Вільгельм Дзільтэй

Вільгельм Дзільтэй
ням.: Wilhelm Dilthey
Дата нараджэння	19 лістапада 1833(1833-11-19)[…]
Месца нараджэння	Бібрых[d], Вялікае герцагства Гесэн, Германскі саюз
Дата смерці	1 кастрычніка 1911(1911-10-01)[…] (77 гадоў)
Месца смерці	Зайс-на-Шлерне[d], Княжацкая акруга Ціроль[d], Аўстра-Венгрыя
Грамадзянства	каралеўства Прусія
Жонка	Katharina Dilthey[d]
Дзеці	Clara Misch[d]
Род дзейнасці	філосаф, гісторык, псіхолаг, багаслоў, педагог, сацыёлаг, выкладчык універсітэта, літаратурны крытык, настаўнік
Навуковая сфера	філасофія, intellectual history[d] і understanding psychology[d]
Месца працы	Уроцлаўскі ўніверсітэт Базельскі ўніверсітэт HU Berlin Універсітэт імя Хрысціяна Альбрэхта
Навуковая ступень	доктар навук
Альма-матар	Гайдэльбергскі ўніверсітэт HU Berlin
Школа/традыцыя	філасофія жыцця, герменеўтыка
Кірунак	Заходняя Філасофія
Перыяд	Філасофія XX стагоддзя
Асноўныя інтарэсы	тэорыя літаратуры, інтэлектуальная гісторыя
Аказалі ўплыў	І. Кант, Ф. Шлеермахер, Гегель, Дж. С. Міль
Зведалі ўплыў	М. Шэлер, К. Ясперс, М. Хайдэгер, Георг Міш, Х. Артэга-і-Гасет, Г. Г. Гадамер, Г. Нуль, Ю. Хабермас
Член у	Пруская акадэмія навук Баварская акадэмія навук
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вільгельм Дзільтэй (ням.: Wilhelm Dilthey; 19 лістапада 1833 — 1 кастрычніка 1911) — нямецкі філосаф, псіхолаг, гісторык культуры. Вядучы прадстаўнік філасофіі жыцця, заснавальнік філасофскай герменеўтыкі.

Біяграфія

Вывучаў тэалогію ў Гайдэльбергскім і Берлінскім універсітэтах. Прафесар філасофіі Базельскага ўніверсітэта (1866).

Выказваў ідэю аб узаемасувязі культурных з'яў у грамадстве, якія аб'яднаны ў кожны дадзены гістарычны момант у адзінае, арганічнае цэлае. Лічыў, што ў аснове ўсіх форм культурнай творчасці ляжаць розныя светапогляды, якія ён падзяляў на тры тыпы: натуралізм (пазітывізм), аб'ектыўны ідэалізм (пантэізм), ідэалізм свабоды (тэізм). Прытрымліваўся меркавання аб інтуітыўным спасціжэнні духоўнай цэласнасці асобы і культуры. Разглядаў гісторыю культуры як шэраг твораў «аб'ектыўнага духу», да якога ён адносіў мастацтва, філасофію, рэлігію. Прапанаваў паняцце «навук аб духу».

Аўтар шматлікіх прац па гісторыі заходняй цывілізацыі, нямецкай філасофскай думцы, псіхалогіі: «Уводзіны ў навукі аб духу» (1883), «Ідэя апісальнай і аналітычнай псіхалогіі» (1894), «Узнікненне герменеўтыкі» (1900), «Будова гістарычнага свету ў навуках аб духу» (1910) і інш.

Літаратура

• Культуралогія: Энцыкл. даведнік / Уклад. Э. Дубянецкі — Мн.: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6