Юзаф Станіслаў Сапега: Розніца паміж версіямі

Юзаф Станіслаў Сапега
Юзаф Станіслаў Сапега
	польск.: Józef Julian Stanisław Sapieha
	Юзаф Станіслаў Сапега
	Герб «Ліс»
біскуп-каад’ютар віленскі
	1 верасня 1737 — 4 снежня 1754
рэферэндар вялікі духоўны літоўскі
	8 ліпеня 1737 — 4 снежня 1754
Папярэднік	Ежы Казімір Анцута
Пераемнік	Ігнацы Якуб Масальскі
тытулярны біскуп
	з 12 студзеня 1737
Дыяцэзія	Diocaesarea in Isauria[d]
Адукацыя	Браўнсбергскі езуіцкі калегіум[d];
Дзейнасць	каталіцкі святар, каталіцкі дыякан, каталіцкі біскуп
Нараджэнне	16 студзеня 1708; Гданьск, Гданьскі павет[d], Паморскае ваяводства, Велікапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая;
Смерць	4 снежня 1754 (46 гадоў); Вільня, Віленскі павет, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Пахаванне	Кафедральны сабор Святога Станіслава;
Дынастыя	Сапегі
Бацька	Аляксандр Павел Сапега
Маці	Марыя Крысціна дэ Бецюн
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 11:02, 9 мая 2020

Юзаф Станіслаў Сапега (польск.: Józef Stanisław Sapieha; 16 студзеня 1708, Гданьск — 4 снежня 1754, Вільня) — вялікалітоўскі дзяржаўны і рэлігійны дзеяч^[3]. Рэферэндар вялікі літоўскі і біскуп-каад’ютар віленскі з 1737 года.

Біяграфія

З магнацкага роду Сапегаў герба «Ліс», сын Аляксандра Паўла, маршалка вялікага літоўскага, і Марыі Крысціны, дачкі Франсуа Гастона дэ Бецюна, сястрыніча каралевы Марыі Казіміры д’Арк’ен. Меў братоў Казіміра Лявона і Міхала Антонія, яго хросным бацькам быў Станіслаў Ляшчынскі.

Да 1727 года навучаўся ў езуіцкім калегіуме ў Браневе, пазней у семінарыі Святога Крыжа ў Варшаве. У тым жа годзе атрымаў ніжэйшыя свячэнні. 18 красавіка 1729 года высвечаны на субдыякана і 5 сакавіка 1730 года ўзначаліў жамойцкі архідыяканат. 14 сакавіка 1732 года высвечаны на дыякана, а 8 мая таго ж года — на святара.

Падчас элекцыі 1733 года падтрымаў Станіслава Ляшчынскага і па абдыкацыі (адрачэння) таго ад прастола з’ехаў з ім да Гданьска і Караляўца. Прызначэнне яго камянецкім біскупам у сувязі з абдыкацыяй не было пацверджана Рымам. Дзякуючы падтрымцы канцлера Яна Фрыдэрыка Сапегі быў прыняты Аўгустам III, ад якога атрымаў прызначэнне на віленскае каад’ютарства. Адначасна быў прызначаны тытулярным біскупам Дыяцэзарэі ў Ісаўрыі, кансекраваны 1 верасня 1737 года.

У 1740 годзе разам з братам Міхалам Антоніем дамогся права апекі над пляменнікамі Аляксандрам Міхалам і Міхалам Ксаверыем Сапегамі, што прывяло да больш актыўнага ўдзелу біскупа ў палітычных справах. У 1740—1742 гадах браў дзейсны ўдзел у маёмасных спрэчках з Радзівіламі, якія са пераменным поспехам цягнуліся ажно да паўнагоддзя Аляксандра Міхала.

У 1746 годзе выступіў супраць прымусовага адабрання праваслаўнай царквы як рэакцыі на пераследы каталіцтва на захопленай Расіяй Смаленшчыне. Пасля вялікага пажару ў Вільні ў 1748 годзе стварыў новы план горада, які мусіў перадухіляць падобныя катастрофы ў будучыні. Аднак план быў адхілены магістратам праз вялікія выдаткі на яго здзяйсненне.

Збіраў уласную бібліятэку, перапісваў кнігі, даследаваў і ўпадаркоўваў архівы Сапегаў^[3]. У 1753 годзе фундаваў тэлескоп для Віленскай Акадэміі.

Памёр 4 снежня 1754 года. Пахавалі біскупа ў Віленскай кафедры.

Галерэя

Іканаграфія Юзафа Станіслава Сапегі
П. Ю. Ендажаёўскі, 1746
Невядомы мастак, XVIII ст.
Невядомы мастак, XVIII ст.

Зноскі

↑ ^а ^б Józef Stanisław Sapieha // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 70. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>
↑ ^а ^б Мацук А. Сапега Юзаф Станіслаў // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 543.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Юзаф Станіслаў Сапега
Bishop Józef Julian Sapieha †

[_b51d1bc7c2514e10-1] а ^б Józef Stanisław Sapieha // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>

[_796b5ba3ce6a6695-2] а ^б ^в ^г ^д Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 70. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>

[evkl-3] а ^б Мацук А. Сапега Юзаф Станіслаў // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 543.

[1]

[2]

[3]

@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 | подпіс = Юзаф Станіслаў Сапега
 | герб = Herb Sapiehów.PNG
-| подпіс герба = Герб «[[Герб «Ліс»|Ліс]]»
+| подпіс герба = [[Герб «Ліс»]]
 | тытул =
 | перыядпачатак =
@@ Радок 13: / Радок 13: @@
 | папярэднік =
 | пераемнік =
-| дата нараджэння = 16.1.1708
+| дата нараджэння =
 | месца нараджэння =
-| дата смерці = 4.12.1754
+| дата смерці =
 | месца смерці =
 | род = [[Сапегі]]
@@ Радок 25: / Радок 25: @@
 }}
 {{цёзкі2|Сапега}}
-'''Юзаф Станіслаў Сапега''' ({{lang-pl|Józef Stanisław Sapieha}}; {{ДН|16|1|1708}}, {{МН|Гданьск||}} — {{ДС|4|12|1754}}, {{МС|Вільня|у Вільнюсе|}}) — дзяржаўны і рэлігійны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="evkl">[[Андрэй Мацук|Мацук А.]] Сапега Юзаф Станіслаў // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 543.</ref>, біскуп.
+'''Юзаф Станіслаў Сапега''' ({{lang-pl|Józef Stanisław Sapieha}}; {{ДН|16|1|1708}}, {{МН|Гданьск||}} — {{ДС|4|12|1754}}, {{МС|Вільня|у Вільнюсе|}}) — [[Вялікае Княства Літоўскае|вялікалітоўскі]] дзяржаўны і рэлігійны дзеяч<ref name="evkl">[[Андрэй Мацук|Мацук А.]] Сапега Юзаф Станіслаў // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 543.</ref>. [[Рэферэндар вялікі літоўскі]] і [[Біскупы-суфраганы віленскія|біскуп-каад’ютар віленскі]] з 1737 года.
 == Біяграфія ==
-З магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]] герба «[[Герб «Ліс»|Ліс]]», сын [[Аляксандр Павел Сапега|Аляксандра Паўла]], маршалка вялікага літоўскага, і [[Марыя Крысціна дэ Бецюн|Марыі Крысціны]], дачкі [[Франсуа Гастон дэ Бецюн|Франсуа Гастона дэ Бецюна]], сястрыніча каралевы [[Марыя Казіміра д'Аркен|Марыі Казіміры д’Аркен]]. Меў братоў [[Казімір Лявон Сапега|Казіміра Лявона]] і [[Міхал Антоній Сапега|Міхала Антонія]], яго хросным бацькам быў [[Станіслаў Ляшчынскі]].
+З магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]] герба [[Герб «Ліс»|«Ліс»]], сын [[Аляксандр Павел Сапега|Аляксандра Паўла]], маршалка вялікага літоўскага, і [[Марыя Крысціна дэ Бецюн|Марыі Крысціны]], дачкі [[Франсуа Гастон дэ Бецюн|Франсуа Гастона дэ Бецюна]], сястрыніча каралевы [[Марыя Казіміра Луіза дэ Ла Гранж д’Арк’ен|Марыі Казіміры д’Арк’ен]]. Меў братоў [[Казімір Лявон Сапега|Казіміра Лявона]] і [[Міхал Антоній Сапега|Міхала Антонія]], яго хросным бацькам быў [[Станіслаў Ляшчынскі]].
-Да 1727 года навучаўся ў [[езуіты|езуіцкім]] калегіуме ў [[Бранеў|Браневе]], пазней у семінарыі Святога Крыжа ў [[Варшава|Варшаве]]. Тагож года атрымаў ніжэйшыя свячэнні. 18 красавіка 1729 года высвечаны на субдыякана і 5 сакавіка 1730 года ўзначаліў жамойцкі архідыяканат. 14 сакавіка 1732 года высвечаны на дыякана, а 8 мая таго ж года — на святара.
+Да 1727 года навучаўся ў [[езуіты|езуіцкім]] калегіуме ў [[Бранеў|Браневе]], пазней у семінарыі Святога Крыжа ў [[Варшава|Варшаве]]. У тым жа годзе атрымаў ніжэйшыя свячэнні. 18 красавіка 1729 года высвечаны на субдыякана і 5 сакавіка 1730 года ўзначаліў жамойцкі архідыяканат. 14 сакавіка 1732 года высвечаны на дыякана, а 8 мая таго ж года — на святара.
-Падчас элекцыі 1733 года падтрымаў Станіслава Ляшчынскага і па абдыкацыі (адрачэння) таго ад прастола з'ехаў з ім да Гданьску і [[Кёнігсберг|Караляўца]]. Прызначэнне яго [[камянецкая дыяцэзія|камянецкім біскупам]] у сувязі з абдыкацыяй не было пацверджана [[Рым]]ам. Дзякуючы падтрымцы канцлера [[Ян Фрэдэрык Сапега|Яна Фрыдэрыка Сапегі]] быў прыняты [[Аўгуст Сас|Аўгустам III]], ад якога атрымаў прызначэнне на віленскае каад’ютарства. Адначасна быў прызначаны тытулярным біскупам [[Дыяцэзарэя Ісаўрыйская|Дыяцэзарэі ў Ісаўрыі]], кансекраваны 1 верасня 1737 года.
+Падчас элекцыі 1733 года падтрымаў Станіслава Ляшчынскага і па абдыкацыі (адрачэння) таго ад прастола з’ехаў з ім да Гданьска і [[Кёнігсберг|Караляўца]]. Прызначэнне яго [[камянецкая дыяцэзія|камянецкім біскупам]] у сувязі з абдыкацыяй не было пацверджана [[Рым]]ам. Дзякуючы падтрымцы канцлера [[Ян Фрыдэрык Сапега|Яна Фрыдэрыка Сапегі]] быў прыняты [[Аўгуст Сас|Аўгустам III]], ад якога атрымаў прызначэнне на віленскае каад’ютарства. Адначасна быў прызначаны тытулярным біскупам [[Дыяцэзарэя Ісаўрыйская|Дыяцэзарэі ў Ісаўрыі]], кансекраваны 1 верасня 1737 года.
-У 1740 годзе разам з братам Міхалам Антоніем дамогся права апекі над пляменнікамі [[Аляксандр Міхал Сапега|Аляксандрам Міхалам]] і [[Міхал Ксаверый Сапега|Міхалам Ксаверам Сапегамі]], што прывяло да больш актыўнага ўдзелу біскупа ў палітычных справах. У 1740—1742 гадах браў дзейсны ўдзел у маёмасных спрэчках з [[Радзівілы|Радзівіламі]], якія са пераменным поспехам цягнуліся ажно да паўнагоддзя Аляксандра Міхала.
+У 1740 годзе разам з братам Міхалам Антоніем дамогся права апекі над пляменнікамі [[Аляксандр Міхал Сапега|Аляксандрам Міхалам]] і [[Міхал Ксаверый Сапега|Міхалам Ксаверыем Сапегамі]], што прывяло да больш актыўнага ўдзелу біскупа ў палітычных справах. У 1740—1742 гадах браў дзейсны ўдзел у маёмасных спрэчках з [[Радзівілы|Радзівіламі]], якія са пераменным поспехам цягнуліся ажно да паўнагоддзя Аляксандра Міхала.
-У 1746 годзе выступіў супраць прымусовага адабрання праваслаўнай царквы як рэакцыі на пераследы каталіцтва на захопленай [[Расія]]й [[Смаленшчына|Смаленшчыне]]. Па вялікім пажары ў [[Вільня|Вільні]] ў 1748 годзе стварыў новы план горада, які мусіў перадухіляць падобныя катастрофы ў будучыні. Аднак план быў адхілены магістратам праз вялікія выдаткі на яго здзяйсненне.
+У 1746 годзе выступіў супраць прымусовага адабрання праваслаўнай царквы як рэакцыі на пераследы каталіцтва на захопленай [[Расія]]й [[Смаленшчына|Смаленшчыне]]. Пасля вялікага пажару ў [[Вільня|Вільні]] ў 1748 годзе стварыў новы план горада, які мусіў перадухіляць падобныя катастрофы ў будучыні. Аднак план быў адхілены магістратам праз вялікія выдаткі на яго здзяйсненне.
 Збіраў уласную бібліятэку, перапісваў кнігі, даследаваў і ўпадаркоўваў архівы Сапегаў<ref name="evkl"/>. У 1753 годзе фундаваў тэлескоп для [[Віленская Акадэмія|Віленскай Акадэміі]].
@@ Радок 57: / Радок 57: @@
 {{Commons|Category:Józef Stanisław Sapieha}}
 * [http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bsapij.html Bishop Józef Julian Sapieha †]
 {{Wikidata/Ancestors}}
-{{DEFAULTSORT:Сапега, Юзаф Станіслаў}}
+{{DEFAULTSORT:Сапега Юзаф Станіслаў}}
 [[Катэгорыя:Род Сапегаў|Юзаф Станіслаў]]
 [[Катэгорыя:Рэферэндары вялікія духоўныя літоўскія]]
-[[Катэгорыя:Біскупы віленскія]]
+[[Катэгорыя:Суфраганы віленскія]]