Мігель Сервет: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
др →‎Знешнія спасылкі: вікіфікацыя з дапамогай AWB
Радок 44: Радок 44:


{{DEFAULTSORT:Сервет}}
{{DEFAULTSORT:Сервет}}

[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Антытрынітарыі]]
[[Катэгорыя:Антытрынітарыі]]
Радок 50: Радок 49:
[[Катэгорыя:Постаці іспанскага багаслоўя]]
[[Катэгорыя:Постаці іспанскага багаслоўя]]
[[Катэгорыя:Пакараныя смерцю вучоныя]]
[[Катэгорыя:Пакараныя смерцю вучоныя]]
[[Катэгорыя:Постаці медыцыны XVI стагоддзя]]
[[Катэгорыя:Медыкі XVI стагоддзя]]
[[Катэгорыя:Постаці іспанскай медыцыны]]
[[Катэгорыя:Постаці іспанскай медыцыны]]
[[Катэгорыя:Рэфармацыя]]
[[Катэгорыя:Рэфармацыя]]

Версія ад 21:45, 16 мая 2020

Мігель Сервет
ісп.: Miguel Serveto y Conesa
Дата нараджэння 29 верасня 1511
Месца нараджэння Вільянуэва-дэ-Сіхена, каралеўства Арагон[1][2]
Дата смерці 27 кастрычніка 1553 (42 гады)
Месца смерці Жэнева
Грамадзянства
Род дзейнасці урач, багаслоў, перакладчык, картограф, астраном, пісьменнік
Навуковая сфера тэалогія, медыцына
Альма-матар Тулузскі ўніверсітэт, Сарбона
Вядомы як Шаблон:Багаслоў/кат, медык
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мігель Сервет (лац.: Michael Servetus, ісп.: Miguel Serveto y Conesa, 29 верасня 1511, Вільянуэва-дэ-Сіхена — 27 кастрычніка 1553, Жэнева) — іспанскі мысляр, тэолаг-антытрынітарый, прыродазнавец і ўрач.

Біяграфія

Вучыўся ў Сарагосе, Тулузе, Парыжы, дзе вывучаў матэматыку, геаграфію, астраномію, права, медыцыну. Мігель Сервет упершыню ў Еўропе апісаў малы круг кровазвароту.

У 1531 выходзіць у свет яго трактат «Аб памылках траічнасці», а праз год — другі трактат «Дзве кнігі дыялогаў пра Тройцу», які стаў адказам на палеміку ў сувязі з яго першай працай. Антытрынітарныя погляды Сервета выклікалі пратэст як у каталіцкім, так і ў пратэстанцкім свеце, і ён быў вымушаны хавацца, прыняўшы імя Міхаіла Віланавануса.

Пасля 1532 Сервет пасяляецца ў Ліёне. У гэты перыяд ён піша каментарыі да новага выдання «Геаграфіі» Пталамея, у якім, у прыватнасці, аднаўляе забыты прыярытэт Калумба ў адкрыцці Новага святла. У 1535-38 вывучае медыцыну ў Парыжскім універсітэце. Яго астралагічныя заняткі выклікалі незадаволенасць прафесараў універсітэта, справа разглядалася Парыжскім парламентам, пасля чаго Сервет быў вымушаны бегчы з горада. Ён жыве ў розных гарадах Францыі, займаючыся пад чужым імем медыцынскай практыкай.

Пасля 1540 становіцца асабістым урачом архібіскупа П'ера Пальм'е ў В'ене. Перапіска з Кальвінам, якую Сервет вядзе на працягу некалькіх гадоў, выяўляе поўную нязгоду ў поглядах, і Кальвін прылічае Сервет да ліку лютых ворагаў хрысціянскай рэлігіі. У 1553 годзе ў В'ене ананімна выходзіць галоўная праца Сервета «Аднаўленне хрысціянства». Лічачы бяздумным хрышчэнне немаўлят, Сервет мяркуе, што хрышчэнне павінна адбывацца ўжо ў сталым, свядомым узросце. Разглядаючы паняцце душы, Сервет паспрабаваў даць уяўленне аб крыві як месцазнаходжанне душы, упершыню ў Еўропе апісаў малы круг кровазвароту. Прыярытэт яго ў вывучэнні кровазвароту лічыўся бясспрэчным да таго часу, пакуль у 1929 у Дамаску не быў знойдзена рукапіс арабскага лекара Ібн-ан-Нафісы з апісаннем лёгачнага кровазвароту. Прамыя тэкставыя супадзенні ў апісаннях Сервета і Ібн-ан-Нафісы дазваляюць меркаваць знаёмства Сервета з тэкстам яго арабскага папярэдніка.

Кніга Сервета была прызнана ерэтычнай, а ўвесь тыраж яе знішчаны. Кніга выйшла з ініцыяламі M. S. V., што дазволіла інквізіцыі ўсталяваць аўтарства Сервета. Ён быў арыштаваны, але падчас судовага працэсу ўцёк з турмы і быў завочна прысуджаны да смерці. Пакінуўшы Францыю, Сервет, відаць, спрабаваў знайсці прытулак у Неапалі. Яго шлях ішоў праз Жэневу, дзе ён быў пазнаны Жанам Кальвіна і па прысудзе жэнеўскай кансісторыі спалены на вогнішчы. Ён увайшоў у гісторыю перш за ўсё як першая ахвяра пратэстанцкага фанатызму, і яго смерць паклала пачатак шматвяковай дыскусіі аб свабодзе сумлення. Першым працай на гэту тэму быў трактат вядомага італьянскага гуманіста Себасцьяна Кастэла «Аб ерэтыках» (1554). Вальтэр пісаў у «Вопыце аб норавах», што пакаранне Сервета зрабіла на яго большае ўражанне, чым усе вогнішчы інквізіцыі.

Зноскі

  1. Цяпер — у правінцыі Уэска, аўтаномная супольнасць Арагон, Іспанія.
  2. У Біяграпедыі ўказана месца нараджэння — Тудэла, Каралеўства Навара [Дзама В., Якушко И.. Сервет (Servet), Мигель. Биограпедия — Народная Энциклопедия Биографий (24 чэрвеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2012. Праверана 13 жніўня 2012.]
  3. LIBRIS — 2018. Праверана 24 жніўня 2018.

Літаратура

  • Bainton R. H. Hunted Heretic. A life and death of Michael Servetus. Boston, 1953.
  • Baron Fernandez J. Miguel Servet. Su vida y su obra. Madrid, 1970.
  • Savonarole. Michel Servet. Les grandes proces d'histoire. Paris, 1979.
  • Gordon Kinder A. Michael Servetus. 1989.

Знешнія спасылкі