада, забароненая ў 1927 годзе[2].

Дэпутаты «Змагання», выступаючы ў сойме, крытыкавалі ўнутраную і знешнюю палітыку польскага урада, патрабавалі вызвалення палітычных зняволеных, самавызначэння Заходняй Беларусі. Яны патрабавалі перадачы сялянам зямлі без выкупу, для рабочых 8-гадзіннага працоўнага дня, навучання на беларускай мове.

«Змаганне» праводзіла мітынгі і дэманстрацыі працоўных, выпускала газеты нацыянальна-вызвольнага характару — «Змаганьня», «Свiтанне», «На варце», «Голас працы» і інш. У газетах публікаваліся інфармацыя пра жыццё у БССР, публіцыстычныя і навукова-папулярныя нарысы[3].

Пасля роспуску Ю. Пілсудскім сойма, 30 жніўня 1930 года польскія улады арыштавалі дэпутатаў фракцыі і кіраўнікоў «Змагання», ліквідавалі ўсе 50 сакратарыятаў. Па прыгавору суда (Вільня, 1931) кіраўнікі «Змагання» Валынец, Гаўрылік, Грэцкі, Дварчанін і Крынчык прысуджаныя да 8 гадоў турмы кожны[4].

Зноскі

  1. ↑ Хаўратовіч І. Змаганне // Энціклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 3. — Мн.: БелЭн, 1996. — С. 450.
  2. ↑ Maecki H. Dziaktlnosc Biatoniskiego Klubu Poselskiego «Zmahannie» na Bialostocczyznie w latach 1929—1930 // Powstanie i dzialaînosc Biatoniskiej Wkis'ciarfsko ― Robotniczej Hromády na Bialostocczyznie; Pod red. M. Nasowicza. ― Bialystok: Wydzial propagandy KW PZPR w Biafymstoku, 1973
  3. ↑ Данiловiч В. В. Друк арганiзацыi «Змагання» // Пытаннi гiсторыi Беларусі 36. наук. ар. / Бел. дзярж. пед. ун-т iмя Максiма Танка; Пад агуль. рэд. А. М. Лютага. — Мн., 1998. — С. 80-85.
  4. ↑ Данiловiч В. В. Абвастрэнне пaлiтычнaгa становiшча ў Польшча. Лiквiдацыя арганiзацыi «Змагання» // Beсцi Беларускага дзяржаунага педагагiчнага ун-та. — 1998. — № 4. ― С. 86-90.

Літаратура

  • Анiсаў С. Р. У змаганнi гартавалiся. ― Мн., 1975.
  • Даніловіч В. В. Дзейнасць арганiзацыi «Змаганне» ў Заходняй Беларусi (1927—1930 гг.): Автореф. дис. на соиск. учен. степ. к.ист. н. Беларyскi дзярж. пед. ун-т iм. Максiма Танка. — Мн.: 2000. — 21 с.
  • Мацко А. Н. Революционная борьба трудящихся Польши и Западной Белоруссии против гнёта буржуазии и помещиков 1918—1939 гг. ― Мн., 1972.
  • Паміж Усходам і Захадам : станаўленне дзяржаўнасці і тэрытарыяльнай цэласнасці Беларусі (1917—1939 гг.) / П. І. Брыгадзін, У. Ф. Ладысеў. — Мінск, БДУ, 2003.
  • Полуян В. А., Полуян И. В. Революционное и национально-освободительное движение в Западной Белоруссии (1920 −1939). ― Минск: Госиздат БССР, 1962.
  • Полуян И. В. Западная Белоруссия в период экономического кризиса 1929—1933 гг. ― Мн.: Навука i тэхнiка, 1991.
  • Rzepeccy Т., Rzepeccy К. Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej 1928—1933. ― Poznan: Wielkopolska Ksiggamia Naktadowa K. Rzepecckiego, 1928.
  • Cimek H. Sojusz robotniczo-chlopski w Polsce 1918—1939. — Warszawa: Ksiijz-ka i Wiedza, 1989.
  • Barszczewski A., Bergman A., Tomaszewski J. Ignacy Dworczanin ― bialoruski poíityk i uczony. ― Warszawa: Wyd-wo Uniw. Warszawskiego, 1990.
  • Zaporowski Z. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919—1939. ― Lublin: Wyd-wo Uniw. Marii Curie-Sklodowskiej, 1992.

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Змаганне&oldid=3532942"