Сага: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 13:04, 24 лістапада 2009

Са́гі (стараісл.: sögur) — апавядальная форма старажытна-скандынаўскага і стараражытна-ірландскага эпасу; гістарычныя і легендарна-міфічныя апавяданні пра багоў і герояў у прозе, часта з вершаванымі ўстаўкамі.

Найбольшую гістарычную каштоўнасць маюць ісландскія сагі, якія першапачаткова існавалі ў выглядзе вусных паданняў, а ў ХІІ ст. пачалі запісвацца на лацінскай мове ісландскімі каталіцкімі манахамі. Ісландскія сагі ўмоўна падзяляюць на: каралеўскія (гістарычна найбольш верагодныя, створаны ў ХІІ—ХІІІ ст. і апісваюць падзеі Х—ХІ ст. у Нарвегіі), сагі пра ісландцаў (запісаны не раней за ХІІІ ст. і апавядаюць пра падзеі Х—ХІ ст. у Ісландыі), сагі пра старажытныя часы (найменш верагодныя, злучаюць зерне гістарычнай ісціны з фангастычнымі апавяданнямі пра герояў і багоў скандынаўскага пантэона).

Апрача «вялікіх» сагаў вылучаюць татры (літаральна «пасмы») — невялікія ўстаўныя сагі.

Шаблон:Link FA

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Са́гі''' ([[стараісландская мова|стараісл.]]: ''sögur'') — апавядальная форма [[Скандынавы|старажытна-скандынаўскага]] і [[Ірландцы|стараражытна-ірландскага]] [[эпас]]у; [[легенда]]рна-[[міф]]ічныя апавяданні пра багоў і герояў у прозе, часта з вершаванымі ўстаўкамі.
+'''Са́гі''' (стараісл.: ''sögur'') — апавядальная форма старажытна-скандынаўскага і стараражытна-ірландскага [[эпас]]у; гістарычныя і легендарна-міфічныя апавяданні пра багоў і герояў у прозе, часта з вершаванымі ўстаўкамі.
+Найбольшую гістарычную каштоўнасць маюць ісландскія сагі, якія першапачаткова існавалі ў выглядзе вусных паданняў, а ў ХІІ ст. пачалі запісвацца на [[лацінская мова|лацінскай мове]] ісландскімі каталіцкімі манахамі. Ісландскія сагі ўмоўна падзяляюць на: каралеўскія (гістарычна найбольш верагодныя, створаны ў ХІІ—ХІІІ ст. і апісваюць падзеі Х—ХІ ст. у [[Нарвегія|Нарвегіі]]), сагі пра [[ісландцы|ісландцаў]] (запісаны не раней за ХІІІ ст. і апавядаюць пра падзеі Х—ХІ ст. у [[Ісландыя|Ісландыі]]), сагі пра старажытныя часы (найменш верагодныя, злучаюць зерне гістарычнай ісціны з фангастычнымі апавяданнямі пра герояў і багоў скандынаўскага пантэона).
+Апрача «вялікіх» сагаў вылучаюць татры (літаральна «пасмы») — невялікія ўстаўныя сагі.
 <!--Пад каментар увесь кантэнт -- ПАП. Колькі ведаю і разумею, Камунікат нам нічога не прапаноўваў.
-Як крыніцы па гісторыі [[Беларусь|Беларусі]] [[IX стагодзьдзе|IX]] – [[XI стагодзьдзе|XI]] стагодзьдзяў найбольшую каштоўнасьць уяўляюць старажытна-ісьляндзкія сагі, якія пачаткова існавалі як вусныя паданьні і пачалі запісвацца на лаціне ў [[XII стагодзьдзе|XII стагодзьдзі]] ісьляндзкімі каталіцкімі манахамі. Ісьляндзкія сагі ўмоўна падзяляюць на каралеўскія (створаныя ў XII – [[XIII стагодзьдзе|XIII]] стагодзьдзях, апісваюць падзеі ў [[Нарвэгія|Нарвэгіі]] [[X стагодзьдзе|X]] – XI стагодзьдзяў), гістарычна найбольш верагодныя; «сагі пра ісьляндцаў», запісаныя не раней ХІІІ стагодзьдзя, якія апавядаюць пра падзеі ў [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]] X – XI стагодзьдзяў; так званыя «сагі пра старажытныя часы», найменш верагодныя як гістарычныя крыніцы, якія злучаюць зерне гістарычнай ісьціны з фантастычнымі апавяданьнямі пра герояў і багоў скандынаўскага пантэону. Апроч «вялікіх» сагаў, вылучаюць таксама «татры» (даслоўна «пасмы», ці невялікія ўстаўныя сагі).
 Значнае месца ў сагах удзелена [[Полацак|Полацку]] (''Pallteskia'') і [[Дзьвіна|Дзьвіне]] (''Duna''), якая была адным з галоўных маршрутаў пранікненьня [[вікінгі|вікінгаў]] ва [[Усходняя Эўропа|Ўсходнюю Эўропу]]. З «каралеўскіх» сагаў для гісторыі Беларусі найбольшую цікавасьць уяўляе «Прадзь пра Эймунда», якая паведамляе пра вікінга [[Эймунд Хрынгсан|Эймунда Хрынгсана]], які ўдзельнічаў у барацьбе [[Яраслаў Мудры|Яраслава Мудрага]] з полацкім князем [[Брачыслаў Ізяславіч|Брачыславам Ізяславічам]] і нават нібыта пэўны час княжыў у Полацку. З «сагаў пра ісьляндцаў» «Сага пра хрост» і «Татр пра Торвальда Вялiкага Падарожнiка» апавядаюць, у прыватнасьці, пра дзейнасьць у Полацку пачатку ХІ стагодзьдзя [[Торвальд]]а, сына [[Кодран]]а. Зьвесткі «сагаў пра старажытныя часы» ў дачыненьні да Беларусі або абсалютна фантастычныя, або іх храналёгія і пэрсаналіі значна скажоныя: «Сага пра Тыдрэка Бэрнскага» апісвае захоп Полацка правадыром гунаў [[Атыла]]м; «Сага пра Хрольва Пешахода» паведамляе пра канунга Рэгвіда, які стварыў у глыбокай старажытнасьці дзяржаву вікінгаў уздоўж усяго цячэньня Дзьвіны.